میگو پروران

میگو پروران

در زمینه آبزی پروری و فعالیت های شیلاتی- وب نگار تخصصی علی کریمی
میگو پروران

میگو پروران

در زمینه آبزی پروری و فعالیت های شیلاتی- وب نگار تخصصی علی کریمی

وضعیت جهانی صنعت شیلات

بیشتر از نصف پروتئین دریایی جهان از طریق آبزی پروری تامین می شود ،به نقل از پایگاه اطلاع رسانی سازمان خواروبار و کشاورزی ملل متحد ( FAO) آبزی پروری سریعترین منبع پرورش پروتئین حیوانی جهان است و در زمان حاضر تقریباً نیمی از مصرف ماهی جهان را تامین می کند.

بر این اساس، گزارش  آبزی پروری جهان در سال 2010 نشان می دهد که تولید جهانی ماهی از طریق آبزی پروری بین سال های 2000 تا 2008 بیش از 60 درصد رشد کرده و از 4/32 میلیون تن به 5/52 میلیون تن رسیده است.

در این گزارش پیش بینی شده است در سال 2012 بیش از 50 درصد مصرف ماهی جهان از طریق آبزی پروری تامین شود.

با توجه به رکود صنعت ماهیگیری و افزایش جمعیت، آبزی پروری به عنوان صنعتی که بیشترین پتانسیل را برای تولید ماهی و پاسخ به تقاضای در حال رشد غذای دریایی به کیفیت و سالم دارد، شناخته می شود.

در این گزارش آمده است با توجه به رشد این صنعت از نظر حجم و ارزش، آبزی پروری به طور آشکاری در بسیاری از نقاط جهان به کاهش فقر و بهبود امنیت غذایی کمک کرده است.

کشورهای حوزه آسیا و اقیانوسیه که این صنعت را تحت نفوذ خود دارند، در سال 2008 ، تولید 1/89 درصد آبزیان جهان را بر عهده داشته اند که 3/62 درصد این میزان تنها توسط چین تولید شده است. گفتنی است 11 کشور از 15 کشور پیشتاز در زمینه صنعت آبزی پروری، در منطقه آسیا و اقیانوسیه قرار دارند.

اشتغال جهانی در بخش شیلات:

امور مختلف شیلاتی شغل بسیاری از مردم در سراسر جهان است.اشتغال زایی شیلات در سطح جهان در سه دهه کذشته به طور متوسط سالانه 6/3 رشد داشته وبه طور تخمینی در سال 2008 حدود  9/44 میلیون نفربه طور مستقیم و تمام وقت  در این بخش مشغول بوده اند که در حدود 12% آنها زن هستند.اکر این آمار ها را با ارقام کل اشتغال بخش معادل 7/16 میلیون نفری در سال 1980 مقایسه کنیم حدود 167 در صد رشد نشان می دهد.برآورد شده که برای هر شغل مستقیم شیلاتی سه شغل وابسته نیز ایجاد میشود به عنوان مثال حدود 180 میلیون نفر در مراحل وصنایع پس از صید مشغول هستند.هر کدام از افراد شاغل یک خانواده سه نفری را تامین میکند بنابر این در مقیاس جهانی شیلات 450 میلیون نفر معادل 8% کل جمعیت نان خور دارد.رشد اشتغال مردم در بخش شیلات  بیشتر از رشد جمعیت جهان و رشد شاغلین در سایر بخش های کشاورزی بوده است.در سال 1980 شیلاتی ها 8/1 %شاغلین بخش کشاورزی را تشکیل میدادند که این رقم در سال 2008 به 6/3 % افزایش یافته است.در سال 2008تعداد 3/1 بیلیون نفر در بخش های مختلف کشاورزی مشغول بوده اند.بیشترین افزایش اشتغال هم در پرورش آبزیان و هم در صید مربوط به کشور های در حال توسعه خصوصا جنوب شرقی آسیا میباشد.

میزان اشتغال مردم مناطق مختلف جهان در شیلات در سال 2008 به شرح زیر است:

آسیا  = 85.5 %

آفریقا = 9.3 %

آمریکا جنوبی = 2.9%

اروپا = 1.4 %

آمریکا شمالی = 0.7 %

ثلث شیلاتی ها( 13.3 میلیون نفر) در کشور چین کار میکنند و بعد از آن هند و اندونزی قرار گرفته اند. علی رغم اینکه صیادان و پرورش دهندگان زیادی در آسیا فعالیت میکنند ولی متوسط تولید سالانه آنها 2.4 تن است که در مقایسه با 24 تن اروپا و 18 تن آمریکا ی شمالی ناچیز می باشد البته این برتری به واسطه صنعتی بودن شیلات در این مناطق است در حالی که در آسیا وسایر کشور های در حال توسعه روش های سنتی محور فعالیت های شیلاتی است. در آبزی پروری این اختلاف عمیق تر میشود به طوری که متوسط تولید آبزیان پرورشی به نفر در نروژ 172 تن و در شیلی 72 تن و در چین 6 تن و در هندوستان فقط 2 تن گزارش شده است.

هر چند که هنوز اکثر شیلاتی ها در زمینه صید و صیادی مشغول اند ولی سال به سال به نسبت از تعداد صیادان کاسته و به تعداد آبزی پروران افزوده می شود.به طوری که از سال 1990 تا سال 2008 تعداد آبزی پروران 189% افزوده شده است. کاهش تعداد صیادان در اثر عوامل مختلفی مانند : کاهش ذخایر و میزان صید، پروژه های کاهش تلاش صیادی، پیشرفت فن آوری و صنعتی وغیره رقم خورده است.

برآورد شده که در سال 2008 تعداد افرادی شیلاتی کشور های توسعه یافته 1.3 میلیون نفر هستند که در مقایسه با سال 1990 به میزان 11% کاهش نشان میدهد.

 تعداد شناور های صیادی جهان

آمار نشان میدهد که در طول دهه گذشته تعداد شناور های صیادی جهان بدون افزایش در حدود 4.3 میلیون فروند بوده که فقط 59% آنها موتور داشته و 41% بقیه به اشکال مختلف  ابتدایی با بادبان ، پارو وغیره حرکت میکنند.

77% شناور های غیر موتوری در آسیا و 20% آنها در آفریقا و در سواحل یا آبهای داخلی این نواحی فعالیت دارند.به طور کلی تعداد شناور های بدون موتور در سال 2008 به میزان 4% نسبت به سال 1998 کاهش نشان میدهد.

 75% شناور های موتوری هم در آسیا فعالیت میکنند و سهم بقیه مناطق به شرح زیر است: آمریکا ی جنوبی 8%، آفریقا 7% و اروپا 4%.

 ذخایر قابل بر داشت جهانی

 در دهه 1970 تصور میشد که 40% ذخایر موجود قابل برداشت دست نخورده باقی می ماند وصید نمی شود.این مقدار در سال 2008 به 15% تنزل حاصل نموده است.و برعکس ذخائری که شامل صید بی رویه میشدند در سال 1974 10% بوده که به 32% در سال 2008 افزایش حاصل نموده اند.

ذخایری که به طور کامل برداشت میشوند از سال 1974 تاکنون بدون تغیر  حدود 50% تخمین زده شده اند بنابر این میزان صید کنونی جهان را میتوان نزدیک به میزان صید پایدار قلمداد نمود که حداکثر بهره وری پایدار ذخایر بوده و صید افزون بر آن مجاز نمی باشد.بعلاوه در سال 2008 حدود 28% ذخایر دچار صید بیرویه ،3% در معرض نابودی وتنها 1% از کل ذخایر جهان تحت باز سازی قرار داشته اند.

10ذخایر  گونه مهم آبزی اقتصادی که از نظر کمی 30% صید کل جهان را شامل می شوند به طور کامل یعنی تا حداکثر توان ذخیره برداشت می شوند.به عنوان مثال حدود  23جمعیت های تن ماهیان در کل جهان وجود دارد که از ذخائر 60% آنها به طور کامل برداشت می شود در حالی که 35% آنها دچار صید بی رویه و نابودی هستند.و چون مجهز ترین ناوگانهای صیادی به صید این گونه مشغولند بنابر این ذخایر آنها در آینده در معرض خطر بیشتری قرار داشته و صید این گونه نیازمند مدیریت متمرکز و جامعتری میباشد.

 

 

آمارصید در آبهای داخلی جهان

 

صید در آبهای داخلی نقش حیاتی در زندگی و تغذیه بسیاری از مردم کشور های جهان اعم از ثروتمند و فقیر دارد. با این وجود عوامل بسیاری ذخایر آبزیان آبهای داخلی را تهدید میکنند که اهم آنها عبارتند از : 1- صید غیر مسئولانه، 2- نابودی طبیعت و محیط زندگی آبزیان، 3- کمبود آب، 4- زه کشی و خشک شدن تالاب ها و آبگیر ها وغیره ، 5- احداث سد ها ، 6- آلودگی و غنای آب های طبیعی ، 7- مجموع چند یا همه عوامل فوق الذکر که تاثیر سوء یکدیگر را تشدید میکنند.

 

بعلاوه آمار و اطلاعات راجع به میزان ذخایر ومسائل صید در آبهای داخلی کافی و کامل نیست لذا وضعیت واقعی بسیاری از ذخایر قابل دسترس نمی باشد. بسیاری از کارشناسان عقیده دارند که ذخایر اکثر گونه های بومی آبهای داخلی به دلیل فشار صید بی رویه و آلودگی های مختلف انسانی در معرض نابودی است.متاسفانه در گذشته به موضوع ذخایر آبهای داخلی توجه کافی نمی شده و آمار قابل قبولی جهت مقایسه وضعیت گذشته و حال در دسترس نیست. ولی در حال حاضر این مهم جایگاه خود را در مسائل مدیریتی صید باز نموده است.

 

وضعیت مصرف آبزیان

 

در سال 2008 میلادی 81% ماهی و سایر آبزیان تولید شده معادل 115 میلیون تن به مصرف غذای انسان رسیده است. در حالی که  27 میلیون تن باقی مانده در صنایع پودر و یا روغن ماهی ، داروسازی، غذای مستقیم دام و غیره به مصرف رسیده است.

39.7 %( 56.5 میلیون تن) تولید به صورت تازه یا زنده و 41.2 % ( 58.6 میلیون تن) آن به صورت منجمد  به بازار عرضه شده .از سال 1998 به بعد سمت و سوی مصرف آبزیان به ماهی تازه یا زنده تمایل داشته واز نسبت عرضه ماهی منجمد کاسته شده به طوری که طی این مدت عرضه کیفی ماهی تازه وزنده از 45.4 به 56.5 میلیون تن رسیده است. در این مدت ماهیان ریز سطح زی مانند آنچوی بیشترین مصرف را جهت ساخت پودر و روغن ماهی داشته اند.

 

تجارت تولید جهانی آبزیان

 

تولید ماهی نقش مهمی در اقتصاد و ارز آوری کشور های تولید کننده دارد. در سال 2008 تجارت آبزیان 10% تجارت کشاورزی و 1% تجارت کل جهانی را تشکیل داده است. میزان درصد آبزیان  به کل مواد غذایی تجارت شده از 25% در سال 1976 به  39% در سال 2008 افزایش داشته است.در سال 2008 مقدار ارزی تجارت آبزیان به حداکثر رکورد 102 بیلیون دلار رسیده که 9% بیشتر از سال 2007 و دو برابر سال 1998 بوده است.

در سال های اخیر قیمت مواد غذایی از جمله ماهی و میگو به دلایل مختلف از جمله : جنگ ها،افزایش قیمت نفت ،خشکسالی،رکود اقتصادی، نوسانات بازار ارز و سرمایه ، افزایش چشمگیر داشته است. بر اساس شاخص قیمت های سازمان خوار و بار جهانی قیمت ماهی و سایر آبزیان از فوریه 2007 تا 2008 حدود 37% گران تر شده است.

در سال های اخیر سهم آبزیان پرورشی در تجارت جهانی رو به افزایش است که در این میان میگو، خرچنک، آزاد ماهیان، صدف ها ، تیلاپیا، کربه ماهی ، باس دریایی ، سیم در یایی از اهمیت ویژه ای برخوردار بوده و در کل آبزی پروری در مقیاس خرد بیشترین در صد تولید را به خود اختصاص داده است.

چین بزرگترین صادر کننده ماهی جهان است که بعد از آن به ترتیب نروژ، تایلند و ویتنام و بزرگترین وارد کننده گان عبارتند از آمریکا، ژاپن و اتحادیه اروپا.

 

ضایعات و دورریزصید جهانی

 

آخرین مقدار دورریز و ضایعات صید جهانی حدود 7میلیون تن در سال بر آورد شده که چون معمولا به دریا ریخته میشود به نوعی آلودگی محیط و چون مقدار قابل توجه آن بچه ماهی ریز هستند نشانه ضربه به ذخایر محسوب میشود.به همین دلائل حساسیت های زیادی در مورد کاهش ضایعات وجود داشته و خصوصا در کشور های اروپایی و از سوی سازمان خوار و بار جهانی پروژه های مختلفی در این مورد ارائه شده است.

 برگرفته شده از ترجمه : علی قوام پور

نظرات 0 + ارسال نظر
برای نمایش آواتار خود در این وبلاگ در سایت Gravatar.com ثبت نام کنید. (راهنما)
ایمیل شما بعد از ثبت نمایش داده نخواهد شد