میگو پروران

در زمینه آبزی پروری و فعالیت های شیلاتی- وب نگار تخصصی علی کریمی

میگو پروران

در زمینه آبزی پروری و فعالیت های شیلاتی- وب نگار تخصصی علی کریمی

جایگاه میگوی پرورشی در سبد غذایی خانواده های ایرانی

مقدمه : آبزی پروری به اندازه فرهنگ بشریت عمر دارد. و قرن هاست که پروش ماهی در حال انجام است . پرورش ماهی در ایران نیز داری قدمت قابل توجهی است .

لیکن از عمر فعالیت پرورش میگو سال های چندانی نمی گذرد. آبزی پروری در تغذیه انسان وایجاد اشتغال در جوامع توسعه یافته دارای اهمیت است . ودر جوامع کمتر توسعه یافته نیز در جهت بهبود تغذیه یک ضرورت محسوب می شود . در کشور ما امکان مقابله مصرف گوشت آبزیان با سایر گوشت ها خیلی کمتر از سرانه مصرف جهانی است . و این فرهنگ شاید به اجداد ما برگردد. زمانیکه امکانات حمل ونقل و نگهداری سریع به شیوه امروزی اصلا وجودنداشت . بنابراین در آن زما ن آبزی بصورت تازه قابل عرضه در مناطق دور از ساحل و منابع آبی نبود. و عمده مصرف کنندگان آن تنها ساحل نشینان بودند . و این یک امر طبیعی است که ساکنان دور ازاین نواحی از گوشت جانوران خشکزی و دردسترس استفاده نمایند. و ساحل نشینان نیز به اصطلاح ماهی خور شوند. ولی امروزه به مدد امکانات و فراهم شدن شرایط لازم برای پرورش آبزیان در تمامی نقاط کشور گوشت آبزیان براحتی قابل عرضه به بازار است .

تامین پروتئین مورد نیاز جامعه یکی از اولویت های برنامه کاری دولت ها است و به تبع آن در کشور ما نیز در راستای همین هدف و با توجه به محدودیت ظرفیت تولید گوشت دام وطیور ، در برنامه توسعه اقتصادی و اجتماعی تولید گوشت آبزیان به عنوان منبعی سرشار از ویتامین ها ، پروتئین ها و چربی های ضروری در دستور کار قرار گرفته است.

فرهنگ سازی برای مصرف آبزیان به عنوان غذای سلامتی از وظایف رسانه های ملی است. و اختصاص یارانه برای تبلیغ و عرضه و مصرف گوشت آبزیان از ضروریات در تغذیه مردم کشور است. واینجاست که نیاز به برنامه ریزی بلند مدت احساس می شود.

در حالیکه سرانه مصرف کشور مالدیو 156 کیلو گرم است . و در کشور اسپانیا با سرانه 41 کیلو گرم یک روز مشخص را به عنوان جشن ماهی خوری برگزار می کنند. کشور ایران علی رغم دارا بودن 440 منبع آبی و حدود 70میلیون نفر جمعیت د ارای 5 کیلو گرم مصرف سرانه است . مردم ما با فوائد گوشت آبزیان کمتر آشنا بوده و صرفا به آبزیان به عنوان خوراکی فصلی و مقطعی نگاه می کنند.

مسئولان می توانند علاوه بر فرهنگ سازی بنیادی با قرار دادن مصرف آبزیان در برنامه های آموزشی جامعه فاصله موجود بین سرانه مصرف آبزیان ایران را با معادل جهانی و کشورهای پیشرفته دنیا کاهش دهند.

متو سط مصرف جهانی	کشورهای پیشرفته	افغانستان	ایران	اسپانیا	نروژ	ژاپن	مالدیو	نام کشور
15.4 کیلو	23 کیلو	100 گرم	5 کیلو	41 کیلو	50.2 کیلو	66.3 کیلو	156 کیکو	سرانه مصرف آبزیان

جدول 1 - مقایسه مصرف سرانه آبزیان در برخی از کشورها و متوسط جهانی

فواید گوشت آبزیان :

گوشت آبزیان در برگیرنده بسیاری از ویتامین ها و مواد معدنی با ارزش است. و نسبت به پروتئین جانوران دیگر از خواص بیشتری برخوردار است.

آبزیان با دارا بودن ویتامین های A, B, D, E, k و عناصری مانند فسفر و روی و کار آمدی آنها در کنترل بیش از 20 نوع بیماری نظیر درد مفاصل ، آلزایمر ، گواتر ، افسردگی ، ریزش مو ، مالاریا ، اختلالات رفتاری میتوان در برنامه غذایی خانوار قرار داد.

میگو مهمترین منبع سلنیوم است که مصرف 120گرم آن 81/7 در صد از نیاز روزانه بدن به این عنصر را تامین می کند . تحقیقات و آزمایشات جدید نشان می دهد ، رابطه معکوسی میان سلنیوم و شیوع سرطان وجود دارد . سلنیوم، DNA را ترمیم می کند و مانع از آسیب دیدن سلولها می شود و از تکثیر سلولهای سرطانی جلوگیری می کند. مصرف مداوم ماهی و میگو در برابر سه نوع سرطان خون ، مغز استخوان و دستگاه لنفاوی ایمنی ایجاد میکند.

کلسترول حاصل از گوشت آبزیان به مراتب کمتر از سایر گوشت ها به ویژه گوشت قرمز است . چربی های اشباع نشده گوشت ماهی ، میگو و ساایر آبزیان از نظر سلامتی دارای ارزش خاصی برای انسان است.

در صد آب در صد چربی درصد پروتئین کالری

میگو 71 1.3 22.8 1058

ماهی تن 71 4.1 25.2 1389

(جدول 2- ترکیبات میگو و ماهی تن و ارزش غذایی آ نها )

هدف استفاده از انواع گوشت تامین پروتئین مورد نیاز بدن است . که گوشت آبزیان قادر به تامین آن است. ود رمقایسه با سایرگوشت ها از چربی کمتری برخوردار است . و از این نظر به عنوان غذای سلامتی مطرح است.

در میگو میزان اسید چرب اشباع که برای سلامتی مضر است صفر و اسید چرب غیر اشباع و امگا 3 زیادی دارد که می تواند به کاهش کلسترول خون کمک زیادی نماید. کلسترو ل موجود در میگو باعث افزایش کلسترول خون نمی شود و اصولا آنچه کلسترئل خون را افزایش می دهد اسیدهای چرب اشباع است.

هیدرات کربن	چربی (گرم)	پروتئین (گرم )	کالری	نوع گوشت
5/1	8/0	1/18	91	میگو
--	5/2	19	104	ماهی
--	6/12	2/20	200	مرغ
--	2/18	7/18	239	گوشت گوساله
--	27	6/15	217	گوشت گوسفند

جدول 3- مقایسه ترکیبات در 100 گرم گوشت گاو و گوسفند کم چرب و میگو

اسید چرب غیر اشباع چند ظرفیتی(گرم )

اسید چرب اشباع

کلسترول (میلیگرم)

نوع مواد

17/2

160

100 گرم میگو

2/0

16/1

235

1 عدد تخم مرغ

حدود 50 گرم

جدول 4- مقایسه میزان کلسترول موجود در 100 گرم میگو و یکعدد تخم مرغ

آهن

فسفر

سدیم

پتاسیم

کلسیم

ویتامین ب12

ویتامین ب6

ویتامین

6/2میلی

گرم

166میلی

گرم

140میلی

گرم

220میلی

گرم

63میلی

گرم

2/3میلی

گرم

1/0میلی

گرم

9/0میلی

گرم

جدول 5- میزان املاح و ویتامین های موجود در 100 گرم میگو

میگو یک غذای اقتصادی :

بر خلاف پندار عامه مردم که میگو را غذای لوکس و گران قیمت می دانند . این آبزی در مقایسه باسایر گوشت ها اگر ارزانتر نباشد گرانتر نیست .

به عنوان مثال مصرف گوشت مرغ برای خانوار مد نظر قرار دهید . که معمولا یک عدد مرغ با وزن 2/ 1 تا 5/1 کیلو برای 4 نفر مناسب است . که هزینه ای بالغ بر 23400 تا 29250 ریال در بر دارد د ر حالیکه از یک کیلو میگو در اندازه 15 گرم و با قیمت 25000 ریال که از آن اگر غذاهای لوکس هم از قبیل انواع کبابها تهیه گردد . 6 تا 7 نفر می توانند استفاده نمایند. همچنین قابل توجه است که از گوشت میگو نیز می توان همانند سایر گوشت ها غذاهای متنوعی از قبیل ترکیب با پلوها ، استامبولی ، خورشت ، کتلت و کوکو و 000 تهیه کرد . که در این حالت از یک کیلو میگو می توان غذای 10نفر را تامین نمود . پس ملاحظه میشود میگو نیز در صورتیکه در سبد مصرف خانواده ها قرار گیرد علاوه بر ارزش بالای غذایی از نظر هزینه نیز قابل توجه است .

بازار یابی میگوی پرورشی :

سالانه بالغ بر 7/3 میلیون تن میگو در دنیا عرضه میشود. و از این مقدار حدود 30 در صد میگوی پرورشی است. که سهم ایران از کل میگوی پرورشی کمتر از یک در صد است.

در حالیکه بازارهای اصلی واردات میگوی پرورشی اروپا ، امریکا و ژاپن است . میگوی پرورشی ایران راهی به بازاز امریکا ندارد و ورود به بازارژاپن بسیار محدود است و بازار اصلی میگوی پرورشی ایران اروپا است. که برای تجار ما بصورت یک بازار سنتی و محدود در آمده است.

با توجه به افت شدید قیمتی که طی سالهای اخیر نسبت به سال 79 بوجود آمده است ورود به بازارهای اصلی مصرف و رقابت با تولید کنندگان قدیمی یک ضرورت است. بنابراین تلاش برای عرضه میگو با قیمت پایین و یافتن بازارهای مصرف جدید خارجی و داخلی و ایجاد و ارتقای فرهنگ مصرف میگو در کشور از راه کارهای اجرایی برای رفع این مشکل است.

میگو در بازار داخلی :

میگو در بازار داخلی مصرف چندانی ندارد . و علت آن پندار در بالا بودن قیمت میگو در مقایسه با میانگین در آمد سرانه است . از سوی دیگر هیچگونه تنوع و نوآوری در عرضه میگو در کشور وجود ندارد. ودر برنامه ریزی ها و سیاست گذاری ها ی توسعه پرورش میگو تنها بازارهای خارجی مورد هدف بوده است و توجهی به بازار داخلی نشده است .

برای رفع این مشکل راه حل زیر پیشنهاد میگردد:

- تبلیغات وسیع رسانه ای و بکارگیری شیوه های ترویج فرهنگ مصرف آبزیان در کشور

- اختصاص یارانه و جایزه به آن دسته از تولید کنندگانی که موفق به عرضه میگوی پرورشی در داخل گردند

- ایجاد تنوع برای عرضه میگو در بسته بندی و اوزان کم در حد نیاز روزانه یک خانوار و با قیمت های متناسب با درآمد افراد مختلف جامعه

- عرضه میگومتناسب با سلیقه دهکی از جامعه که برای خرید میگو با قیمت های کنونی محدویتی ندارند

- ایجاد صنایع تبدیلی و تولید محصولات فرعی از میگو نظیر انواع غذاهای آماده و کنسرو شده ، کراکر ، چیپس و 000

- توزیع و عرضه میگو به سازمان ها و اداراتی که دارای غذا خوری برای کارکنا ن خود هستند و این موضوع می تواند بطور ماهیانه انجام شود

- بجای ارایه بن و یا پاداش های غیر نقدی به کارکنان دولت در مقاطعی میگو توزیع شود

نویسنده : علی کریمی

منابع :

1- هراجی اصفهانی ، مرتضی 0و نظری ، علیرضا

روش های طبخ میگو ، روابط عمومی شیلات ایران