آینده پرورش میگو

آینده میگو

مقدمه:

در تجارت آبزیان میگو یکی از با ارزش ترین و عمده ترین  محصولات دریایی بشمار میرود . بطوریکه نه تنها برای تولید کنندگان در درجه نخست اهمیت  قرار دارد بلکه برای عمل آوران ، بازرگانان ، توزیع کنندگان ، خرده فروشان  ، رستوران داران ومصرف کنندگان نیز حایز اهیمت است . میگو در مصرف جهانی دارای اهمیت بوده و مصرف کنندگان ازخورد ن  میگو ها ی پرورشی و دریایی  لذت میبرند  عمده میگو ی تولید شده در آسیا به بازارهای مصرف  جهانی عرضه میشود و این موضوع می تواند پشتوانه محکمی برای صنعت پرور ش میگو درآسیا و امریکای جنوبی و مرکزی باشد . وسیله معاش و اشتغال میلیونها واحدهای کوچک فراهم شده است

میگو بطور عمده در آسیا تولید میشود و کشور چین به تنهایی یکی از  بزرگترین  تولید کننده و صادر کننده  در این بخش محسوب میشود . اگرچه حجم تولید میگو رو به افزایش است  ولی از نظر قیمت با کاهش مواحه می باشد. نوسانات حجم تولید سالیانه همراه با بازتاب های تغییرات قیمت موجب توسانات در بازار  عرضه و تقاضا شده است .

از طرف دیگر کیفیت و ایمنی تولید نیز در این موضوع نقش عمده ایفا می نماید .  و نیازمندی  و مقبولیت کشورهای وارد کننده نیز باید مورد توجه قرار گیرد . در این خصوص نه تنها  به بازار کشورهای وارد کننده عمده  از قبیل امریکا و اتحادیه اروپا بلکه باید به  بازارهای منطقه ای  و محلی نیز توجه کافی شود . از چالش های مهم  در این بخش در ارتباط  با تضمین عدم باقیمانده ها ی آتنی بیوتیکی و مواد شیمایی در میگو است .  تولید کنندگان در جهت مقابله با این چالش بهبود عملی اصلاح تولید  و پایدار ی و سازگاری تولید با محیط زیست مد نظر قرار داده  و موفقیت هایی نیز بدست آورده اند .  و گواهینامه ها ی مربوطه را در این زمینه  اخذ می نمایند .

از دیگر پی آمدها باید به موضوع تغیر در تولیداز گونه ای  به گونه دیگر اشاره نمود  که اساس  آن تفاوت درقیمت و مقاوم به برخی از بیماری ها در گونه های مختلف است . 

قانون آنتی دامپینگ  وممنوعیت  واردات میگو و فرآورده های مربوطه  که روش  صید آنها موجب صدمه دیدن گونه های لاک پشت می گردند،  از جمله مشکلات دیگری است که بر سر راه بازار میگو وجودارد

خلاصه وضعیت کنونی پرورش میگو بشرح زیر است:

افزایش تولید طی سه دهه  سالهای 80 19، 1990 و 2000

کاهش قیمت فروش برای تولید کنندگان  

افزایش هزینه های غذا  ، انرژی  و منابع مالی

جایگزینی گونه  monodon  با  vannamei

بیماری های جدید و تاکید بر پیشگیری

کاهش قیمت  توام با مشکلات دسترسی به بازار  و اعمال قانون آنتی دامپینگ

کیفیت و نگرانی های ایمنی ناشی از باقیمانده های شیمیایی و آنتی بیوتیکی

بهبود فن آور ی تولید و بهره  وری

تطابق تولید با مدیریت مناسب پرورش  و اخذ گواهینامه های پرورش زیستی و اکولوژیکی  و ارگانیک و سازگار با مجیط زیست و قابلیت ردیابی

جستجو برای بازارهای جدید  منطقه ای و داخلی

نمودارروند تولید میگوی پرورشی در آسیا طی سالهای 1985 تا 2008 

افزایش تولید در سال 2000

•  تولید میگو با گونه (monodon)در  آسیا تا اواسط سال 1990 افزایش یافته و  سپس به علت بیماری های ویروسی تثبیت شد
• از اواخر سال 1990 افزایش تولید ناشی از ورود گونه جدید   و استفاده از فناوری های بالا  بوجود آمد .
• در کشور چین توسعه پرورش در آبهای لب شور و آبهای داخلی موجب  دست یابی به  سایز مناسب برای بازار داخلی  گردید .
• در کشور تایلند پشتیبانی از فروش عمده گونه وانامی و تکنوژی جدید و فرآوری برای صادرات و مصرف داخلی موجب افزایش تولید گردید .
• در کشور اندونز ی سرعت توسعه ناشی از تغییر وضعیت پرور ش به روش متراکم و  حذف تعرفه تجاری بوجود آمد
•  در کشور ویتنام پشتیبانی قوی دولت ، اجازه فعالیت  رسمی برای تولید گونه  vannamei موجب  رشد صادرات  شده است
• کشورهای هند و فلیپین به دلیل استفاده از گونه مونودون و مشکلات بیماری منحصر بفرد این گونه در رکود تولید بسر برده ولی در حال تغییر گونه می باشند .

مقایسه تولید جهانی میگو  بر حسب گونه طی سالهای1990 تا 2008

میانگین قیمت عمده فروشی برای میگو وارداتی به ایالات متحده آمریکا 2008-2000

از عوامل اصلی که موجب افزایش هزینه های تولید میگوی پرورشی میشوند به موارد زیر می توان اشاره نمود :

ü     افزایش قیمت انرژی از سال 2007 به بعد

ü     افزایش قیمت مواداولیه غذای میگو از قبیل پودر و روغن ماهی و غلات

ü     افزایش هزینه تامین منابع مالی و اسناد اعتباری

ü     نوسانات نرخ ارز و دلار

ü     کاهش تقاضا

تجارت میگو

• افزایش تقاضای جهانی برای غذاهای دریایی برای بلند مدت  روند مثبتی است
• تقاضای  های جدید در آینده به سمت  آبزی پروری است
• هنوز هم میگو در بین محصولات دریایی  از ارزش تجاری برخوردار است ولی قیمت آن چندان افزایش پیدا نخواهد کرد
• سبقت جویی میگو در مقایسه با محصولات دریایی و دیگر منابع پروتئینی  به دلیل  تصور غذای لوکس  و اهمیت آن در منوی غذای رستورانها کماکان بقوت خود باقی است
• دارا بودن ارزش افزوده بالا به دلیل برخورداری از سریعترین رشد و بالاترین ارزش برای بخش صادرات

مسائل در حال ظهور

• تمرکز بر بازارهای داخلی و منطقه ای و در حال رشد و توجه  کمتر به بازارهای  اتحادیه اروپا ، ژاپن و امریکا
•  گونه های جدید نیز بیماری به همراه خواهند داشت  راه حل در تغییر گونه ها نیست بلکه :
  • توجه بیشتر به موارد پیشگیری  
•  تحقیقات بیشتری انجام شده و دولت ها پشتیبانی کنند
• استفاده از مولدین عاری از بیماری  SPFا
• اعمال مدیریت اصولی و  صحیح در پرورش میگو
• اخذ گواهینامه های مدیریت زیستی و قابلیت ردیابی محصول
• سازماندهی تولید کنندگان در دسته ها و خوشه های کوچک
• تمرکز بیشتر در بازاریابی و توجه به نیاز بازاروکاهش  در تولید ، و توجه به چرخه تولید یکنواخت

تمرکز بر بازارهای  منطقه ای قوی و محلی

• مصرف غذاهای دریایی جهان از 11 کیلوگرم در سال 1970در حال حاضر به 17 کیلوگرم افزایش یافته و همچان در  اتحادیه اروپا و امریکا در حال رشد است
• مصرف سرانه  میگو در  ایالات متحده آمریکا از1.5تا2.2 کیلوگرم در سال 2000  به مصرف 650000تن در سال افزایش یافته است  و در ژاپن مصرف سرانه 3 کیلوگرم است  
• جستجو برای بازارهای جدید همچون بازارهای سنتی با مشکلاتی از قبیل قیمت و مشکلات دسترسی به بازار همراه است
•  پس از ممنوعیت صادرات چین به  ایالات متحده آمریکا از اواخر 2007 صادرات این کشور کاهش یافت . بازارقوی داخلی درا ین کشور وجوددارد و میگو به  قیمت خوب ($ 3.7/kg) فروخته میشود و چین می تواند تبدیل به وارد کننده طی 5 سال اینده شود   (مصرف میگو در سال 2005 در این کشور 833،000 تن بوده است  )
• قیمت مصرف داخلی در مالزی ، تایلند و اندونزی   3تا5 دلار در هر کیلو میباشد.
• توجه کشورهای ایالات متحده ، اتحادیه اروپا و استرالیا به مزایای سلامتی با خوردن غذاهای دریایی موجب ترویج و ایجاد  ارزش افزوده  در محصولات دریایی شده است  .
• در برزیل مصرف داخلی از 10 به 60-70 درصد طی 5 سال اخیر افزایش یافته. این موضوع  در حال حاضر در آسیا نیز در حال  اتفاق است
• جستجو برای بازارهای جدید  از قبیل کره ، هنگ کنگ ، روسیه ، اوکراین ، خاور  میانه ،  امریکای جنوبی وهدایت بازار در این کشورها  از خرده فروشی سنتی به سمت بازارهای مدرن در حال اتفاق است

چالش های جدیدی برای تولیدکنندگان

• استحکام شبکه های توزیع و خرده فروشان
• تولید کنندگان کوچک که بصورت انفرادی باقیمانده اند
• اقتصادی نبودن واحدهای کوچک در ارتباط با تولید و بازار یابی
• الزامات وقوانین جدید  واردات (از قبیل کیفیت / ایمنی)
•  قابلیت ردیابی  محصول
• استاندارد های خصوصی
•  صدور گواهینامه
•   مدیریت ریسک  برای خریداران  خریداران در قبال  کاهش عرضه

مشکلات و محدودیت در صدور گواهینامه  برای واحدهای خرد :

• مقیاس کوچک مزارع و تعدد و پراکندگی  آنان
• عدم امکا ن ثبت  رسمی واحدهای خرد
•   ارزش کل و حجم تولید ممکن است هزینه های صدور گواهینامه را پوشش ندهد
• کاهش و یا عدم انگیزه  جذب  بازار برای تولیدات مزارع خرد
• قابلیت ردیابی ئتولیدات مزارع خرد  در بازارهای بزرگ و مجتمع مشکل است
• ممکن است از طریق واسطه ها محصول به بازارهای اختصاصی محلی راه یابد
• روابط اعتباری بین معامله گران
• ممکن است گروههای تولید کننده قابلیت سازماندهی نداشته باشند
• حجم داد و ستد اندک در مزارع فردی

آیا راهی  برای کمک به واحد های کوچک در زنجیره بازار مدرن و تجارت وجود دارد؟

• . بله ، فعالیت های مثبت انجام شده اخیر می تواند موجب مزایای مثبت .برای این گروه باشد  
• پرورش دهندگان خرد  به دو گروه تولید کننده تقسیم میشوند  ( گروههای که دریک منطقه جغرافیایی خاص قرار  دارند و یا منبع تامین آب آنان یکی است )

-        فراهم کردن گواهینامه های گروهی  بجای انفرادی

-        اقتصادی کردن تولید از طریق بازاریابی و خرید فله ای 

-        تسهیل در ارتباطات و گسترش آن

-        تسهیل در مدیریت بهتر مزارع

-        تسهیل در سازماندهی بازار

-        هدایت مزرعه داران خرد به سمت  خدمات و سیاست ها حمایتی دولتی

o       دسترسی به بازارها و نمایشگاههای  داخلی

نگاهی به آینده

v    پیش بینی میشود تا سال 2030 به 40 میلیون تن محصولات شیلاتی  نیاز باشد

o       نقش میگو در این میان قابل اهمیت است

o       تداوم بازرگانی محصولات دریایی بعنوان یکی از کالاهای قابل داد وستد وجود خواهد داشت

o       تولید کنندگان عمده مربوط به کشورهای آسیایی ، امریکای جنوبی و مرکزی و افریقا می باشد

v    طی سال های 2010 تا 2030 اتفاق خواهد افتاد .

o       توسعه استفاده از میگو های مولد عاری از بیماری خاص  

o       پیشگیری از بیماریها

o       بهره وری بالاتر

o       کاهش هزینه ها

o       اما همچنان قیمت پایین

o       توسعه بازار

o       ولی نیاز به نوآوری های تکنولوژیک  از طریق تحقیق و توسعه وجود دارد

o       سهم پایین تر تولید میگو نسبت به معاملات  امروزدر بازار جهانی و بیشتر برای مصرف داخلی کشورها تولید میشود 

o       تمرکز بیشتر  بروی افزایش بهره وری و کاهش هزینه

o       ساختار صنعت : باقیماندن واحدهای خرد در کنار مزارع بزرگ با بهبود شرایط مدیریتی

o       تمرکز بر روی مسایل جدید زیست محیطی (گرمایش جهانی )

o       مسائل اجتماعی و  مشارکت سرمایه گذاران در توسعه صنعت

نتیجه گیری :

v    میگو همچنان یکی از کالاهای داری اهیمت در بازرگانی است

v    تمرکز قوی تر به  بازار و توسعه تولید در مقایسه با وضعیت جاری  و با توجه به اینکه همپای  میگو ی پرورشی  میگوی  صید  شده   از طبیعت نیز به بازار عرضه میشود

v    تنوع بخشی بازار میگو ی پرورشی در جهت هماهنگ ساز ی قیمت ها  با توجه به اینکه میگوی صید شده از دریا بیشتر مورد هدف بازارها می باشد

v    اصلاح و بهبود رقابت در مزارع خرد از طریق  ساماندهی واحدهای کوچک بهره وری جدیدو بیشتر  از طریق موارد زیر قابل حصول است  :

o       پژوهش در پیشگیری از بیماری و بهبود وضعیت غذا

o       توسعه استفاده از میگو های مولد عاری از بیماری خاص SPF))

o       شیوه های مدیریت بهتر و صدور گواهینامه

v    پایداری  حفظ کیفیت و ایمنی  بستگی به موارد زیر  دارد:

o       اعمال شیوه های مدیریت بهتر

o        صدور گواهینامه

o        قابلیت ردیابی الزامی و اجباری  برای مقاصد  تجاری

v    نگرانی های زیست محیطی و گرم شدن جهانی

v     تاثیرات اجتماعی و سرمایه گذاران

 علی کریمی

منبع :

The FUTURE OF SHRIMP

AUDUN LEM, FAO

FAO-MOA-INFOFISH SHRIMP CONFERENCE

GUANGZHOU 6-7 NOVEMBER 2008