شهر میاکو در استان نیگاتا در کشور ژاپن قرار دارد این منطقه سنگین ترین بارش برف دارد و دارای پیست های اسکی معروفی است
تاسیسات بزرگی که قبلا" برای صنعت چوب مورد بهره برداری قرار می گرفت امروزه برای پرورش میگو استفاده میشود که محصول آن قابل عرضه به بازار مصرف است. ژاپنی ها عاشق میگو هستند مصرف سالانه میگو در این گشور سالانه 260 هزار تن است در طول سالها تقاضا برای مصرف در امریکا ، اروپا و چین بشدت افزایش یافته است که باعث تبدیل صنعت میگو به یک صنعت جهانی شده است و پرورش میگو به یک صنعت یک میلیارد دلاری تبدیل شده است با این حال کشور زاپن تنها 10 در صد میگوی مورد نیاز و مصرف خود را تامین میکند و 90 در صد میگوی مصرفی خود را از کشورهای آسیای جنوب شرقی تامین و وارد میکند
از 53/6 میلیون تن میگوی تولید در جهان 70 در صد آن از چین وکشورهایی آسیای جنوب شرقی همچون تایلند ، ویتنام و اندونزی تامین میشود ساخت و ساز فراوان مزارع میگو باعث مشکلات زیست محیطی زیادی شده است اکثر مزارع در خط ساحلی با قطع کردن درختان حرا ایجاد شده است فقدان این جنگل ها جوامع بومی را مختل کرده و شکل زندگی آنان را تغییر داده است همچنین تهدیدی برا ی تخریب اکوسیستم در مقیاس جهانی به شمار میرود برخی از کشورها بیش از نیمی از جنگل های حرای خود را برای ساخت مزارع میگو از بین برده اند
گذشته از این ، بیماری از طریق غذاهای خورده نشده و زباله و پسماندهای پرورش میگو شیوع پیدا کرده است
و این مزارع پس از 5 تا 10 سال رها میشوند .بنابراین خاک این مزارع رها شده شوری بالایی دارد و تبدیل آن به زمین کشاورزی بسیار مشکل است . به همین دلیل توسعه تکنولوژی ایمن و مطمئن برای تولید میگوی پرورشی با حداقل تاثیر بر محیط زیست نیاز می باشد
میگوی پاسفید در جنوب شرق آسیا بطور انبوه پرورش داده می شود . زیستگاه اصلی این میگو امریکای مرکزی و جنوبی است و از نظر بازار پسندی شبیه گونه کاروما ژاپنی است در زاپن به ان میگوی پاسفید اقیانوس آرام هم میگویند
بافت شفاف و طعم دلنشین آ ن باعث شده که به یکی از محبوب ترین گونه های میگو در جهان تبدیل شود کسانی که کالری غذا برایشان مهم است این میگو را به دلیل بافت کم چرب آن دوست دارند
علاوه بر آن بطور شگفت آوری در اکثر آبهای شور رشد سریعی دارد و نسبت به بیماری مقاوم است این دلایل سبب شده که واردات ان جایگزین میگوی ببری سیاه( مونودون) شود
در مرکز مطالعاتی جیرکاس ، بخشی از ماموریت آن در حال انجام توسعه سیستم ها و تجهیزات خود برای تولید میگوی پاسفید هستند بر این اساس یک کنسرسیوم و انجمن تحقیقاتی متشکل از کمپانی آی . ام .تی ، موسسه تحقیقاتی ملی آبزی پروری و کمپانی هاگاشی تشکیل شده است
مرکز مطالعاتی جیرکاس عوامل موثر فیزیولوژیکی را برای تکنولوژی آبزی پروری در آب شیرین مشخص می کند
کمپانی آی . ام .تی دستگاهها ی اتوماتیک بهداشتی تولید می کند که میتواند شرایط یکسانی را با اقیانوس شبیه سازی کند موسسه تحقیقاتی ملی آبزی پروری با توسعه روشی تولید میگوی بدون استرس تولید میکند
و در نهایت شرکت هاگاشی یک خوراک غنی از پروتئین گیاهی بدون مواد شیمیایی و مواد افزودنی را تولید میکند
و این گونه بود که اولین سیستم مدار بسته پرورش میگو در جهان متولد شد این یک پیشرفت بزرگ در تکنولوژی بود که توانست تولید میگوی پاسفید ایمن و بدون مواد شیمیایی را ممکن سازد آنها معتقدند که این ترقی می تواند تحول و نیروی تازه ای به صنعت ابزی پروری و جوامع محلی بدهد
این دستاورد باعث شد که این گروه ، هفتمین جایزه افراد شایسته در همکاری دولت ، دانشگاه و صنعت دریافت نماید این تاسیسات با یک طراحی خلاقانه ایجادشده است که هدفش ایجاد زیستگاه دوستدار و مطمئن برای میگوی پاسفید است که از طریق مطالعات و تلاش های فراوان اعضای این انجمن بدست امده است
لاروهای عاری از بیماری از امریکا وارد شد که 5 میلیمتر طول دارند و در ابتدا مدت شش هفته در چهار مخزن نگهداری شدند تا با آب شیرین سازگار شوند سپس آنها را به استخر پرواری بزرگ انتقال دادند این دو استخر در ابعاد 12*40 متر و گنجایش 600تن آب را دارند و در هر استخر در هر دوره 4 تا 5 تن میگو تولید میشود و در هر سال 6تا 8 بار به تناوب تولید انجام میشود و برا ی12 هفته در این استخرها نگهداری شدند تا بطول 15 سانتیمتر رسیده و قابل فروش باشد تولید سالیانه 24 تا 40 تن است که با بالاترین تولید به خود میبالند .
در این اسنخر بواسطه ژنراتورهای موج ساز امواج بلند در اب تولید میشود این دستگاه با جریان همرفتی آب را بصورت عمودی به چرخش در می آورد و در هر دقیقه یک موج بلند تولید می کند و با استفاده از یک پمپ حجم زیادی از اب را به سیستم مداربسته پمپاژ می کند از این طریق اب تصفیه و اکسیژن و دما ثابت نگه داشته میشود از همه مهمتر میگو ها در میان جلبک های مصنوعی رفته و در جهت جریان آب قرار میگیرند که شباهت زیادی به زیستگاه و محل زندگی طبیعی آنها دارد و بدون استرس زندگی میکنند و رشد کرده و گوشت طبیعی و خوشمزه تولید میشود
میگوی پاسفید تولید شده در این سیستم دارای مقادیر زیادی گلوتامین و آرژنین است
که سبب خوشمزه شدن گوشت آن نسبت به میگوی کروما و دیگر میگو های وارداتی میشود این استخرها میتوانند مقدار زیادی از این میگو ها تولید کنند .و به سیستم اشباع اکسیزن اب مجهز هستند از اب لوله کشی برای آبگیری استفاد میشود و هیچگونه مواد افزودنی شیمیایی و آنتی بیوتیک اضافه نمی شود .در عوض از یک سیستم فیلتیراسیون بیولوژیکی با باکنری های دنیتریفکات استفاده شده است گذشته از این در قسمت پایین استخر یک سامانه مثلثی وارونه وجود دارد که اجازه میدهد فضولات و غذاهای خورده نشده به حفره پایینی استخر وارد شده و رباط تمیز کننده چندین نوبت در روز کف استخر را تمیز میکند و همه رسوبات را پاک میکند .و رسوبات توسط نوار نقاله به بیرون منتقل میشود
فضولات خارج شده فاقد مواد شیمایی و سنتتیک هستند و از انها میتوان بعنوان کود شیمیایی استفاده کرد از این جهت این تاسیسات دوستدار محیط زیست هستند اکثر دستگاههای این سیسم اتومات بوده و کارگران میتوانند کار خودرا بر روی غذا دهی و صید متمرکز کنند و این جا اولین مرکز مدار بسته دوستدار محیط زیست و کاملا" ایمن در جهان است علاوه بر اینکه میگوی بهداشتی تولید میکند هیچ گونه ضرری هم برای محیط پیرامون ندارد میگو های صید شده به مرکز فرآوری منقل و تحت شدید ترین و نظارت سختگیرانه بهداشتی بسته بندی میشود
در اینده ای نزدیک این امکان هست که تمامی میگوی مصرفی ژاپن از یک منبع پرورشی تازه و پاک تامین شود اولین سیسم مداربسته نوعی تکنولوژی است که امکان تولید انبوه میگوی ایمن را فراهم میکند .گسترش این روش به کشورهای در حال توسعه و سایر جاها ما را به سمت حفاظت از محیط زیست هدایت میکند این تحقیقات با هدف حل مشکلات غذایی و زیست محیطی در سراسر جهان ادامه خواهد داشت و به گسترش تکنولوژی به کشورهای در حال توسعه کمک خواهد کرد
استفاده از پروبیوتیک در آب استخر پرورش میگو
اقتباس آزاد از گروه واتس آپ صنعت میگوی پرورشی ایران –نوشته های آقای مهندس حمیدرضا موسی زاده
ابتدا لازم است مصرف کننده های اکسیژن در استخر پرورش آبزیان را مشخص کنیم . در یک استخر پرورش ، میکرو ارگانیسم ها شامل باکتری ها ، فیتو پلانکتونها و زئوپلانکتونها و میگو یا ماهی پرورشی وجود دارد
از اکسیژن موجود در استخر ، حداکثر بیست درصد اکسیژن محلول در آب مورد استفاده میگو و یا موجود زنده قرار میگیرد و با افزودن پروبیوتیک که در اصل باکتری های مفید هستند ما عملا داریم از سهمیه اکسیژنی میگو کم می کنم و با افزایش باکتری ها عملا رقبای اکسیژنی میگو را زیاد می کنیم
برای اینکه بهتر با مفاهیم کلی آشنا شویم بهتر هست به مواردی که در استخر وجود دارد و بر هم اثرگذار هستند اشاره کنیم
-آب
-تخم و بچه میگو و یا بچه ماهی
-غذا یا همان خوراک
-تراکم
-پرورش مختلط یا چند گونه ای
-تناوب زراعی یا همان دوره پرورش
-مدیریت که شامل همه موارد هست از ساخت ساز تا نحوه نصب تجهیزات بر اساس مدل پرورش و
پیشگیری
هم پوشانی این عوامل با یکدیگر رمز یک پرورش موفق است
راندمان بالا و محصول خوب، بستگی به خوراک و لارو ، مدیریت و پیشگیری ، استخر مناسب و آب با کیفیت دارد
عواملی که باعث مرگ و میر به عبارت بهتر عواملی که باعث ظهور بیماری می شوند شامل:
-آب و بستر استخر یا تانک
-فاکتورهای شیمیایی ، فاکتورهای بیولوژیکی ، فاکتورهای فیزیکی
-جانداران کوچک و میکروسکوپی یا همان ریزجانداران
-ویروس ، باکتری ، انگل ها ......
-سموم : سموم تولید شده توسط باکتری ها ، سموم تولید شده توسط جلبکها و آلاینده های صنعتی
آب : میدانیم که آب شامل دو اتم هیدروژن و یک اتم اکسیژن است ؟
مواد شامل مواد الی و معدنی است
کیفیت آب :
1- کیفیت شیمیایی
شامل :آمونیاک ، -نیتریت ، نیترات ، دی اکسید کربن ، اکسیژن ،پی اچ و اسیدیته ، شوری ، قلیایت ، املاح معدنی و....
2- موجودات زنده اعم از میکروسکوپی و ماکروسکوپی :
پلانکتون ها که شامل فیتوپلانکتون و زئوپلانکتون هست ، باکتریها ، انگل ها که هم میکروسکوپی هست و هم ماکروسکوپی و.....
3- کیفیت فیزیکی :
شفافیت ، کدورت ، درجه حرارت و .....
بیشترین باکتری ها و انگل در کجای استخر میگو(ماهی ) پیدا میشود؟:
تراکم باکتری ها و انگل در این بخش ها بیشتر مشاهده میشود
1- رسوبات
2- جسد فیتوپلانکتون
3- مدفوع
4- میگو ( ماهی ) رو به مرگ و یا در حال تلفات
«ظرفیتِ قابلِ تحمّل» چیست ؟
عموماً اصطلاح arrying Capacity C یا «ظرفیتِ قابلِ تحمّل» را در هر حوزه ای اینچنین تعریف می کنند:
" میزان مجاز منابع مورد مصرف توسط انسان و یا حیوان به نحوی که در درازمدت توسط محیط زیست قابل بازیافت و تحمل باشد" (فایو-2013). این اصطلاح مکمّل دو واژه دیگر یعنی "ظرفیت جذب" به معنی : "قابلیت دریافت پسماند و در عین حال حفظ سلامت محیط زیست در یک محدوده خاص "(فرناندز و همکاران ،2001) و نیز ظرفیت زیست محیطی به مفهوم: "توانایی محیط زیست در پذیرش یک فعالیت بدون بازخورد منفی " (GESAMP ، 1986( می باشد.
اما iucnدرسال 2009 مفهوم ظرفیت تحمل زیست محیطی یا
Environmental carrying Capacity
را به شکل زیر تعریف نموده است :
"حداکثر تعداد یا توده زنده جانوری که توسط یک بوم سازه(اکوسیستم) در پریود زمانی مشخص قابل تحمل باشد".
ظرفیت قابل تحمل استخرشامل :
1- میزان غذادهی
2- میزان ذخیره سازی
3- وزن توده زنده
4- کیفت آب
کیفیت آب شامل :
1- شوری آب و مواد معدنی
2- دمای آب
3- میزان دفعی و پس ماند غذایی و هر چیزی که در ردیف پسماند قرار بگیرد
4- میزان موجودات زنده
5- جانداران کوچک ومیکروسکوپی
6- اکسیژن
7- میزان اسیدیته ونوسانات آن
8- پلانکتون ها یعنی مجموع فیتوپلانکتونها و زئوپلانکتونها
مصرف کننده های اکسیژن در استخرعبارتند از :
1- موجودات زنده میکروسکوپی : باکتری ها
2- پلانکتونها : فیتوپلانکتون ها زئوپلانکتونها
3-: میگو و یا ماهی به عبارت بهتر گونه تحت پرورش
: میگو و یا ماهی کمتر از بیست درصد اکسیژن را مصرف می کنند!!
چگونه می توان ظرفیت قابل تحمل استخر و یا تانک را بالا برد ؟
در اینجا به معنا این هست که با چه روشی می توانیم تراکم و یا بیوماس بیشتری را در محیط پرورش که حالا استخر و یا تانک هست را بصورت پایدار بالا ببریم
کمتر کردن نسبت میزان مصرف اکسیژن محلول در آب توسط ریزجانداران و پلانکتون ها
ذخیره کردن اکسیژن محلول در آب برای میگو و یا ماهی
چگونه آنرا انجام دهیم ؟
با خارج کردن هر چه سریعتر رسوبات و ضایعات درون سیستم بیشتر و ( به دفعات مکرر یا بصورت مداوم)
اکنون با این مقدمه بحث مدیریت و نحوه استفاده از پروبیوتیک ها را ادامه خواهیم داد
ناگفته نماند مطالب بالا در رابطه با پروبیوتیک های های کنترل و مدیریت آب و بستر هست.
و مباحث پروبیوتیک هایی که در تغذیه استفاده میشود مبحث کاملا جدا هست.
با توجه به مطالب گفته شده در صورت اینکه بخواهیم در اواسط دوره پرورش قصد استفاده از پروبیوتیک های مدیریت آب و بستر رو داشته باشیم . نکته مهم اکسیژن محلول در آب و حداقل آن در صبح زود است
و مورد بعدی بحث کدورت آب هست.
باکتری ها به راحتی روی همه سطوح قرار گرفته و تولید بیو فیلم میکنند
اگر بیو فیلم باکتریایی را به زبان ساده توصیف کنیم مثالی ساده بزنیم .
همه ما تجربه اینکه آب در یک ظرف و یا تشت برای مدتی بماند و بدنه ظرف حالت چربی مانند داشته باشد را داریم. و یا مثلا طناب سینی غذا که همین حالت را دارد
پس با این تجربه می توانیم به این نتیجه برسیم علاوه بر بحث اکسیژن بحث کدورت آب بسیار مهم هست
و اینجا هست که مباحث فیلتر های چند لایه اهمیت خودشان را نشان می دهند.
تا اینجا به دو مقوله پیش نیاز استفاده از پروبیوتیک ها پرداخته شد
مورد بعد بحث میزان غذای دستی هست که ما بعنوان منبع ازت برای بخش زیادی از پروبیوتیک استفاده میکنیم
یکی از مواردی که باعث عدم کارایی پروبیوتیک ها در عمل خواهد شد غذا دهی بیش از نیاز موجود آبزی هست و عملا اضافه کردن پسماند است
به عبارتی زمانی که میزان غذا دهی بیشتر از میزانی باشد که موجود ابزی تحت پرورش به آن نیاز دارد و اسنفاده میکند عملیات نیترفیکاسیون یا شوره گذاری قادر به حذف بخش زیادی از آن نخواهد بود
اکثر پرورش دهنده ها استفاده از ملاس آشنا هستند و به دلایل مختلف استفاده از ملاس را کنار گذاشته اند
با توجه به مطالب قبلی این اتفاق در اصل برای در دسترس گذاشتن منبع کربن برای سرعت بخشیدن به عملیات شوره گذاری بود که با ازدیاد جمعیت باکتری ها ( خواسته و ناخواسته ) اکسیژن محلول در آب و نزدیک به بستر بشدت تحت تاثیر قرار میگرفت و سهم موجود ابزی ما ( در اینجا میگو) کم می شد
پس عملا ملاس ، مشکل را که حل نمیکند هیچ ، بلکه خودش یک دردسر جدید را بوجود می آورد و همراه با تبعات بعدی منجمله افزایش خاک سیاه و البته به غلبه باکتری های غیر هوازی زی به هوازی منجر میشود
با این مقدمات سراغ استفاده از پروبیوتیک های انتخابی جهت کنترل کیفیت آب و بستر می رویم
کلید اصلی مشکل مدیریت ، کنترل میزان اکسیژن محلول در آب است
پرورش دهندگانی که از اول دوره و بصورت مستمر از پروبیوتیک ها استفاده کردهاند مشکل چندانی با بحث باکتریها نخواهند داشت بجز در ایامی که دمای آب بالاتر از 32 درجه خواهد بود
مشکل :
با بالا رفتن دمای آب بخصوص بالاتر از دو درجه ، میزان اشباع شدن اکسیژن در آب کم و کمتر خواهد شد و عملا هر چه فیتوپلانکتون ها در روز فعالیت کنند اکسیژن عملا در آب ماندگار نخواهد بود و به سرعت میزان آن به دلیل ظرفیت کمتر اشباع شدن گازها ماندگاری کمتری در آب خواهد داشت
و این به معنی مصرف بیشتر اکسیژن و عملا کمتر شدن سهمیه اکسیژن مورد نیاز ماهی و یا میگو تحت پرورش خواهد بود
مشکل بعدی ، معمولا با افزایش دما سرعت تکثیر باکتری ها به همان نسبت بالاتر خواهد رفت
حالا باید تدبیر اندیشید تا این مشکل مرتفع شود که یکی از این راه ها تعویض آب هست
به عبارت دیگر پرورش دهندگانی که بصورت مداوم از اول دوره از پروبیوتیک ها استفاده می کنند میزان مصرف دورهای پروبیوتیک ها را بتدریج کاهش میدهند تا تعادل و بلوم باکتری های انتخابی به هم نخورد
و از طرف دیگه باید ترتیبی اتخاذ کنند که شب ها هوادهی بیشتری صورت بگیرد
ولی خود این تعویض آب بصورت روان آب ، باز خودش از طرف دیگر باعث کم کردن جمعیت باکتری های انتخابی و البته جمعیت فیتوپلانکتون ها میشود
پس همیشه تعویض آب چاره کار نیست بلکه خودش به دلایل عدیده فقط یه مسکن موقتی همراه با تبعات بعدی است
منجمله ایجاد لب لب ، و البته ناقص ماندن چرخه شوره گذاری و باز هم ازدیاد جمعیت باکتری های غیر هوازی خواهد شد
یکی از دلایل پیشنهاد ، استفاده از سوپرپربورات بعنوان یک اکسید کننده و در عین حال آزاد کننده تدریجی اکسیژن در آب معنا پیدا می کند وقتی که در طی دوره و تا اواسط دوره اگر از پروبیوتیک استفاده نکرده ایم توجه داشته باشید که در آب دریا و استخر ، جمعیت باکتری ها وجود دارند به این نکته توجه داشته باشیم در صورتیکه در طی دوره و تا اواسط دوره پرورش اصلا از پروبیوتیک های انتخابی استفاده نکرده باشیم با بالا رفتن میزان پسماند در آب و البته افزایش درجه حرارت جمعیت آنها خواهی نخواهی زیاد میشود
اگر در اواسط دوره قصد شروع استفاده از پروبیوتیک ها ( باکتری های انتخابی ) داشته باشیم با چالش چند وجهی روبرو خواهیم بود
اول اینکه با افزودن استوک باکتری ( همان پروبیوتیک ) نیاز اکسیژنی بیشتری خواهد داشت
و به ارتباط باکتری ها با هم و نحوه ارتباط آنها و تعامل باکتری های گونه های مختلف را باید مد نظر قرار دهیم
دوم اینکه در واقع جنگ و رقابت بین باکتری هایی که از قبل با آب و استخر خو گرفته اند و خانه آنها آنجا هست با باکتری های جدید خواهیم داشت و عملا باعث تحریک باکتری های بومی خواهیم شد و کنش و واکنش هایی را بعضا شاهد خواهیم بود که توجیهیای برای آن نداریم
انگار چند خانواده در یک محل با هم زندگی می کنند و اختلافاتی با هم دارند سر سهمیه آب و نوبت آب و یا دعوا سر زمین در گیر هستند
ولی همین که یک مهاجم خارجی وارد شود اختلافات داخلی و دعوا های خانوادگی کنار گذاشته و آرایش اتحاد به خودشان میگیرند و به جنگ دشمن خارجی می روند
حالا چه باید کرد
علاوه بر این با ازدیاد جمعیت باکتری های هوازی انتخابی ، اتحاد بین باکتری های خانه زاد و حمله به راههای ارتباطی آنها منجمله خطوط مبادله اطلاعات بهم زده میشود
یعنی بصورت استعاره جنگ الکترونیکی راه بیاندازیم و خطوط ارتباطی را هک کنیم
اینجا هست که بحث یونها و کنترل میزان این یونها به اصطلاح کلید جنگ سایبری میشود
وقتی از هک کردن راه های ارتباطی باکتری های خانه زاد و یا خو گرفته به شرایط استخر صحبت می کنیم مجموعه باکتری ها منظورمان هست
بنابراین اولین کار بحث خود آب و یون های آن و تعادل آنها هست
طبق جدول زیر نقطه بهینه برای یک پرورش پایدار در استخر مقادیر ارایه شده میباشد
فاکتور |
دامنه |
واحد |
ph |
7.5-8.5 |
Am-pm |
آلکالینیتی |
150-200 |
ppm |
ca |
300-800 |
ppm |
k |
150-300 |
ppm |
mg |
600-1200 |
ppm |
NH3 |
<1 |
ppm |
NO2 |
<1 |
ppm |
پس اولین بحث کنترل این مقدار و در صورت لزوم افزودن مواد مورد نیاز است
با تعادل یونی عملا ما دو تا کار انجام خواهیم داد
اولا به ازدیاد جمعیت باکتری مفید کمک خواهیم کرد و از طرف دیگر باکتری های غیر مفید که بصورت موقت با باکتری مفید متحد شده اند (این مطلب از لحاظ علمی ثابت شده ) در شرایط غیر رقابتی قرار خواهیم داد و عملا جلو رشد و تکثیر آنها را خواهیم گرفت
یکی از کارهایی که معمولا پرورش دهندگان بصورت روتین دست به آن می زنند تعویض آب مکرر و البته استفاده از کربنات هست
کربنات در حد کم خوب است ولی وقتی اضافه کنیم نه تنها کمکی نخواهد کرد بلکه جمعیت فیتوپلانکتون ها را تحت تاثیر قرار خواهد داد و با کم شدن جمعیت فیتوپلانکتون ها و اضافه شدن اجساد همین فیتوپلانکتونها و شفاف شدن آب جمعیت باکتری های غیر مفید شروع به افزایش جمعیت خواهند کرد
در حالی که ما به امید تعادلپی اچ و البته قلیاییت، و جهت جلوگیری از کاهش نرمی پوسته میگو و همچنین جلوگیری از پوست اندازی ، کربنات را اضافه میکنیم
حالا با توجه به مطالب ارایه شده متوجه میشویم
در صورتی که بخواهیم بصورت مصنوعی با افزودن باکتری های انتخابی ( پروبیوتیک ) کیفیت آب و بستر را به حالت تعادل برسانیم تا محیط مناسبی و با تنش ( استرس ) کمتری بوجود بیاوریم تنظیم یونها و میزان بهینه آنها پیش شرط عملکرد مناسب برای رشد باکتری های مفید خواهد بود
پس پیش شرط های استفاده از پروبیوتیکها بخصوص در اواسط دوره به ترتیب عبارت است از:
۱- تنظیم و بوجود آوردن یک محیط با میزان کافی و وافی اکسیژن محلول حداقل ppm۴ در پیک حداقلی اکسیژن محلول در آب که همان قبل از طلوع آفتاب هست. بدون توجه به این نکات باعث میشود که مشکلات را چند برابر کنیم
2- کنترل فاکتورهای شیمیایی آب و در صورت نیاز افزودن یونهای لازم
3- تشدید فیلتراسیون آب ورودی به استخرها در جهت کاهش میزان کدورت آب.
و البته اگر کدورت آب استخر بالا باشد استفاده از موادی که کدورت را کم می کنند.
حالا می رسیم به بحث اضافه کردن پروبیوتیکهای انتخابی
طی مطالب قبلی بحث درجه حرارت آب که روی دو مطلب تاثیر مستقیم خواهد گذاشت بسیار مهم هست.
۱- ظرفیت اشباع اکسیژن ( حالا بحث میزان شوری و کاهش ظرفیت اشباع اکسیژن هم جای خودش را دارد که الان به آن نخواهم پرداخت و بیشتر این مطلب در بخش پرورش متراکم و فوق متراکم مطرح هست با ابعاد تاثیر چند وجهی آن )
۲- بالا رفتن سرعت تکثیر باکتریها
حالا در اینجا بحث میزان پروتیین غذای مصرفی میگو وانامی و کاهش میزان پروتیین ولی به جای آن افزایش کیفیت جذب مواد جای خودش را دارد
پس در اینجا به یک پیش نیاز دیگر احتیاج خواهیم داشت که بحث قلیاییت آب و پی اچ هست
و برای تعادل این دو مورد مواد مختلفی معرفی شده منجمله کاپس که دو منظوره هست
که هم اکسیژن را بصورت تدریجی در آب رها خواهد کرد و بحث اکسیداسیون و احیا بستر از بیهوازی به سمت هوازی سوق خواهد داد و هم با بالانس قلیایت ( الکالینتی ) و البته تاثیر روی پی اچ برای مباحث تعادل یونی و میزان آن کمک خواهد کرد
تا ابنجا مباحث پیش نیاز مطرح شد و وارد بحث نحوه استفاده از باکتری های انتخابی ( پروبیوتیکها) خواهیم شد.
تقریبا خیلی از عرضه کننده های پروبیوتیک ادعا دارند که محصول آنان احتیاجی به آماده سازی ، غنیسازی و فراوری ندارد. ولی آیا واقعا همین هست?
بجز پروبیوتیک شرکت اینوی که بهترین پروبیوتیک شناخته شده هست اکثر پروبیوتیکهای موجود در بازار ایران بنظر میرسد احتیاج به یک فراوری اولیه دارند.
برای فراوری و آماده سازی پروبیوتیکها اکثرا در دنیا از عامل کربن ، نور بصورت سایه روشن ، دمای بالای آب ، و البته به مقدار کمی آهک ( کربنات ) به دلیل ارزان بودن و در دسترس بودن استفاده میکنند
به این منظور پیشنهاد شده ( نصف میزان پیشنهادی در موارد عادی ) پروبیوتیک ، ملاس حدود بیست کیلو و آهک بیست کیلو در در یک تن آب با هوادهی شدید به مدت یک شبانه روز نگه کنند و از این میزان برای هر هکتار استخر حدود نصف آن ، آنهم صبح دو تا سه ساعت بعد از طلوع آفتاب مورد استفاده قرار گیرد
و بعد از چهل و هشت ساعت بلوم باکتریایی را کنترل کرده و در صورت نیاز بصورت تدریجی باز از آن محصول پروبیوتیک فراوری شده استفاده کنید
و در صورت اینکه پیش بینی هوای شرجی و شرایط کمبود اکسیژن را دارید. یا تعداد هوادهها ( هواده پرهای) را زیاد کنید و یا اینکه از مواد افزایش دهنده اکسیژن استفاده کنید
تا اینجا سعی شد بصورت عمومی به بحث مدیریت استفاده از پروبیوتیک آنهم در اواسط دوره پرورش بپردازیم
نقش پروبیوتیک در افزایش تولید استخرهای پرورش میگو
استخرهای پرورش میگو همواره به دلیل غذا دهی و رسوب عذای مصرف نشده و تولید مواد دفعی و فضولات میگوی موجود در استخر دستخوش تغییر محیطی است و افزایش آمونیاک ، نیتریت ، سولفید هیدروژن و کاهش اکسیژن را در پی دارد .و شرایطی را فراهم می آورد که موجب آلودگی و بیماری شود .
پروبیوتیک چیست ؟
پروبیوتیک در واقع افزودنی میکروبی زنده است که از طریق اصلاح محیط میکروبی درون یا پیرامون میزبان ، بهبود استفاده از غذا و یا بهبود ارزش غذایی ، اقزایش پاسخ میزبان علیه بیماری ها با بهبود کیفیت محیط پیرامون آبزی دارای اثر مفیدی بر روی میزبان می باشد
در محیط پرورش میگو ، استفاده از مواد غذایی سبب افزایش بار مواد آلی و مواد مغذی و بروز استرس در میگو می شود
افزودن پروبیوتیک مناسب به آب یا غذای میگو از طریق تجزیه مواد آلی موجود در محیط سبب کاهش بار مواد آلی در استخر می شود .
افزودن پروبیوتیک مناسب به آب یا غذای میگو ها موجب فعال شدن چرخه نیتروژن و گوگرد در استخرها ی پرورش میگو می شود و با کاهش آمونیاک و نیتریت و سولفید هیدروژن و افزایش اکسیژن سبب بهبود کیفیت آب و بستر استخر پرورش می شود
افزودن پروبیوتیک مناسب به آب یا غذای میگو ها با بهبود کیفیت آب و بستر استخر و کاهش بار مواد آلی استخر و افزایش هضم و جذب مواد غذایی و همچنین مداخله در سیستم کروم سنسینگ* ( هم افزایی باکتری های ویبریو در بیماری زایی سبب کاهش ضریب تبدیل عذایی ، کاهش استرس میگو ، ارتقای سیستم ایمنی میگو و پیشگیری از بروز بیماری می شود
* کروم سنسینگ ( در واقع زبان گویای باکتری هاست ) سیستم ارتباطی سلول به سلول است که با استفاده از مولکولهای کوچک های تک سلولی است که از طریق ترشح مولکولهای ارتباطی به داخل محیط و سپس اتصال انها به پروتئین های گیرنده عمل میکند و بنابراین بطور مستقیم یا غیرمستقیم رونویسی و ترجمه را تحت تاثیر قرار داده و اطلاعات را مبادله میکنند
اقتباس از: پوستر پروبیوتیک چگونه به افزایش تولید در استخرهای پرورش میگو کمک می کند؟ناشر موسسه تحقیقات علوم شیلاتی
بازار میگو و خواص تغذیه ای گوشت میگو
گوشت میگو یکی از محبوب ترین غذاهای دریایی در سراسر جهان است ، و میگو محبوب ترین غذا در امریکا محسوب میشود .و 25 در صد مصرف سالیانه غذا ها ی دریایی به گوشت میگو اختصاص دارد .
بنابر بررسی های انجام شده ترکیبات زیر در هر 100 گرم گوشت میگو وجود دارد :
پروتئین 20 گرم
چربی 5/0گرم
کلسترول 161 میلی گرم
سدیم 119میلی گرم
فاقد کربو هیدرات
و 6 درصد از کوشت میگو شامل کلسیم و 3 در صد نیز شامل آهن است
برای رسیدن به میانگین مصرف سرانه جهانی میگو ، بطور متوسط هر ایرانی باید 4 کیلو گرم میگو در سال استفاده نماید لذا با توجه به آمار جمعیتی ایران به بیش از 320 هزار تن میگو در سال و 26 هزار تن در ماه نیاز است
از منظر سلامتی و پیشگیری از بیمار یهای قلبی عروقی با توجه به اینکه گزار شها ی متعدد علمی نشان میدهد که چربی های موجود در گوشت میگو شامل اسید ها ی چرب آزاد ، تر ی گلیسرید ، کارتنویید ها و سایر لیپید ها ترکیبات موثر در پیشگیری از برخی سرطان ها بوده و در روند شیمی درمانی نیز موثر است . کارتنویید ها و اسیدهای چرب غیر اشباع بسته به ساختار چربی و نوع پخت دارا ی فعالیت های آنتی اکسیدانی ، ضد التهابی بوده و از جهش سلولی نیز جلوگیری می کند
جدول تولید جهانی میگو ی پرورشی(هزار تن )
2018 |
2017 |
2016 |
کشور |
800-850 |
700 |
800 |
چین |
610-670 |
700 |
400 |
هند |
520-750 |
600 |
240 |
ویتنام |
315-355 |
450 |
390 |
اندونزی |
300 |
305 |
300 |
تایلند |
72 |
70 |
60 |
فیلیپین |
35 |
60 |
50 |
بنگلادش |
48 |
35 |
30 |
مالزی |
2780-3160 |
3020 |
2270 |
سایر کشورهای آسیایی* |
700 |
700 |
600 |
کشورهای امریکای لاتین ** |
3480-3860 |
3720 |
2870 |
کل جهان |
*شامل میانمار،برونئی،استرالیا، ایران ، عربستان سعودی و سایر
** شامل مکزیک،برزیل ، نیکاراگوییه، کلمبیاو سایر
Aqua culture Asia pacific magazine and industutry sourcesمنبع :
باز نشر از گروه تلگرامی صمپا دوست گرامی جناب مهند س موسی زاده
جدول صادرات جهانی میگو ی تمام گونه ها (هزار تن )
2018 |
2017 |
کشور |
4/617 |
9/575 |
هندوستان |
570 |
530 |
ویتنام |
9/508 |
7/439 |
اکوادور |
6/202 |
7/200 |
چین |
9/196 |
181 |
اندونزی |
4/185 |
3/183 |
آرژانتین |
6/171 |
8/207 |
تایلند |
جدول واردات جهانی میگو ی تمام گونه ها (هزار تن )
2018 |
2017 |
کشور |
7/817 |
4/798 |
اتحادیه اروپا |
7/698 |
7/664 |
امریکا |
458 |
5/375 |
چین |
360 |
2/441 |
ویتنام * |
1/219 |
7/233 |
ژاپن |
2/77 |
4/70 |
جمهوری کره |
2/57 |
9/55 |
کانادا |
*واردات از 21 کشور
تولید جهانی میگو در سال 2018
ترجمه: حمیدرضا مرادی-کارشناس ارشد فرآوری و توسعه بازار محصولات شیلاتی
منبع: سایت GLOBEFISH (تاریخ گزارش سوم تیرماه 1398)
تولید جهانی میگو در سال 2018 در حدود 4 میلیون تن بوده است. (ایران حدود 40 هزار تن؛ 1 درصد تولیدات جهانی)
قیمت خرید میگو در این سال به پایینترین حد خود رسید اما در خرید بازارهای توسعه یافته با رشدی حداقلی همراه بود. قدرت بالای خرید بازارهای آسیایی در سال 2018، به ویژه چین، موجب نجات صنعت پرورش میگو در سراسر جهان از یک بحران مالی بزرگ و گسترده شد.
عرضه
میزان تولیدات میگوی پرورشی جهان در سال 2018 در حدود 4 میلیون تن بود که با رشد حدود 3 تا 5 درصدی نسبت به سال 2017 روبهرو بود. بنابر گزارش منتشر شده در مجله آبزی پروری آسیاپاسفیک، روند منفی تولید میگوی دریایی چین معکوس شده و در سال 2018 حدود 10 درصد رشد را نشان میدهد.
همچنین تولید میگو در ویتنام نیز افزایش داشته ولی در هند و اندونزی روند نزولی داشته است ولی این تنها دلیل کاهش رشد تولید میگو در سال 2018 نبوده است، بلکه قیمت پایین میگو در تایلند نیز موجب شد تا کشاورزان تولید کمتری در مقایسه با سال 2017 داشته باشند. اما افزایش رشد تولید میگو در ویتنام، اکوادور، میانمار و برخی تولیدکنندگان کوچک باعث شد تا رشد منفی تولید در کشورهای هند، اندونزی و تایلند (به عنوان تولیدکنندگان بزرگ میگو در جهان) پوشش داده شده و آثار آن هویدا نباشد.
کشاورزان همچنین به سمت تولید میگوی ببری سیاه در کشورهای ویتنام، تایلند، اندونزی و مالزی سوق داده شدند. نشریه آبزی پروری آسیاپاسفیک گزارش داد که میگوی ببری سیاه بدلیل قیمت نسبتاً بالاتر و پایدارتر نسبت به میگوی وانامی از سهم 12 تا 15 درصدی در بازار میگوی پرورشی جهان در سال 2018 برخوردار شده است. تولید میگو در اکوادور با افزایش چشمگیر به عدد 500 هزارتن رسید، تولید مکزیک با رشد 3.5 درصدی نسبت به سال 2017 به عدد 165000 تن در سال 2018 رسید . میزان برداشت میگو در برزیل، نیکاراگوئه و هندوراس پایینتر بوده است.
تجارت بینالمللی
در سال 2018، حجم واردات هفت مقصد بزرگ صادراتی میگو و Prawn (میگوی سایز بزرگ) با رشد 31 درصدی نسبت به سال 2017 به عدد 2.7 میلیون تن رسید. این رشد میتواند به واردات بیشتر چین و سایر کشورهای آسیایی مرتبط باشد. واردات آمریکا و کشورهای عضو اتحادیه اروپا نیز در سال 2018 رشد داشت در حالی که ژاپن در این سال رشد منفی را در این خصوص تجربه کرد. رقم واردات در کشورهای عضو همکاریهای خلیجفارس نیز از رشد واردات این محصول حکایت داشته است.
صادرات
از میان هفت کشور برتر تامینکننده میگو در سال 2018، پنج کشور شاهد رشد حجم صادرات خود بودند اما به صورت ناپایدار!
به غیر از اکوادور، درآمد صادراتی سایر کشورها بدلیل کاهش ارزش میگوی پرورشی کاهش داشته است. جهت افزایش راندمان مالی در بازگشت سرمایه، کشورهای آسیایی صادرکننده به صادرات میگوهای فرآوری شده با ارزش افزوده به بازار کشورهای توسعهیافته روی آوردند.
هند پیشتاز صادرات میگو در جهان در سال 2018 بوده اما با نرخ رشد سقوط (2.7 درصد) نسبت به سال 2017 (31 درصد)
بازارهای پیشرو میگو هند، کشورهای ایالات متحده آمریکا، ویتنام و اتحادیه اروپا بودهاند. میزان صادرات به ویتنام (15- درصد) و اتحادیه اروپا (13- درصد) کاهش داشته است. با 300 درصد افزایش نرخ رشد، چین با واردات 46000 تن، بالاتر از ژاپن به چهارمین بازار بزرگ صادرات میگوی هند بدل گشته است. همچنین در سال 2018 میزان صادرات میگوی فرآوری شده (ارزش افزوده) هند با رشد 18 درصدی نسبت به سال 2017 به عدد 22000 تن رسیده است.
صادرات میگوی ویتنام در سال 2018 با رشد 7 درصدی نسبت به سال 2017 مواجه شد. بازارهای پیشرو اتحادیه اروپا با 13.7 درصد رشد، استرالیا با 4- درصد رشد، ایالات متحده آمریکا با 4.6 درصد رشد، ژاپن با 5.5 درصد رشد و کره جنوبی با 23 درصد رشد بوده است. در مقایسه با سال 2017 صادرات رسمی و قانونی میگو از ویتنام به چین (مقابله با تجارت غیرقانونی از هایفونگ) با رشد 300 درصدی به رقم 14000 تن رسیده است. این حجم در مقایسه با واردات میگوی خام و افزایش تولید داخلی ویتنام، عدد بسیار کوچکی میباشد.
اکوادور در سال 2018 موقعیت نسبتاً پایداری داشته است و درحدود 61 درصد صادرات این کشور به کشورهای آسیایی هدایت شده است اما صادرات به بازار شماره یک این کشور یعنی کشور ویتنام با رشد منفی 10 درصد به حدود 202000 تن کاهش یافت، در مقابل فروش مستقیم اکوادور به چین با رشد 512 درصدی به رقم 98000 تن افزایش یاقت که در مقام مقایسه با عدد 16000 تن در سال 2017 رشد خوبی را نشان میدهد. همچنین صادرات میگوی اکوادور به دومین بازار بزرگ صادراتی این کشور یعنی اتحادیه اروپا با 7.8 درصد افزایش به رقم 104300 تن در سال 2018 رسید.
واردات
هفت بازار بزرگ واردات میگوی جهان در سال 2018 حدود 2.7 میلیون تن میگوی پرورشی جهان را وارد کردهاند که نسبت به سال 2017 رشد 31 درصدی را نشان میدهد. این رشد فزاینده میتواند به بازارهای قدرتمند آسیا به خصوص چین نسبت داده شود. واردات در سایر بازارهای نوظهور در شرق آسیا و در منطقه خاورمیانه افزایش یافت اما در ویتنام روند کاهشی داشت که دلیل آن واردات مستقیم میگو توسط چین از مبادی اصلی بوده است. در میان سایر بازارهای اصلی میگوی پرورشی، واردات در ایالاتمتحده و اتحادیه اروپا افزایش و در ژاپن و استرالیا کاهش داشته است.
قیمت
پس از آن که بین سال های 2014 تا 2017 قیمت میگو در بازارهای بینالمللی از رشد و ثبات نسبی خوبی برخوردار بود، در اواخر سال 2017 شروع به کاهش نمود. رقابت قیمتی بین بزرگترین تولیدکننده میگو یعنی هند و بزرگترین بازار مصرف مستقل میگو یعنی آمریکا، موجب افت قیمت میگو در آوریل سال 2018 شد. بین ماه های اوت و دسامبر 2018 قیمت های جهانی به یک ثبات سطحی رسید اما با یک بهبود اسمی.
میانگین قیمت واردات میگوی آمریکا در سال 2018 با 9 درصد کاهش به رقم 8.95 دلار در هر کیلوگرم رسید در مقایسه با قیمت 9.83 دلار برای هرکیلوگرم در سال 2017. میانگین قیمت صادرات میگوی هند در سال 2018 معادل 7.58 دلار بازای هر کیلوگرم بود که این رقم در سال 2017 بازای هرکیلوگرم معادل 8.65 دلار بوده است. برخلاف سالهای قبل قیمت میگوی پرورشی در حد فاصل ماه های دسامبر (2018) تا مارس (2019) که ماههای کم تولید میگو در جهان میباشد، شاهد رشد نبوده است. برای بسیاری از تولیدکنندگان میگو در هند و سایر مناطق قیمت میگو دیگر سودآور نیست که این امر بدلیل رشد کمتر قیمت میگو (20 تا 30 درصد) نسبت به رشد هزینهها میباشد. تولیدکنندگان چین و آسیای جنوبشرقی از افزایش تقاضا و قیمت از ماه فوریه سال 2019 بواسطه جشنهای سال نو میلادی و چینی بهرهمند شدند.
چشم انداز
پیشگامان صنعت میگوی پرورشی جهان پیشبینی میکنند که سطح عرضه میگو در سال 2019 مشابه سال 2018 باشد. نرخ پایین قیمتهای بازار در سال 2019، همچنان چالش بزرگ تولیدکنندگانی است که برای تولید در سال 2019 برنامه ریزی کردهاند. برخی تولیدکنندگان در کشورهای جنوبشرقی آسیا با جایگزینی میگوی ببری سیاه به جای میگوی وانامی قصد دارند تا سود مالی بیشتری را نصیب خود نمایند.
پیشبینی میشود که فصل جدید برداشت در آسیا از آوریل 2019 آغاز شود. تولید فصلی کشورهای اکوادور، مکزیک و سایر کشورهای آمریکای لاتین در حد فاصل ماههای فوریه تا می کم میباشد. در مقایسه با سال 2018 پیشبینی میشود که تولید میگو در اکوادور در سال 2019 همچنان روند افزایشی داشته باشد.
در ماههای آغازین سال 2019 موجودی میگو در ایالات متحده آمریکا بالا بوده و در ژانویه 2019 میزان واردات میگو در مقایسه با مدت مشابه سال قبل 12 درصد کاهش داشته است و قیمتهای بینالمللی در حال افزایش بودهاند. قیمتهای عمدهفروشی میگو در آمریکا در مقایسه با سال 2017 پایینتر و پایدار بوده و کمپینهایی در سطوح خردهفروشی و رستورانها جهت افزایش مصرف بیشتر میگو و کاهش موجودی میگو در انبارها آغاز شده است. حجم واردات اتحادیه اروپا تا فرا رسیدن فصل برداشت اکوادور کاهش خواهد داشت زیرا میگوی اکوادور با تعرفه صفر درصد به این اتحادیه وارد میشود. (مزیت رقابتی)
همچنین در سال 2019 در بازار ژاپن بهبود چشمگیری را شاهد نخواهیم بود. حجم واردات میگو در ژانویه سال 2019 در مقایسه با مدت مشابه در سال 2018 کمتر بوده است. برخلاف برخی پیشبینی ها، واردات چین در ماههای ژانویه و فوریه سال 2019 بیش از گذشته بوده و با شکستن رکورد با رشد 337 درصدی نسبت به مدت مشابه سال قبل به عدد 104000 تن رسیده است. این موضوع کورسوی امیدی برای تولیدکنندگان میگو در سال 2019 میباشد.