میگو پروران
در زمینه آبزی پروری و فعالیت های شیلاتی- وب نگار تخصصی علی کریمی
میگو پروران
در زمینه آبزی پروری و فعالیت های شیلاتی- وب نگار تخصصی علی کریمیروشهای غذادهی میگو
روشهای غذادهی
غذادهی معمولا به صورت پخش کردن غذا در استخر انجام می شود. میگوهای کوچک اغلب برای تغذیه به کناره های استخر ودر امتداد دایکها می ایند. از اینرو غذادهی در یک ماه اول در فاصله 10-1 متری شیب دایک صورت می گیرد. زمانی که میگو ها بزرگتر شدند ،محل غذادهی تغییر کرده وبه سمت وسط استخر نزدیکتر می شود ،پس بهتر است در استخرهای بزرگتر ازیک هکتار و استخرهای یک هکتاری با تراکم بالا برای غذادهی از قایق استفاده شود.
غذادهی در استخرهای پرورش میگو از دو وعده در روز شروع وبا افزایش بیومس استخرها تعداد وعده های غذادهی به 4 الی 6 وعده افزایش می یابد.که البته در فصل های مختلف وتغییرات شرایط آب وهوایی و تغییرپارامترهای آب تعداد وعده های غذایی تغییر می کند. دلایل 6-4 وعده غذادهی در روز عبارتند از:
· باعث می شود مقدار غذا در هر وعده کمتر وتمامی غذا توسط میگو خورده شودو واز باقیماندن غذا در کف استخر وخراب کردن کف استخر جلوگیری می شود.
· بهبود ضریب تبدیل غذایی با کاهش مقدار ضایعات غذا.
کنترل غذادهی با استفاده از چک کردن سینی های غذادهی
برای دست یافتن به نیاز واقعی غذایی میگو از طریق کاهش یا فزایش مقدار غذا در هر وعده غذایی می توان از جدول زیر به عنوان یک راهنمای بسیار مفید استفاده نمود.
تمام غذای موجود در سینی های غذادهی خورده شده است. | مقدار غذا %10 افزایش یابد. |
بین %75 تاکمتر از%100 غذا ی سینی ها خورده شده باشد. | برای 3 روز مقدار غذ ثابت می ماند. |
بالای %50 تا کمتر از%75 غذای سینی ها خورده شده باشد. | حدود %5 غذا کاهش پیدا می کند. |
بالای %25 تا کمتر از %50 غذا خورده شده باشد. | حدود %10غذا کاهش پیدا می کند. |
بین %1 تا %25 غذا خورده شده باشد. | حدود %20غذا کاهش پیدا می کند. |
همه غذای موجود در سینی های غذادهی خورده نشده باشد. | وعده غذایی بعدی حذف ومقدار کل غذا %40 کاهش یابد. |
البته در استفاده از سینی های غذادهی باید به نکات زیر توجه داشت:
1- تنظیم عمودی غذادهی: در این روش مقدار غذا با کاهش یا افزایش بین %5 تا %10 غذا ی روزانه استخرها کنترل می شود. این یک روش مناسب برای کارشناس مستقر در مزرعه می باشد. اما شرایط آب وهوایی در این روش تاثیر گذار است.
2- تنظیم افقی غذادهی: در این روش مقدار بین %2تا%5 غذا برای تنطیم وتعدیل غذا در هر روز به صورت یکسان ممکن است کاهش یا افزایش یابد.که البته شرایط آب وهوایی در این روش نیز تعیین کننده است.
3- استفاده از میان وعده غذایی: زمانی استفاده می شود که در میگوهای استخر اختلاف سایز مشاهده شود. در این روش حدود نیم ساعت بعد از غذادهی با استفاده از تقریبا %20 غذای آن وعده ،در استخر غذادهی می شود. این کار باعث می شود که میگوهای ریز که در مرحله اول غذادهی تغذیه نکرده ،نیز تغذیه کنند وکم کم اختلاف سایز از بین برود.
4- فاکتورهای موثر در کنترل سینی های غذادهی:
عوامل زیر می تواند در خورده شدن غذا در سینی های غذادهی و کنترل آن تأثیر گذار باشد:
· اندازه وطراحی سینی غذادهی.
· درصد غذای ریخته شده در سینی و زمان چک کردن آن.
· نحوه غذا ریختن در سینی غذادهی.
· سرعت قرار دادن سینی غذادهی در آب.
· روش غذادهی.
· میانگین وزنی میگو
· تراکم وتعداد سینی غذادهی در استخر.
5- اندازه سینی غذادهی: سینی های غذادهی در اندازه های مختلف ساخته می شوند. به تعدای از اندازه های سینی غذادهی در زیر اشاره می شود.
اندازه | مساحت | حداکثر گنجایش غذا |
0.5متر*0.5متر | 0.25 متر مربع | 300 گرم |
0.7متر*0.7متر | 0.49 متر مربع | 700 گرم |
1 متر*1 متر | 1 متر مربع | 1000 گرم |
مقادیر فوق ماکزیمم غذایی است که می توان با توجه به مساحت هر سینی غذادهی در آنها ریخت. این مقدار غذابا توجه تعداد سینی های موجود در استخر متفاوت است . مثلا مقدار غذایی که در سینی های استخری که دارای 4 سینی غذادهی است با استخرهایی که 6 سینی غذایی دارد متفاوت است.
چگونگی کنترل غذادهی با توجه به مشاهدات سینی غذادهی
وضعیت تغذیه | عکسل العمل (بعد از روز40 پرورش) |
همه سینی های غذادهی بعد از 1.5 ساعت خالی باشد. | غذابه مقدار%10 برای روز بعد افزایش یابد. |
%75 سینی های غذادهی بعد از 1.5 ساعت خالی باشد. | غذابه مقدار%5 برای روز بعد افزایش یابد. |
%50 سینی های غذادهی بعد از 1.5 ساعت خالی باشد. | غذا برای روز بعد ثابت بماند. |
%0-1 سینی های غذادهی بعد از 1.5 ساعت خالی باشد. | برای روز بعد غذا %10 کاهش یابد.. |
مدیریت غذادهی در پرورش میگو
مدیریت غذادهی در کنار طراحی استخرها ، موقیعت مکانی مزرعه ،کیفیت آب و سلامت بچه میگوها از اهمیت بالایی در پرورش میگو برخوردار است. عوامل موثر بر مدیریت غذادهی عبارتند از انتخاب نوع غذا، وضیعت نگهداری آن ، روشهای غذادهی وزمان غذادهی دارد.در غذادهی اینکه چه مقدار غذا ودر چه زمانی ودر کجاهای استخر غذادهی انجام شود بسیار مهم است. میزان غذادهی با میزان غذای طبیعی موجود در استخر ،کیفیت آب وشرایط آب وهوایی تغییر میکند.
عوامل موثر در مدیریت غذادهی
1- پایداری غذا
2- عادت غذایی میگو
3- فرمول ومواد تشکیل دهنده غذا
4- زمان غذادهی
5- شخصی که غذادهی را انجام می دهد.
6- جاهای غذادهی
7- نوع غذادهی
8- مکان نگهداری غذا
پایداری غذا
غذای مناسب برای میگو غذایی است که 10 دقیقه بعد از غذادهی پایداری خود را از دست نداده وحدود 4-3 ساعت پایداری خود را حفظ نماید.
عادت غذایی میگو
· میگوی جانوری است که به آهستگی غذا می خورد.
· همه چیز خوار ( هر دو نوع غذای گیاهی وجانوری را می خورد)و زمانی که گرسنه می شود سریع تغییر ذائقه می دهد.
· ممکن است دچار همجنس خواری شود.
· در محیط آزاد (دریاها واقیانوسها) آنها از خرچنگهای کوچک،مالوک، میگوهای کوچکتر وماهیان کوچک تغذیه می کنند.
فرمول و مواد موجود در غذا
1- دارای بهره وری بالا باشد(FCR کم).
2- دارای عناصر لازم جهت رشد میگو باشد.
3- پلت بندی وجذابیت آن برای میگو مناسب باشد.
4- مقاومت میگو را در برابر بیماریها بیشتر کند.
5- فاقد آفلاتوکسین و سایر مواد سمی و هرگونه آلودگی باشد.
مدیریت غذادهی میگو
درمدیریت غذادهی دانستن میزان بازماندگی میگوها، مقدار بیومس،کیفیت آب ،وضعیت کف استخر و سلامت میگوها بسیار مهم واساسی می باشد. میزان غذای مورد نیاز استخر بر اساس درصد غذادهی میگو در اندازه های مختلف وزن میگو محاسبه ودر 5-4 وعده بر اساس نیاز استفاده می شود. به هر حال شرایط اقلیمی مثل دما ،PH آب ، اکسیژن محلول،شوری و وضعیت پوست اندازی میگو در میزان غذادهی تاثیر زیادی دارند. از اینرو کنترل غذادهی اهمیت زیادی پیدا می کند. در زیر به مواردی که در موقع غذادهی بایستی به آن دقت شود پرداخته می شود.
· مقدار غذای استخرها در زمان کاهش یا افزایش دمای آب، کاهش اکسیژن محلول،کاهش کیفیت آب ،بیماری میگو وپوست اندازی کاهش یابد.
· بعد از بهبود شرایط ذکر شده در بند یک ،مقدار غذا به آرامی افزایش یابد.
· برای کنترل میزان غذا در هفته یک یا دو وعده غذایی حذف شود.
· موارد ذکر شده در بالا راهنمایی است جهت تعدیل وبهبود شرایط غذادهی در استخرها.
· میزا ن غذای رورانه از طریق فرمول زیر محاسبه می شود:
درصد غذادهی*میانگین وزنی میگو*درصد بازماندگی*تعداد بچه میگوی ذخیره سازی شده= مقدار غذای روزانه
جدول نوع غذای مورد نیاز میگو و انتدازه های آنها
ردیف | نوع غذا | اندازه غذا |
1 | استار 1 | 0.6-0.3 میلی متر |
2 | استار2 | 0.8-0.5 میلی متر |
3 | استار3 | 1.2-0.8 میلی متر |
4 | رشد1 | از 1.8 تا 4-2 میلی متر |
5 | رشد2 | از 2 الی 4-2 میلی متر |
6 | پایانی | از 2 الی 5-2 میلی متر |
نکته : جدول بالا به عنوان یک راهنما می تواند مورد استفاده قرار گیردو با توجه به شرایط استخر،پارامترهای آب وسلامت میگو ممکن است میزان استفاده از هر کدام از شماره های فوق تغییر کند.
استراتژی غذادهی
جدای از کیفیت غذا ،استراتژی غذا دهی جهت نیل به رشد مناسب وتولید خوب از اهمیت بالایی برخوردار است.برای در اختیار قرار گرفتن مقدار غذای کافی برای میگوهای گرسنه در زمان مناسب ، داشتن یک استراتژی مناسب غذادهی بسیار ضروری به نظر می رسد. پلانکتونهای موجود در استخر به عنوان غذای اولیه بعد از ذخیره سازی توسط بچه میگوها مورد استفاده قرار می گیرد. بنابراین افزایش تولید غذای طبیعی در استخرها قبل از ذخیره سازی از ضروریات می باشد.یک بلوم پلانکتونی خوب قبل از ذخیره سازی می تواند مقدار غذای طبیعی مورد نیاز بدن میگو که مواد معدنی اساسی بدن میگو از این طریق تامین می شود،را تضمین کند. از دیگر استراتژیهای مهم غذادهی می توان به موارد زیر اشاره کرد:
1- غذای با کیفیت مناسب برای میگو انتخاب شود. البته این به تنهایی برای رشد مناسب کافی نیست بلکه حفظ کیفیت مناسب آب و کف استخر نیز بایستی به صورت موازی در دستور کار قرار داشته باسد.
2- بهبود کارایی غذادهی از طریق داشتن دانش نحوه رفتار غذاخوردن میگواز بعد از ذخیره سازی تا یک ماه بعد از آن.به این معنی که در ابتدای ذخیره سازی بیشتر غذادهی از روی دایک ودر کناره ها انجام شود چون بچه میگو ها بیشتر مایل هستند که به کناره های استخر بیایند.ولی بعد از یک ماه،غذادهی بایستی قسمتهای وسیع تری از استخر را پوشش دهد.که این کار می تواند با قایق انجام شود. مخصوصا برای استخرهای از 1 هکتار به بالا و استخرهایی که با تراکم بالا کار می شود.
3- تنظیم غذادهی. بدین منظور سینی های غذادهی در استخرها قرار داده می شود که در حقیقت چشم مزرعه دار در استخرها می باشد.نتیجه کنترل سینی های غذادهی نشان دهنده وضعیت تغذیه میگو در استخرها می باشد.بعد از پوست اندازی در سینی های غذادهی غذا باقی می ماند،بنابراین در وعده بعدی غذادهی بایستی میزان غذا کاهش یابد.این شیوه کنترل غذادهی نه فقط از خراب شدن کف استخر جلوگیری می کند بلکه در کاهش مصرف غذا وکاهش قیمت تمام شده میگو موثر می باشد.
4- کنترل منظم میزان مصرف غذا(دوره های 10 روزه یا 7 روزه) جهت ارزیابی میزان بهره وری وکیفیت غذا. این کار بعد از بیومتری هفتگی یا ده روزه ومحاسبه میزان بیومس وFCR می تواند انجام شود.
5- کنترل مرتب کیفیت غذا .به محض ورود غذا به مزرعه از آن نمونه گیری و نوع واندازه پلت ،میزان رطوبت ،ماندگاری ،طعم وبوی آن کنترل شود ودر صورت نامناسب بودن از مصرف آن خودداری شود.
غذای میگو
در پرورش میگو به طور متوسط بین 50 تا 60 درصد هزینه تمام شده میگو مربوط به غذا می باشد.یک غذای مناسب باعث تضمین تولید خوب در پرورش میگو می شود. کیفیت مناسب غذای میگو و برنامه غذادهی متناسب با بازماندگی استخرها باعث رشد خوب میگوها و تولید بالا در پرورش میگو می شود.بنابراین انتخاب صحیح غذای میگو وکنترل غذادهی ومتعاقب آن کاهش ضریب غذادهی (F.C.R) برای پرورش میگو ضروری به نظر می رسد.
کارخانه های تولید غذای میگو دارای آزمایشگاههای کنترل کیفی مجهزی می باشند که مرتب وضعیت غذا کنترل می شود. ومواد تشکیل دهنده غذا مرتب آنالیز می شود. مراحل تولید پلت غذا و مواد تشکیل دهنده غذا در دستیابی به تولید یک غذای خوب بسیار حائز اهمیت می باشند.
کیفیت متفاوت غذای میگو باعث تولید متفاوت میگو وتغییر قیمت تمام شده میگو می شود.می توان با استفاده از یک غذای خوب تولید را افزایش و هزینه تمام شده را کاهش داد. روشهای تشخیص کیفیت غذای میگو به شرح ذیل می باشد.
1- وضعیت فیزیکی غذا.
· هم اندازه بودن پلت ها و ورنگ مناسب.
· زمانی که غذا با دست برداشته می شود نباستی خاکه غذا به دست بچسبد.
· عدم شناور ماندن پلت بر روی آب.
· سطح پلت غذا بایستی صاف باشد.
· کیسه غذا نبایستی پاره یا سوراخ باشد.
· غذا دارای بوی مناسب باشد .بوی کپک زدگی نداشته باشد.
· پلت غذا خشک وعاری از رطوبت باشد.
· عاری از کپک زدگی باشد.
2- ماندگاری در آب
· غذای با کیفیت مناسب معمولا بین 3-2 ساعت در آب حالت خود را حفظ کرده و از هم باز شدن پلت هم به آرامی صورت می گیرد.
· غذای با ماندگاری بالای 8 ساعت در آب برای غذادهی مناسب نیست.
· غذای با ماندگاری کم در آب مدیریت غذادهی را مختل کرده وکیفیت کف استخر را نیز خراب می کند.
· وضعیت ماندگاری پلت در آب بعد از 30 دقیقه که از ریختن غذا در گذشته باشد قابل مشاهده می باشد.
· اگر بعد از غذادهی میگو به سمت میگو آمده وغذا را گرفته ،نشان دهنده مناسب بودن ماندگاری پلت در آب می باشد.
· می توان میزان کیفیت غذاهای گوناگون را با از هم پاشیده شدن یا نشدن بعد از غذادهی تشخیص داد. غذاهایی که در اولین مرحله چک کردن سینی های غذادهی خورده شده اند از جذابیت وکیفیت مناسبتری برخوردار می باشند.
3- سالم بودن غذا
غذای مورد استفاده باید دارای کیفیت بالا و عاری از توکسین یا مواد شیمیایی خطرناک باشد.
4- جذابیت
زمانی که غذای با کیفیت مناسب خورده می شود ،باید طعم روغن ماهی تازه داشته باشد. که این نشان دهنده استفاده از روغن ماهی خوب و کیفیت مناسب تولید غذا می باشد.
5- اندازه پلت ها
اندازه پلت ها بایستی با اندازه غذای مورد نیازسایز های مختلف میگو یکسان باشد. میگوی کوچکتر نیاز به پلت های کوچکتر ومیگوهای بزرگتر نیاز به پلت های بزرگتر دارد.
کیفیت آب استخرپرورش میگو
مدیریت کیفیت آب در استخرها مهمترین عامل در رشد مناسب میگو ودست یافتن به تولید مناسب می باشد. مدیریت مناسب کیفیت آب می تواند به سالم شدن کف استخر و رسیدن به تولید مورد نظر کمک شایانی نماید.از این رو مدیریت کیفیت آب وکف استخر نقش مهمی در پرورش میگو ایفا می کند.
آب دارای مقدار زیادی مواد یونی وغیر یونی است که اساس کیفیت آب به میزان این مواد بستگی دارد. مقدار مواد غیر آلی محلول،گازهای محلول،مواد معلق،ترکیبات آلی محلول و میکروارگانیزم های موجود در آب عوامل اصلی تعیین کننده کیفیت آب برای آبزی پروری می باشد. ایجاد آب مناسب در آبزی پروری ضروری است و آب مناسب در واقع مورد دلخواه گونه های پرورشی می باشد. کل بدن وآبششهای آبزیان در تماس با آب ومواد موجود در آن میباشد ،بنابراین کیفیت آب مستقیما بر سلامت ورشد گونه های پرورشی تاثیر می گذارد. آب با کیفیت نامناسب باعث بروز بیماری و استرس می شود.
کیفیت آب یک وضعیت ثابت به معنای مطلق نیست بلکه خیلی دینامیک ،قابل تغییر بر اساس فاکتور های محیطی وفرایندهای بیولوژیکی می باشد. کیفیت آب وابستگی مستقیم با مبدا آبگیری دارد. در مزرعه میگوی خلیج فارس آب مورد نیاز از کانال خاکی که از خور نخلیو انشعاب گرفته شده تأمین می شود که دارای اکسیژن محلول پایین تر از آب استخرها و مقادیر بالای(بالاتر از حد مجاز جهت پرورش میگو) مواد معدنی مثل فسفات ،آمونیاک،سولفید هیدروژن وموادی از این قبیل می باشد.وقتی آب وارد استخرهای پرورشی شد ،کیفیت آب بر اثر فعالیتهای بیولوژیکی مثل فتوسنتز ،تنفس و مدفوع میگو و تحت تأثیر فاکترهای فیزیکی مثل دما وباد دچار تغییراتی می شود. که ارتباط مستقیمی با نوع استراتژی مدیریتی مثل غذادهی اضافی که میزا ن بار آلی آب را بالا می برد وباعث پدیده یوتروفیکیشن می شود ، دارد. یک آبزی پرور موفق به صورت منظم متغیر های مربوط به کیفیت آب را که بر سلامت گونه آبزی تأثیر دارد کنترل کرده تا متوجه شود کدام فاکتور در حال تغییر است. ونسبت به کنترل آن اقدامات لازم را انجام دهد
فاکتورهای فیزیکی آب که بایستی مرتب کنترل شوند عبارتند از
1- شوری
2- PH
3- دما
4- اکسیژن محلول
جدا از پارامترهای فیزیکی ذکر شده در بالا ،پارامترهای شیمیایی ،گازهای سمی مثل آمونیا(NH3 )،آمونیاک(NH4)،نیتریت( NO2)،نیترات( NO3)و سولفید هیدروژن(H2S) وبار میکروبی نیز در بحث مدیریت آب مورد توجه قرار می گیرند.بنابراین نگهداری پارامترهای فیزیکی به مدت طولانی در شرایط اپتیمم با کنترل پارامترهای شیمیایی و بار باکتریایی برای رشد مناسب میگو وتولید بالا از اهمیت زیادی برخوردار است. جدول استاندارد میزان پارامترهای آب به شرح جدول ذیل می باشد.
پارامتر آب | مقدار استاندارد |
شوری بر حسب گرم در لیتر | PPT 40 -10 |
دما (درجه سانتی گراد) | 33-28 درجه سانتی گراد |
PH | 8.5 -7.5 |
اکشیژن محلول(Do ) | PPM 7.5-3 |
مقدار آلکالینیتی | > 100 PPM |
سختی آب | > 180 PPM |
سختی کلسیمی آب | > 100 PPM |
سختی مربوط به منیزیوم | > 50 PPM |
آمونیا(NH3 ) | <0.1 PPM |
آمونیاک(NH4) | <1 PPM |
نیتریت(NO2) | <0.17 PPM |
نیترات( NO3) | <1 PPM |
میزان آهن آب | <1PPM |
فسفات | 3 PPM |
شوری
شوری آب در واقع مجموع یونهای محلول در آب می باشد.که در آبزی پروری به صورت یک قسمت در هزار محاسبه می شود(PPT) یا گرم در لیتر. یونهایی مثل سدیم ،پتاسیم، کلسیم ،منیزیم، کلراید،سولفات وبیکربنات ازجمله یونهای عمده تشکیل دهنده شوری آب می باشد.
به غیر از یونهایی که در بالا به آنها اشاره شد ، تعدادی یون دیگری در آب وجود دارند مثل فسفر،نیتروژن معدنی،آهن،منگنز،مس و.... که شاید بر روی شوری آب تأثیر زیادی نداشته باشند ولی برای رشد وتکثیر فیتو پلانکتونها بسیار ضروری می باشد. شوری آب استخر به طور مستقیم با میزان تبخیر و بارندگی ارتباط دارد .به طوری که هرچه هوا گرم تر باشد میزان تبخیر افزایش یافته وشوری بالا می رود. وبا ریزش باران مقدار شوری کاهش پیدا می کند.
PH
مقدار PH آب در ارتباط با مقدار یون هیدروژن محلول در آب می باشد. PH در واقع لگاریتم منفی مقدار یون هیدروژن در آب استpH=-log (H+).
مقدار PH در آب بین 0 تا 14 در نوسان است .PH 7 را خنثی ،PH بالای 7 را قلیایی و PH کمتر از 7 را اسیدی گویند. مفهوم کلی PH همان یونیزه شدن آب است. در اثر تجزیه مولکول آب یون هیدروژن (H+) و هیدروکسید(OH-) طبق فرمول زیر آزاد می شود.
H2O=(H+) (OH-)=10-14
افزایش مقدار دی اکسید کربن مقدار PH را کاهش وکاهش مقدار دی اکسید کربن باعث افزایش PH آب می شود. در استخرهای پرورش میگو فیتو پلانکتونها در طول روز دی اکسید کربن را طی پدیده فتوسنتز مصرف و اکسیژن آزاد کرده وباعث افزایش PHآب می شوند که این افزایش در بعد از ظهر کاملا مشهود است وبر عکس در شب در اثر پدیده تنفس موجو.دات زنده داخل آب مقدار دی اکسید کربن افزایش و مقدار PHآب در اوایل صبح کاهش می یابد.
علاوه بر فیتوپلانکتونها ،میزان آلکالینیتی آب نیز تا اندازه ای PH آب را کنترل می کند.یونهای بی کربنات و کربنات موجود درآب طبق فرمول زیر باعث تغییراتی در مقدار PH آب می شوند.
2HCO3- ----------Day----> CO2+CO3--+H2O, CO3--+ HOH ------Night---------> HCO3+OH
در طول روز طی پدیده فتو سنتز دی اکسید کربن(CO2 )از یون بی کربنات جدا و کربنات تولید می شود.که پایدار نیست وبا مولکول آب واکنش داده و تولید یون بی کربنات ویون هیدرواکسید می نماید وباعث افزایش PH آب می شود.در طول شب با افزایش دی اکسید کربن در آب این ماده با آب واکنش داده وتولید یون بی کربنات و یون هیدروژن می کند که باعث کاهش مقدار PH آب می شود.
دما
دما یکی دیگر از پارامترهای مهم آب است.عامل عمده تغییرات دمایی نور خورشید است.عواملی مثل عمق آب وبلوم پلانکتونی علاوه بر نور خورشید بر روی دمای آب تأثیر گذار می باشند. دما به صورت مستقیم بر روی متابولیسم میگو اثر گذار است(مخصوصا دمای بالا که باعث افزایش سوخت وساز بدن وافزایش مصرف انرژی وهمچنین کاهش میزان تغذیه وکاهش ضریب رشد میگو می شود) و تغذیه ورشد را تحت تآثیر قرار داده و پوست اندازی را تحریک می کند.
اکسیژن محلول
زندگی در اکوسیستم آبی زمانی امکان پذیر است که اکسیژن محلول در آب وجود داشته باشد. بنابراین هر جاندار آبزی مثل میگو برای زنده ماندن به اکسیژن محلول در آب نیاز دارد زیرا قادر نیست از اکسیژن موجود در اتمسفر استفاده نماید،لذا میزان اکسیژن محلول در آب استخرهای پرورش میگو از اهمیت بالایی برخوردار است. مناسب بودن میزان اکسیژن محلول در آب فعالیتهای متابولیکی میگو را بهتر می کند و این خود باعث رشد مناسب وسلامت میگو می شود.
مهمترین منبع تولید اکسیژن در آب استخر فیتوپلانکتونها می باشند.این موجودات در طول روز دی اکسید کربن را از آب گرفته و طی پدیده فتوسنتز اکسیژن تولید می کنند.
6CO2+6H2O----sunlight-------------> C6H12O6 + 6O2
خود فیتوپلانکتون برای تنفس مقدار کمی اکسیژن استفاده می کند.بجز روش فوق ،اکسیژن از طریق اتمسفر نیز وارد آب می شود. عوامل موثر در میزان اکسیژن محلول در آب از طریق اتمسفر عبارتند از دما،شوری،سطح آب استخر،سرعت باد و هوادهی.
- دما :یکی از عوامل مهم در میزان حلالیت اکسیژن محلول درآب می باشد. در دماهای پایین تر میزان حلالیت اکسیژن محلول بیشتر و در دمای بالاتر حلالیت اکسیژن کمتر می شود. در مزارع پرورش میگو مشاهده می شود که در دماهای بالای 35 درجه میزان اکسیژن محلول در اب استخرها کاهش یافته ودر صورتی که مقدار بیومس بالا(یک تن در هکتار در استخرهای بدون هواده و2 تن در هکتار در استخرهای با هواده) ویا کیفیت آب وکف استخر نامناسب باشد احتمال تلفات وجود دارد(یکی از عوامل تلفات سال 1387 در مزارع خلیج نایبند.).
- شوری: مشابه دما در شوری های بالا میزان اکسیژن محلول کاهش ودر شوری های پایین تر این مقدار افزایش پیدا می کند.
اغلب میزان حلالیت اکسیژن با کاهش فشار اتمسفری کاهش می یابد. همچنین هرچه ارتغاع از سطح دریا بیشتر شود میزان حلالیت اکسیژن کاهش می یابد. حداقل اکسیژن مورد نیاز میگو 3 میلی گرم در لیتر وحداکثر 7 میلی گرم در لیتر توصیه می شود.
معمولا تمام پارامترهای فیزیکی آب مثل شوری ،اکسیژن محلول ،دما و PH در دونوبت 6 صبح و6 عصر اندازه گیری می شوند.مقدار اکسیژن محلول و PH آب استخرها وابسته به کیفیت آب ووضعیت کف استخرها می باشد. ثبت این پارامترها کمک زیادی در مدیریت کیفیت آب استخر می نماید.بنابراین مدیریت آب مخصوصا در پرورش با تراکم بالا از اهمیت بالایی برخوردار است.
میزان مدیریت آب وابستگی زیادی به کیفیت آب استخر دارد.مثلا بلوم سنگین استخرها باعث بالا رفتن اکسیژن محلول در آب در بعد از ظهر وکاهش شدید آن در اوایل صبح می شود. که در چنین شرایطی بایستی با تعویض مناسب میزان بلوم پلانکتونی استخر را کاهش داد.
دی اکسید کربن محلول
تنفس علت اصلی تولید دی اکسید کربن در استخرهای پرورشی می باشد. مقدار دی اکسید کربن محلول در آب برعکس مقدار اکسیژن محلول در آب می باشد.مقدار زیاد دی اکسید کربن نشان دهنده مصرف اکسیژن محلول وکاهش میزان اکسیژن محلول در آب می باشد وکاهش مقدار دی اکسید کربن نشان دهنده افزایش پدیده فتوسنتز وافزایش اکسیژن محلول می باشد. دی اکسید کربن در هنگام تنفس میگو از طریق آبششهای میگو وارد آب استخر می شود. زمانی این اتفاق می افتد که مقدار دی اکسید کربن محلول در خون میگو از مقدار دی اکسید کربن محلول در آب بیشتر شود. بالا بودن مقدار دی اکسید کربن در آب نسبت به خون میگو باعث تجمع این گاز در خون میگو شده واین باعث می شود اکسیژن کافی به سلول های بدن میگو نرسد. البته دی اکسید کربن در مقدار پایین تر از PPM 20 برای میگو مشکل ساز نمی شود. مقدار بین PPM 60-20 معمولا کشنده نیست ،اما می تواند در مقدار اکسیژن محلول پایین خطرناک باشد. مقدار دی اکسید کربن بالای PPM 60 زندگی میگو را تهدید می کند.میز ان دی اکسید کربن اپتیمم کمتر از PPM 5 و میزان دی اکسید کربن قابل قبول کمتر از PPM 20 در نظر گرفته می شود.
آمونیا( Ammonia )
منشأ آمونیا معمولا مدفوع میگو یا بقیه موجودات آبزی می باشد. بیشتر نیتروژن موجود در غذایی که به آبزی داده می شود تبدیل به آمونیا می شود. عمده پروتین غذایی که توسط میگو خورده وجذب بدن می شود،در فعالیتهای متابولیسمی استفاده می شود. آمونیا به صورت عمده از فعالیتهای متابولیسمی پروتئین تولید می شود. در اثر فعالیتهای باکتریهای هتروتروفیک نیتروژن موجود در موادی مثل غذای خورده نشده ،مدفوع میگو،وسایر مواد آلی که منشا پروتئینی دارند تبدیل به آمونیای غیر آلی می شود.در این پروسه نیتروژن آلی به نیتروژن غیر آلی یا همان آمونیا(NH3 )تبدیل می شود.که به اصطلاح به این فرایند معدنی شدن می گویند.نزدیک %85 نیتروژن موجود در غذای خورده شده توسط میگو دفع می شود.
مدیریت میزان آمونیا در سیستم پرورشی مهم است زیرا می تواند برای میگو خطرناک باشد. آمونیا به دو صورت در آب وجود دارد. آمونیای غیر یونی(NH3 ) و یون آمونیوم(NH4) .هر دو شکل می تواند به طور همزمان در آب وجود داشته باشند وطبق واکنش زیر به یکدیگر تبدیل شوند.
NH3 + H2O NH4+ + OH-
آمونیای غیر یونی برای میگو سمی است .همچنین برای بچه میگو ها نیز مضر می باشد. چندین روش برای خارج کردن آمونیا از سیستم پرورشی وجود دارد:
- تعویض آب : زمانی موثر است که آب با مقدار آمونیای کمتر وارد سیستم شود.اما نمی تواند به عنوان راه کار اصلی عنوان شود.برای این منظور به حدود%30-20 تعویض روزانه آب استخر نیاز است.زمانی که تمامی روشهای خارج کردن آمونیا از آب شکست بخورد ،تعویض آب شاید بتواند میگو ها را زنده نگه دارد.
- استفاده از گیاه : فیتوپلانکتونها وسایر گیاهان آبی می تواند آمونیای سمی را از آب خارج کند. این عمل بوسیله استفاده از این ماده به عنوان یک منبع نیتروژنی انجام می شود. اما زمانی که بلوم پلانکتونی شدید شود در اثر شکست بلوم و رسوب لاشه های پلانکتونها به کف استخر تحت تاثیر باکترهای هتروتروفیک مجددا میزان آمونیا بالا می رود. در واقع خطرناک ترین روش بالا رفتن میزان آمونیای آب همین شکست بلوم می باشد که به همین منظور میزان بلوم آب استخر بایستی با تعویض آب کنترل شود.
نیتریت
در اثر عمل نیتریفیکاسیون بوسیله نیروزوموناس باکتری یون آمونیوم تبدیل به نیتریت می شود. میزان نیتریت زمانی افزایش می یابد که مرحله دوم نیتریفیکاسیون یعنی تبدیل نیتریت به نیترات توسط نیترو باکتری انجام نشود.نیتریت برای میگوی پنائیده سمی است. مقدار نیتریت در آب استخر ها بایستی کمتر از 1 میلی گرم در لیتر باشد.
نیترات
نیترات با اکسید شدن نیتریت توسط نیتروباکتر طی عمل نیتریفیکاسیون تولید می شود.نیترات معمولا غیر سمی است ومیگو می تواند تا PPM 20 آن را تحمل کند.اما بهتر است مقدار نیترات کمتر از PPM 10 حفظ شود.در یک سیستم پرورشی ممکن است در طول دوره میزان نیترات بالا رود اما جای نگرانی وجود ندارد.
سختی آب
سختی آّ ب در واقع مقدار کاتیون های دو ظرفیتی است که موارد برجسته این کاتیونها کلسیم (Ca++) و منیزیوم Mg++) ) می باشد. .در مدیریت کیفیت آب خیلی مهم نیستند ولی جزی مواد مورد نیاز حیوانات می باشند. سختی آب به روش تیتراسیون اندازه گیری می شود و بر اساس میلی گرم در لیتر بیان می شود مشابه کربنات کلسیم. در واقع سختی کل آب نمی تواندمعیار مناسبی از سختی آب باشد زیرا روشهای تعیین سختی مربوط به کلسیم و منیزیم متفاوت ونیاز به آنالیز شیمیایی گرا قیمتی دارد.
آلکالینیتی
درواقع بعضی مواد قلیایی هستند که در برابر مواد اسیدی که به آب وارد می شوند واکنش داده و آنها را خنثی می کنند. واز آن به عنوان ظرفیت بافری آب یاد می شود. ظرفیت بافری آب ناشی از بی کربناتها(CO3--)،بی کربناتها(HCO3-) وهیدروکسیدها(OH-) وموادی از این قبیل هستند. این ظرفیت بافری می تواند در زمانهای فتوسنتز وتنفس در محیط آبی که PH آب دچار نوسان می شود ، جلوی نوسان مقدار PH را بگیرد.مقدار آلکالینیتی آب معمولا بایستی بالای PPM 100 باشد. متوسط آلکالینیتی آب دریا در حدود PPM 116 و متوسط آلکالینیتی آب شیرین در حدود PPM 40 گزارش شده است. مقدار آکالینیتی می تواند با افزایش آهک کشاورزی بالا برود،اما این ماده باعث افزایش میزان سختی آب هم می شود. بی کربنات سدیم می تواند جهت افزایش آلکالینیتی آب بدون افزایش میزان سختی آب بکار رود.
سولفید هیدوژن
این گاز بی رنگ ومشخصه مهم آن بویی شبیه بوی تخم مرغ گندیده می باشد.معمولا از تجزیه بی هوازی مواد آلی تشکیل می شود.این گاز در استخرهایی که میزان بار آلی آن زیاد باشد ممکن است تشکیل شود.سولفید هیروژن همانند آمونیا در شکل غیر یونیزه شده خود سمی است.شکل یونیزه شده این گاز در PH کمتر از 8 ودمای بالا ایجاد می شود.
آهن
آهن به دو شکل مشاهده می شود.قابل حل(ferrous, Fe++) وغیر قابل حل(ferric, Fe3+) .آهن خاصیت سمی ندارداما اکسید شدن آهن قابل حل به آهن غیر قابل حل شدن ورسوب این ماده می تواند باعث ایجاد ناراحتی در آبششهای میگوو کم شدن جذب اکسیژن ،خفگی وتلفات شود. آهن قابل حل در آب با هوادهی از آب خارج می شود.همچنین می توان با فیلتر کردن آب قبل از ورود آّن به سیستم آن را حذف نمود.
آماده سازی استخرپرورش میگو
آماده سازی استخرها یکی از مهمترین مراحل پرورش میگو می باشد.ضروری به نظر می رسدکه کف استخر تمیز و آماده شود.وضعیت مناسب کف ،شیب استخر و تسطیح دایکها در یک تولید خوب استخر کمک می کند. در سیتم پرورش در استخرهای خاکی بهبود شرایط استخر بعد از برداشت از اهمیت بالایی برخوردار است. غذای طبیعی یکی از مهمترین منبع غذایی در استخر می باشد.سرشار از پروتئین ،ویتامین وعناصر معدنی ودیگر موادی که غذای دستی نمی تواند تأمین کند می باشند.در پی یک آماده سازی مناسب می توان میزان غذای زنده طبیعی در استخر را بالا بردو همچنین به ثابت نمودن پارامترها ی فیزیکی وشیمیایی کمک زیادی کرد.بنابراین توصیه می شود که استخر جهت تولید پلانکتونهای مفید در طول دوره پرورش آماده شود.
مراحل آماده سازی استخر
شامل یازده مرحله است که به تفکیک توضیح داده می شود.
- مرحله اول : شستشوی استخر
آماده سازی استخر بلافاصله پس از برداشت شروع می شود.بعد از برداشت استخرها یک یا دو بار بسته به میزان خاک سیاه کف بین 30 تا 50 سانتی متر آبگیری وسپس تخلیه می شود.در سیستم متراکم وفوق متراکم برای خارج کردن خاک سیاه در این مرحله از تراکتور نیز استفاده می شود.
- مرحله دوم: خشک شدن با نور خورشید
بعد از شستشو ورودی وخروجی های استخر ها بسته واجازه مدهیم تحت تابش نور خورشید کف استخر خشک و ترک بخورد .که در شرایط مناسب نور خورشید حدود 10 الی 15 روز طول می کشد. مزایای خشک شدن با نور خورشید به شرح ذیل می باشد:
· رسوبات سطحی تحت تأثیر هوا تجزیه می شوند.
· میزان مواد سمی مثل NH4,H2S,NO2,CH4 ودیگر مواد مضرر برای میگو اکسید شده ومیزان آن به حداقل می رسد.
· مواد آلی موجود در استخر به مواد معدنی مفید تبدیل می شوند.
· کف استخر ضد عفونی می شود.
· موجودات ناخواسته و مزاحم از بین می رود.
- مرحله سوم: شخم زنی
1- شخم زنی باعث می شود لایه هایی از خاک که تحت تأثیر هوا قرار ندارند با زیر ورو شدن تحت تأثیر هوا اکسیده ومیزان مواد آلی آنها کم شود.
2- باعث از بین رفتن جلبک های سبز آبی و تخم و لارو ناخواسته ها می شوند(تخم بعضی از آبزیان ممکن است در لایه های زیرین خاک برای مدتی زنده بمانند).
در صورت لزوم می توان شخم زنی را تا سه مرحله انجام داد.
- مرحله چهارم: کنترل PH خاک و کف استخر
قبل از آبگیری و ذخیره سازی لازم است که وضعیت PH خاک و کف استخر به لحاظ میزان بار آلی آن با نمونه برداری از 8-6 نقطه از استخر کنترل شود. در صورتی که PH خاک کمتر از 6 باشد می توان از 500 کیلوگرم آهک کشاورزی در هکتار جهت تعدیل PH استفاده کرد. برای PH بالی 6.5 نیازی به استفاده از آهک نمی باشد. ودر صورت امکان می توان از 500 کیلو گرم در هکتار زئولیت استفاده کرد( البته قبل از شخم زنی اگر میزان خاک سیاه زیاد باشد می توان نسبت به لجن برداری این قسمتها اقدام کرد).
- مرحله پنجم: تسطیح کف استخر و شیب دایکها
شیب مناسب استخر حدود 1 به 300 در 100 متر طول در نظر گرفته می شود که اگر در طول مراحل قبلی دچار تغییراتی شده بایستی اصلاح شود. زیرا شیب مناسب هنگام تعویض آب وبرداشت اهمیت زیادی دارد. همچنین لجن برداری و خارج کردن مواد آلی رسوب شده بر روی شیب دایکها ضروری به نظر می رسد.
- مرحله ششم : لایروبی زهکش ها
اگر زهکش مزارع در اثر رسوب مواد خارج شده از استخر ویا عوامل دیگر لای گرفته بایستی لایروبی شود به صورتی که کف زهکش حدود 30 سانتی متر پایین تر از کف استخر باشد.
- مرحله هفتم : خرد کردن کلوخ های بزرگ خاک
بدین منظور می توان بعد از مرحله چهارم عمود بر شخم قبلی یک بار دیگر شخم زنی را انجام داد تا تمامی کلوخ های خاک خرد شده وبه تکه های کوچک تر تبدیل شوند.
- مرحله هشتم :تعمیر وبازسازی کت واک ها و فریمهای توری های تخلیه خروجی
هر 4 کت واک در نظر گرفته شده برای هر هکتار مزرعه تعمیر و باز سازی شوند .به صورتی که با اطمینان بتوان ازآن استفاده کرد.همچنین تمام فریمهای تخلیه از سطح وکف خروجی بازسازی یا مجدد ساخته شود.
- مرحله نهم: ساخت ونصب توریهای فیلتراسیون
توریهای پلاستیکی(500 میکرون یا در صورت امکان 300 میکرون و یک میلی متر مربوط به ورودی آب ساخته و جهت جلوگیری از ورود ناخواسته هنگام آبگیری در ابتدای کانال و ورودی استخرهانصب شوند.
- مرحله دهم : شستشوی کف استخر
استخر را حدود 40-30 سانتی متر آبگیری کرده وبعد از 24 ساعت تخلیه شود .هنگام تخلیه نسبت به نصب توری در قسمت خروجی دقت شود تا از ورود ناخواسته به استخر جلوگیری شود.
- مرحله یازدهم : آبگیری نهایی وبلوم سازی
به وجود آوردن رنگ سبز یا سبز طلایی و شفافیت بین 50-40 برای ذخیره سازی مهم است. برای استخرهای جدید از مرحله چهارم به بعد عملیات آماده سازی شروع می شود.
مدیریت کیفیت آب
کیفیت مناسب آب استخرها برای پرورش موفق میگو ضروری به نظر می رسد. به همین منظور ایجاد پلانکتونهای مفید و ثابت نگه داشتن آنها در طول دوره پرورش برای نیل به یک تولید مناسب ضروری است. بلوم مناسب آب در واقع عمل فتوسنتز را در سطحی نگه می دارد که میزان تولید ومصرف اکسیژن در یک حد متعادل نگه داشته شود.به عنوان مثال در بلوم سنگین (زیر 30 سانتی متر )در بعداز ظهر میزان اکسیژن در اثر عمل فتوسنتز بالا رفته و صبح هنگام به علت مصرف توسط موجودات داخل آب وکف استخر به شدت کاهش می یابد.
در پرورش میگو منظور از کیفیت آب همان فاکتورهای فیزیکی ،شیمیایی ، بیولوژیکی ومیکروبیولوژیکی آب است. که مناسب نگه داشتن این پارامترها در رشد وتولید مناسب استخر بسیار تأثیر گذار است.
نکته مهم: جهت جلوگیری از ورود ناخواسته ها مثل ماهی ،میگوی وحشی ،خرچنگ و سایر ناخوسته ها به استخر های پرورشی نیاز به نصب دو سری توری 1 میلی متری و 500 میکرون قبل از ورود آب به استخر می باشد. البته از توری 300 میکرون نیز می توان استفاده کرد ولی تمیز کردن آن سخت وآبگیری کند می شود.
بلوم کردن آب استخر
برای بلوم سازی آب استخرهای پرورشی نیاز به کوددهی می باشد ولی همیشه این کار لازم وضروری نیست. کوددهی در استخرها به منظور رسیدن به میزا ن مناسب N.P.K در آب استخرها می باشد که اگر میزان این عناصر در خاک یا آب استخر زیاد باشد نیاز به کوددهی مرتفع می شود.
پروفیل پلانکتونی مزارعی که خوب وهمچنین میزان عناصر معدنی مورد نیاز برای پلانکتونها نیز در آب وخاک این مزارع زیاد باشد. با آبگیری در طول روز و استفاده از نور خورشید مخصوصا در فصل تابستان به راحتی می توان بدون استفاده از کوددهی به بلوم مناسب دست یافت. اما در صورتی که در فصل زمستان آبگیری انجام شود احتمالا بین یک یا دو بار کوددهی برای بلوم سازی لازم است. همچنین می توان از سبوس برنج(10 کیلوگرم) و ملاس(10 لیتر) ومخمر(200 گرم) می توان استفاده کرد به شرطی که 24 ساعت قبل از استفاده، همراه با مقداری آب مخلوط شوند.
نگه داشتن بلوم مناسب آب در طول دوره پرورش برای نیل به یک تولید مناسب ضروری است. بلوم مناسب آب در واقع عمل فتوسنتز را در سطی نگه می دارد که میزان تولید ومصرف اکسیژن در یک حد متعادل نگه داشته شود.به عنوان مثال در بلوم سنگین (زیر 30 سانتی متر )در عصر میزان اکسیژن در اثر عمل فتوسنتز بالا رفته و صبح هنگام به علت مصرف توسط موجودات داخل آب وکف استخر به شدت کاهش می یابد. همچنین شفافیت بالای 80 سانتی متر نیز باعث کم شدن تولید اکسیژن در روز و به همین جهت احتمال کاهش اکسیژن در اوایل صبح وجود دارد.
منظور از فیتو پلانکتون همان گیاهان آبزی خیلی ریز هستند که در آب شناور می باشند. در استخر دارای فیتو پلانکتون مناسب میزان زئوپلانکتونها نیز که از فیتوها تغذیه می کنند افزایش یافته و خود این زئو پلانکتونها به عنوان غذای زنده مناسب ،توسط میگو ها خورده می شوند. میزان فیتوپلانکتنها در استخر بستگی به میزا ن بار آلی استخرناشی از مرگ ومیر پلانکتونی ،رسوبات کف استخر،غذاهای خورده نشده ،فضولات میگو و غیره دارد.
بلوم پلانکتونی فاکتورهای زیادی را در استخر کنترل می کند که در ذیل به صورت خلاصه به آن پرداخته می شود.
1- بلوم مناسب پلانکتونی پارامترهای اصلی آب مثل اکسیژن محلول،PH آب ودمای آب را کنترل می کند.
2- فیتو پلانکتونها منبع اصلی تولید اکسیژن در آب استخرها هستند که در روز در اثر پدیده فتوسنتز اکسیژن تولید می کنند و در شب قسمتی از آن را مصرف می کنند.
3- به عنوان منبع غذایی به صورت مستقیم یا غیر مستقیم استفاده می شوند.
4- کیفیت آب استخر و همچنین محیط استخر را برای زندگی میگو با جذب ومصرف کردن مواد معدنی مناسب نگه می دارد.
5- میزان اثرات سمی آمونیا(NH4 )،نیتریت(NO2)،نیترات(NO3) وسولفید هیدروژن(H2S) را کم می کند.همچنین میزان دی اکسید کربن را در طول روز با جذب کردن ومصرف آن در پدیده فتوسنتز کم می کند.
6- فیتو پلانکتونها فلزات سنگین مثل آهن ،مس وغیره را جذب کرده ومیزان آن را کاهش می دهد.
7- فیتو پلانکتونها نقش زیادی در معدنی کردن مواد و یوتروفیکیشن ایفا می کنند.
8- بلوم مناسب آب از تابش نور خورشید به کف استخر جلوگیری کرده و مانع رشد جلبک های سبزآبی در کف استخر می شود.
فاکتورهایی که بلوم پلانکتونی را کنترل می کنند عبارتند از:
1- میزان حاصلخیزی خاک وآب . که به نوع خاک و میزان مواد معدنی موجود در آنها بستگی دارد.
2- استفاده مناسب از کود های آلی ومعدنی.
3- میزان تابش نور خورشید.
4- پارامترهای آب مثل شوری ،دما ،آلکالینیتی وPH
5- میزان بار آلی در کف استخر وهمچنین میزان تعویض آب در استخر.
6- مقدارفیتو پلانکتون موجود در آب ورودی.
7- میزان زئوپلانکتونهای آب.
دستورالعمل ایجاد ونگهداری بلوم مناسب آب در استخر های پرورشی
1- آبگیری استخر بین 50-40 سانتی متر ونگهداری آن به مدت 24الی 48 ساعت وسپس تخلیه آب . در این مرحله ودر زمان تخلیه در دهانه خروجی از توری با چشمه 5 میلی متری استفاده شود تا از ورود ماهی از طریق زهکش به استخر جلوگیری شود.بعد از تخلیه کامل آب در جاهایی که احتمالا ماندابی وجود دارد به مقدار 7 کیلو کلر برای از بین بردن ناخواسته هایی که احتمالا از خروجی وارد استخر شده استفاده شود.
2- بعد از تخلیه ورودی آب استخر بسته شده و به مدت 24 ساعت استخر را تحت نور خورشید قرار داده وخروجی استخر نیز بسته می شود.
3- روز سوم بین 90-70 انتی متر آبگیری شود.توضیح اینکه آبگیری در طول روز ودر بهترین شرایط مد صورت گیرد.همچنین به تراکم جلبک های سبزآبی در کانال توجه شودو در زمانی که تراکم این گونه جلبکی در حداقل می باشد آبگیری انجام شود.
4- روز چهارم حدود 40-30 سانتی متر آب به استخر اضافه شود تا ارتفاع آب به 1.2-1 متر و شفافیت آب استخر به حدود 50 سانتی متر برسد.
5- روز پنجم یا ششم یا هفتم می توان ذخیره سازی را با PL بین 12 الی 16 انجام داد.
با توجه به مناسب بودن PH آب کانال و شوری مناسب در هنگام آبگیری به تراکم جلبک های سبز آبی توجه شود ودر صورتی که این جلبکها وارد استخر شدند ودر کناره دایکها رسوب کردند،جمع آوری و بنتونایت پاشی شود. همچنین نیازی به استفاده از کودهای معدنی وآلی وسبوس و ملاس مخصوصا در فصل تابستان برای بلوم سازی نمی باشد زیرا خاک استخرها غنی وآب کانال نیز دارای مواد معدنی وآلی بالایی می باشد.
فصل هفتم
ذخیره سازی بچه میگو در استخر
کیفیت بچه میگو
رشد مناسب وبازماندگی خوب در استخرهای پرورشی علاوه بر مدیریت مناسب آب وغذا به کیفیت مناسب بچه میگو نیز بستگی دارد. بچه میگوی نامناسب رشد ضعیفی خواهد داشت و سایز ورشد آن نسبت به بچه میگوی با کیفیت بالا کمتر خواهد بود.بچه میگوی با کیفیت از میگوهای مولد SPF بدست می آید.و کیفیت بچه میگو در نسل های آینده پایین می آید.
قبل از ذخیره سازی، بچه میگوها در کارگاه تکثیر کنترل کیفی شود وبچه میگوهای با کیفیت جهت بسته بندی انتخاب شود.یک بچه میگوی خوب باید دارای ویژگی های زیر باشد:
1- بچه میگو PL دوازده باشد واندازه آن 10 میلی متر وتعداد خارهای قسمت بالای رستروم 5 عدد باشد.
2- بچه میگو فعال وتفاوتی بین رنگ واندازه آنها وجود نداشته باشد یا به اصلاح اختلاف سایز وجود نداشته باشد.
3- پوست صاف وتمیز وعاری از جلبک و پروتوزوآ باشد.
4- بچه میگوی سالم به صورت فعال شنا کرده و در سطل یا تشت نسبت به ضربه زدن به کناره آن عکسل العمل نشان می دهند.
5- رستروم وسایر قسمتهای بدن سالم وشکل عادی داشته باشد.
6- بچه میگوی سالم تغذیه فعالی دارد و روده آن پر است، جز اینکه غذا در دسترس نداشته باشد یا در حال حمل ونقل باشد.
7- نسبت ماهیچه به روده در بند ششم بدن حدود 3.5 به 1 و بیشتر باشد.
ذخیره سازی استخر
به طور کلی بچه میگو در شوری بین PPT 30-28 تولید می شوداما معمولا در استخر با شوری بالاتر ذخیره سازی می شود. برای حمل ونقل معمولا حدود 2500 – 2000 قطعه لارو در کیسه های پلاستیکی بسته بندی می شود. ودما را با استفاده از بسته های یخ در کنار بسته های میگو بین 25-23 درجه سانتی گراد در طول مسیر کنترل می کنند.PH آب بسته های بچه میگو در طول مسیر به علت فعالیت تغذیه ای میگو کاهش و ممکن است به زیر 7 برسد. بنابراین موقع ذخیره سازی بایستی به دقت عملیات آدابتاسیون بچه میگوها با آب استخر انجام شود.
مناسب ترین زمان برای ذخیره سازی اوایل صبح می باشد زیرا دمای آب نسبت به بقیه روز کمتر و PH آب در حداقل خود می باشد. اما شوری آب استخر بالاتر است بنابراین می توان با هماهنگی با کارگاه تکثیر شوری آب بسته های میگو را هنگام بسته بندی بالاتر برد.که این خود زمان آدابتاسیون را کاهش می دهد. روشهای گوناگونی برای ذخیره سازی استفاده می شود.در بعضی مناطق ابتدا بسته های بچه میگو را در آب استخر قرار داده وحدود 30 دقیقه آنها را در همین وضعیت قرار داده تا دمای آن با آب استخر یکی شود،سپس بسته ها را باز کرده وآرام آرام به آن آب استخر اضافه کرده تا شوری وPH یکی شود وسپس به آرامی رها سازی را انجام می دهند.
بهترین روش استفاده از براین تانک (براین تانک 300 لیتری برای حدود 50000 بچه میگو) وقرار دادن آنها بر روی دایک و هوادهی کردن با کپسول اکسیژن می باشد.اکسیژن دهی باعث خارج شدن دی اکسید کربن وسایر گازهای حاصل در فعالیتهای میگو در طول مسیر از آب می شود. بعد از تخلیه بچه میگوها به درون براین تانک ،به آرامی آب استخر بوسیله پمپ (1 اینچ) به براین تانکها اضافه شده تا کم کم دما ،شوری وPH یکسان شده وبچه میگو فعال شود. دما ،شوری اکسیژن محلول وPH آب بسته ها و استخر اندازه گیری شود ودر طول آدابتاسیون مرتب این پارامترها کنترل شوند. بعد از حدود 30 دقیقه از آغاز آدابته کردن بچه میگوها وزمانی که پارامترهای آب داخل براین تانکها به پارامترهای آب استخر نزدیک شد توسط لوله پلاستیکی 2.5 اینچی به استخر تخلیه می شوند. لازم به ذکر استخر مرحله آدابتاسیون بچه میگو بایستی با دقت انجام شود تا حداقل استرس به بچه میگو وارد شود. برای بدست آمدن میزان موفقیت در حین ذخیره سازی ،از هاپونت استفاده شود. توری هاپونت از توری پلاستیکی با مش 1 میلی متری ساخته می شود که طول و عرض آن 1 متر و ارتفاع آن 1.5 می باشد .این توری در استخر نصب شده و تعداد 100 بچه میگو در هنگام ذخیره سازی شمارش ودرون آن ریخته شده وبعد از 24 ساعت مجددا شمارش شده تا بازماندگی مرحله ذخیره سازی مشخص شود. در حین ذخیره سازی به دو نکته ذیل توجه شود:
· مرگ ومیر در حین تلفات ،کانیبالیسم ووجود میگوی مرده در بسته ها .
· بعد از تخلیه بسته ها به درون براین تانکها ،دقت شود که بچه میگو در پلاستیک باقی نمانده و در صورت مشاهده پلاستیک شسته تا بچه میگو از آن خارج شود.
تأثیر کیفیت بچه میگو بر مدیریت استخر و تولید میگو
کیفیت بچه میگو | مدیریت استخر | نتیجه تولید |
بچه میگوی خوب | خوب | رشد خیلی سریع،تولید خیلی بالا،عدم بیماری |
بچه میگوی خوب | متوسط | رشد سریع ،تولید بالا و بیماری کم |
بچه میگوی خوب | نامناسب | رشد کم،تولید پایین ،بروز بیماری و کاهش بازماندگی |
بچه میگوی متوسط | خوب | رشد خوب،تولید بالا،بیماری دیده نمی شود |
بچه میگوی متوسط | متوسط | رشد ضعیف،تولی پایین ،بروز بیماریو احتمال مرگ ومیر |
بچه میگوی نامناسب | متوسط | مرگ ومیر در طول دوره اتفاق می افتد و بازماندگی پایین می آید. |
جدول راهنمای انتخاب بچه میگو
نوع کنترل | روش کار | میگوی سالم | میگوی ناسالم |
کنترل چشمی | برداشتن یک لیوان شیشه ای یا پلاستیکی بچه میگو از داخل تانک | شنای فعال در ستون آب | غیر فعال بوده وبه کف لیوان می چسبند |
ایجاد یک جریا ن گریز از مرکز | شنا کردن بر خلاف جریان ، تلاش برای فرار از یکدیگر | در مرکز قرار گرفته وبه هم می چسبند | |
4-3 لیوان دیگر از جاهای مختلف برای مشاهده برداشته شود | تلاش برای فرار از ایجاد جریان در لیوان | واکنش ضعیف به ضربه زدن به ظرف حاوی بچه میگو | |
مشاهدات با تست استرس | تست شوری با کاهش یک دفعه ای شوری از PPT30 به PPT15 | بچه میگوها سالم ومرگ ومیر وجود ندارد وبچه میگوها بعد از تست سریع به حالت عادی بر میگردند. | بچه میگوها ضعیف شده وبعضی از آنها می میرند. |
شوری و دما %50 افزایش یابد | |||
استفاده از PPM 100 فرمالین |
مشاهدات میکروسکوپی .در این قسمت حدود 20-10 بچه میگو در زیر میکروسکوپ مشاهده می شوند | وضعیت کلروماتوفور | کلروماتوفور قسمت زیر شکم بچه میکو سالم و به صورت یک خط سیاه باشد. | کلروماتوفور حالت رنگی به خود میگیرد. |
نسبت ماهیچه به روده | این نسبت در بند ششم بدن بایستی بالای 4 به 1 باشد | معمولا این نسبت زیر 4 به 1 است | |
روستروم | در قسمت بالایی، روستروم دارای 5 خار باشد | عدم وجود 5 خار در قسمت بالایی روستروم | |
وضعیت ماهیچه ها | کاملا توسعه یافته وتمیز باشد | دارای رنگدنه بیش از اندازه می باشد | |
هپاتو پانکراس ومحتوای روده | هپاتوپانکراس وروده پر باشد | هپاتوپانکراس کوچک وروده خالی | |
نکروز | عدو وجود لکه بر روی بدن واندامهای حرکتی و ماهیچه ها | وجود لکه های سیاه یا قهوه ای بر روی بدن | |
چسبندگی مواد زاید به بدن | پوست میگو تمیز وعاری از مواد چسبنده مثل انگل وغیره | پوست کثیف وحاوی مواد چسبنده مثل انگل و غیره | |
مطالعه تاریخچه بچه میگو | کیفیت مولد | کیفیت مناسب واستفاده از مولد بزرگ | مولد کوچک و بیمار |
کیفیت ناپلی | کیفیت مناسب | کیفیت ضعیف ناپلی | |
بیماری بچه میگو،مرگ ومیر و برگشت از بیماری | عدم وجود بیماری ومرگ ومیر در تانک | وجود لومینوس باکتری وسایر پاتوژن ها در بچه میگو | |
نوع غذادهی | استفاده از غذای زنده مثل آرتمیا | عدم استفاده از غذای زنده به میزان کافی | |
مواد شیمیایی وآنتی بیوتیک | عدم استفاده ازاین مواد | استفاده از این مواد جهت کنترل بیماری |