آماده‌سازی استخرپرورش میگو

آماده‌سازی استخر

آماده‌سازی استخر یکی از جنبه‌های مهم پرورش میگو است. غذا، کود، پلانکتون، ضایعات میگو و رسوبات از دوره تولید قبلی بارآلی کف استخر را می‌سازند بنابراین خیلی ضروری است که کف استخر را به اندازه کافی تمیز و سالم نگه داریم. شیب مناسب کف و دایکها برای انتقال بیوماس میگو مهم است.در سیستم پرورشی در استخرهای خاکی، خاک کف اغلب باعث افزایش باروری اولیه در استخر می‌شود بنابراین تولید میگو بیشتر خواهد شد. ارگانیسم‌های طبیعی یکی از مهمترین منابع غذایی در استخر هستند. آنها غنی از پروتئین، ویتامین و مواد معدنی و دیگر عناصر ضروری برای رشد است که غذای مصنوعی به تنهایی نمی‌تواند کامل باشد. به هر حال تولید میگو در استخر همچنین بوسیله خرابی کیفیت آب، مدیریت نامناسب استخر یا حضور شکارچیان در استخر تحت تأثیر واقع می‌شود. بنابراین آماده‌سازی استخر، اولین قدم به سوی تولید بهتر میگو است. در سیستم پرورشی نیمه متراکم همیشه توصیه می‌شود برای حفظ تولید طبیعی فیتوپلانکتونی طی دوره پرورش استخرها آماده‌سازی شوند. در هرمزگان و مزارع پرورشی تیاب بعد از دوره پرورش قبلی استخرها برای خشک شدن با نور خورشید به آیش گذاشته می‌شوند. اگر  بعد از برداشت  استخرها شستشو داده نشوددارای  خاک سیاه بوده  و خشک و اکسیده میشود .در تعدادی از مزارع کانال زهکش بالاست یا هم سطح با کف استخر و زمانیکه خروجی باز می‌شود آب وارد استخر می‌شود و تبدیل به بستری از نمک می‌گردد. بعضی از استخرها نیز ماهی و شکارچیان دیگر دارند. توصیه می‌شود نمک کف استخر با بیل جمع‌آوری و چندین بار شستشو داده شود. همچنین پیشنهاد       می‌شود کلرین با دوز ppm15-10 برای کشتن ماهی و شکارچیان دیگر استفاده شود.

بهبود کیفیت آب و ذخیره‌سازی:

در پرورش میگو کیفیت آب به جنبه‌های میکروبیولوژیکی، شیمیایی و فیزیکی آب بر می‌گردد و بهبود پارامترها برای رشد و بقای میگو نیاز است.

فیلتراسیون:

در برخی مزارع  فیلتر نمودن آب واقعاً ضعیف انجام می‌شود. در خیلی از مزارع مشاهده شده است که یا محفظه فیلتر کوچک است یا فیلتر وجود ندارد و در ورودی استخرها جایگاهی برای گذاشتن تور فیلتر وجود ندارد.در سالهای قبل تنها فیلترهای با چشمه mm1 استفاده می‌شده است که فیلتر با چشمه mm1 می‌تواند تنها جلوی ورود ماهیان بزرگ و میگوهای بزرگ را بگیرد اما نه لارو یا تخم ماهی و میگو را، بنابراین توصیه می‌شود به همه پرورش‌دهندگان تا از ورود ماهی یا میگوهای وحشی یا شکارچیان دیگر طی دوره پرورش جلوگیری شود. آنها بایستی تور 500 میکرونی استفاده کنند و پس از آن 300 میکرون در ورودی همه استخرها. توصیه می‌شود حداقل یک تور mm5/0 یا با چشمه 500میکرونی یا در کانال آبرسان یا در ورودی استخرها استفاده نمایند.بدلیل گل‌آلودگی آب و مقدار زیاد ذرات معلق در آب، خیلی از پرورش‌دهندگان برای استفاده از توری 5/0 میلیمتری مقاومت می‌کنند و تنها تعداد کمی از پرورش دهندگان حدود 20% از توری 5/0 میلیمتری با شستشوی مناسب استفاده می‌کنند.

تولید پایدار میگو و مدیریت سلامت آن در استان هرمزگان

تولید پایدار میگو و مدیریت سلامت آن در استان هرمزگان

مدیریت سلامت میگو

بیماریها یکی از بزرگترین موانع آبزی‌پروری پایدار هستند. بیماریهای میگو از بحثهای خیلی پیچیده هستند که با مدیریت خوب و مدیریت مناسب سلامت میگو قابل کنترل می‌باشند. مدیریت سلامت میگو از جنبه‌های خیلی مهم پرورش میگو است. مدیریت سلامت میگو یک مفهوم گسترده است که باعث می‌شود میزبانها و بیماریزاهای محیطی را بشناسیم و مدیریت نمائیم. خیلی سخت است که خطر بیماری را از آبزی‌پروری بطور کامل حذف نمائیم زیرا بیماریزاها در هر جایی قابل دسترس و منتظر فرصت هستند. هدف بایستی کاهش خطر بیماری باشد و تأثیر آن عبارتست از:

-         عملیات علمی ساده برای کاهش احتمال

-         معرفی عامل بیماری از طریق لاروهای میزبان

-         تکثیر عامل بیماری‌زا و شیوع بیماری

-         و تبعات بعدی آن

چالشها

در صنعت پرورش میگو چالشهای زیادی وجود دارد. صنعت پرورش میگو یک ساختار سازمان یافته زنجیری است. حلقه‌های زیادی در این صنعت وجود دارد. از قبیل مراکز تکثیر میگو، پرورش‌دهندگان، عمل آوران و سازمانهای دولتی و غیره، بنابراین هر ساله چالشهای زیادی فراروی این صنعت قراردارد. نیازهای اساسی برای پرورش میگوی پایدار عبارتند از:

·        منابع انسانی ماهر کافی

·        سیستم اطلاعاتی مناسب و هماهنگی بین حلقه‌های مختلف این صنعت

·        زیر‌ساخت مناسب برای غربال کردن و تشخیص تک تک مشکلات

·        وفق دادن یا همراه شدن با فن‌آوریهای جدید

·        افزایش کارایی، تولید بیشتر با هزینه تولید کمتر

آگاهی از خطر و راه حل

استفاده از مواد شیمایی و محصولات سالم همان مدیریت سلامت میگو نیست. دانش پایه شناخت میگو و نیازهایش برای کاهش استرس میگو و ارتقای روشی برای مدیریت بهتر سلامت میگو ضروری است.

نیاز به علم در هر مرحله از جمع‌آوری مولد، مدیریت تکثیر میگو و عملیات پرورش میگو وجود دارد.

خطر منفرد و راه حل منفرد وجود ندارد. مثالهای خوبی وجود دارد از قبیل بیماریهای ویروسی میگو نظیر لکه سفید در مزارع پرورشی در آبادان و بوشهر‌. برای تولید پایدار، آگاهی و علم در همه حلقه‌ها بسیار مهم است. در آّبزی‌پروری خیلی چیزها اتفاق می‌افتد هم در مراکز و هم در مزارع پرورشی. یک انحراف کوچک از استاندارد ممکن است مهلک باشد و منتهی به مشکلات عمده شود. در ایران استراتژی مدیریت سلامت میگو در سطوح تولیدی ( مراکز تکثیر، مزارع پرورشی) مناسب نیست.

برنامه و طرح پیشنهادی

شیلات ایران زحمت زیادی برای گسترش صنعت پرورش میگو متحمل می‌شود تا تولید میگو را در سطح کشور افزایش دهد. گسترش صنعت پرورش میگو نه تنها ارزآور برای این کشور است بلکه در مناطق روستایی ایجاد شغل می‌نماید که این موضوع برای بهبود اقتصادی، کاهش فقر و رفع نیازهای جامعه بسیار مهم است. برای گسترش صنعت آّبزی‌پروری و بهبود تولید میگو در این استان، شیلات ایران بایستی چندین گام برای موثر کردن و سازماندهی این بخش بردارد.

پیشنهادات

1-    تشکیل واحدی  برای بررسی سلامت میگو در مولدین، مراکز تکثیر و مزارع پرورش

2-    کیفیت پست‌لارو بایستی بهبود داده شود و پرورش‌دهندگان میگو بایستی آنرا انتخاب کنند و با آداپتاسیون مناسب ذخیره‌سازی نمایند.

3-    کیفیت غذای میگو در این استان بایستی بهبود داده شود.

4-    تولید و استفاده از غذای دست‌ساز بایستی بطور مناسب با کد دامپزشکی کنترل شود.

5-    برق بایستی فوراً به همه مزارع داده شود.

6-    امکان  پمپ نمودن آب به میزان کافی بایستی وجود داشته باشد.(ظرفیت پمپ برای تعویض آب 15-10درصد در روز)

7-    مدیریت و برنامه‌ریزی بهتر ذخیره‌سازی و پرورش

8-    انتخاب زمان مناسب برای ذخیره‌سازی و پرورش

9-  منابع انسانی بایستی به خوبی آموزش داده شوند، افراد ماهرتر بویژه در مراکز تکثیر و مزارع پرورشی ضروری است. هر مزرعه حداقل بایستی یک کارگر ماهر (تکنسین، مدیر مزرعه، مالک مزرعه) داشته باشد.

10-پارامترهای آب، تغذیه میگو و وضعیت سلامتی میگو بایستی ثبت شود.

طرح و برنامه

·        تولید و استفاده از غذای دست‌ساز بایستی مناسب با کد فعالیت و نظارت مستمر دامپزشکی انجام شود.

·        ارتباط برق یا برق‌دار شدن سایتها بایستی کامل شود.

·        می‌توان از پرورش‌دهندگان خواست تا تکنسین استخدام کرده تا به آنها کمک نماید.

مدیر مزرعه ، تکنسین مزرعه

خیلی از پرورش‌دهندگان برای کاهش هزینه تولید، تکنسین یا افراد ماهر را کاهش داده و مستقیماً به کارگران وابسته‌اند. نه تکنسین یا مدیر مزرعه قابل دسترس در مزرعه وجود دارد نه خود پرورش‌دهندگان. ضروری است حداقل یک فرد تکنیکی مسئول در مزرعه برای چک کردن سینی‌های غذادهی، مدیریت غذا و ثبت میزان غذا قابل دسترس باشد تا پارامترهای آب را اندازه‌گیری نموده و مزرعه را مدیریت نماید.

وسایل و ثبت پارامترهای آب

اغلب مزارع در سایت تیاب وسایل برای ثبت کیفیت آب ندارند. توصیه می شود حداقل شفافیت آب، درجه حرارت pH، شوری و رنگ آب را روزانه چک و ثبت نماید.

برنامه ریزی

1-    تشکیل کمیته همکاری فنی جداگانه برای مراکز تکثیر میگو، مزارع پرورشی و تولید غذا

2-    سازگار شدن با عملیات مدیریتی بهتر(BMP)

3-    صدور گواهی کیفیت برای پست‌لارو در مراکز تکثیر

4-    هماهنگی برای فرمول‌نویسی، انتخاب اجزای غذایی و تهیه غذای میگو

5-    اطلاعات کیفیت آب، غذای میگو و مدیریت استخرها

·        تشکیل گروه کارشناسی برای برنامه‌ریزی بهتر گونه‌ها، تراکم، دوره پرورش و سیستم پرورشی

·        آموزش افراد برای پرورش میگو، تکثیر و مولد‌سازی

·    تشکیل کمیته هماهنگی بین پرورش‌دهندگان میگو، صاحبان مراکز تکثیر و عمل‌آوران برای اینکه در مورد گونه‌ها، زمان تولید، قیمت و کیفیت کنترل تصمیم اتخاذ گردد.

برنامه‌ریزی و سرمایه‌گذاری

·        گذاشتن فرد ماهر در مزرعه جهت کنترل، مدیریت و جمع‌آوری اطلاعات بهتر

·        تهیه وام و حمایت مالی برای خرید وسایل اندازه‌گیری پارامترهای آب و هواده

·        توسعه آزمایشگاه و قراردادن یک فرد آموزش‌دیده ماهر برای بررسی پلانکتونی، باکتریها و پارامترهای شیمایی دیگر

·        جمع آوری روزانه و هفتگی نمونه‌های آب برای تجزیه و کنترل آن

·        در نظر گرفتن پاداشهای مناسب در همه سطوح، مراکز تکثیر، تکنسینهای مزارع، مدیران و کارگران

  برگرفته شده از گزارش آقای ساهو

نکات مورد توجه برای پرورش گونه وانامی

نکات  مورد توجه  برای پرورش گونه وانامی  

الف: در هچری و مراکز تکثیر میگو :

1-     تنها مولدین SPF بایستی از مراکز معتبر دیگر آورده شود.

2-     اجازه تکثیر بایستی به 1 یا 2 مرکز داده شود که بتوانند تحت تأثیر شرایط بهداشتی خوب با مدیریت مناسب، پست لارو تولید کنند.

3-     بایستی همواره به این نکته توجه داشته باشیم که مولدین SPF تا زمان ورود به مرکز تکثیر دارای سلامتی عاری از عوامل پاتوژن هستند اما در هر مقطعی از زمان ممکن است با بعضی عوامل بیماری‌زای محلی از قبیل Vibrio.sp یا ویروسهای دیگری آلوده شوند.

4-    بنابراین در مرکز تکثیر برای غذادهی مولدین بایستی از غذای تر نظیر خرچنگ و غیره اجتناب شود و غذای با کیفیت خوب ویژه مولدین و غذای لاروی مناسب بایستی استفاده شود.

5-    پست‌لارو بایستی با برنامه مناسب تولید شود و ذخیره‌سازی آن می تواند در ماه خرداد و تیر انجام شود (15 خرداد تا 15 تیر  زمان خوبی برای ذخیره‌سازی پست‌لارو وانامی است).

ب: در مزرعه پرور ش میگو :

1-     اگر بخواهیم در مزارع کوچک وانامی ذخیره‌سازی کنیم بایستی مزارع با مدیریت خوب و کارگران ماهر را انتخاب نمائیم.

2-     پست لارو با کیفیت خوب می‌بایست در ماه  خرداد و تیر با مراقبت مناسب در زمان حمل و نقل و آداپتاسیون ذخیره‌سازی شود.

3-    برای پیشگیری از ورود پاتوژن یا عوامل بیماری‌زا به سیستم پرورشی می‌بایست از غذای کارخانه‌ای با قیمت پائین و دارای 37-35 درصد پروتئین و بیشتر پروتئین گیاهی استفاده شود. از غذای دست ساز در مزارع بایستی اجتناب کرد.

4-    در یک مزرعه دارای شرایط و امکانات خوب از قبیل برق، پمپ، هواده و نیروی کارگری ماهر و غذای کارخانه‌ای می‌توان تا 40-30 قطعه در هر متر‌مربع ذخیره‌سازی نمود.

5-     آماده‌سازی مناسب استخر قبل از ذخیره‌سازی انجام شود.

6-     برای مدیریت بهتر کیفیت آب در مزرعه تکنسینها می‌بایستی تجهیزات ارزیابی کیفی آب از قبیل اکسیژن متر، pH متر و غیره داشته باشد.

برنامه ذخیره‌سازی برای دوره تابستان در مزارع پرورشی

برنامه ذخیره‌سازی
1	آماده‌سازی استخر
	دهم اردیبهشت تا دوازدهم خرداد	30روز
2	دوره ذخیره‌سازی پست‌لارو
	دهم خرداد تا بیستم تیر	40روز
3	دوره پرورش میگو	140-130روز
4	دوره برداشت
	بیستم مهر تا سی‌ام آبان	40روز

محدودیت ها برای پرورش میگو در دوره پرورشی تابستان
1	قابلیت دسترسی به مولدین
2	مشکلات گونه های ویبریو و عفونتهای باکتریایی دیگر در مرکز تکثیر میگو باعث مشکلاتی در تبدیل مراحل لارو و پست لارو می شود.
3	قابلیت دسترسی به پست لارو با کیفیت برای مزارع پرورش میگو
4	شرایط آب و هوایی بد و رشد کند در آب و هوای مرطوب و گرم
5	درجه حرارت بالا، شوری زیاد، اکسیژن محلول کم و کیفیت آب بد با توجه به پلانکتونهای سمی

 برگرفته شده از گزارشات آقای ساهو B.K.SAHU)

میگوی وانامی گونه پرورشی در استان هرمزگان

میگوی وانامی گونه پرورشی پیشنهادی در استان هرمزگان

لیپتوپنوس وانامی از تمامی جوانب  تقریباً مشابه سفید هندی است جز تفاوتهای اندکی که دارای اهمیت هستند مثل رشد سریعتر تا 20gr، بقای  بیشتر و تولید بالاتر، مقاومت بیشتر در مقابل بیماری و نیازهای پروتئینی کمتر و رفع نیاز پروتئینی بوسیله غذاهای دارای پروتئین گیاهی است .  زمانی که ما به دنبال ذخایر SPF و SPR یا به عبارتی عاری از بیماری و مقاوم در مقابل بیماری می‌گردیم برخی از این تفاوتهای مهم  آشکار می‌شود. کارهای ژنتیکی زیادی روی این گونه‌ها انجام شده است و اکنون ذخایر مولدین SPF و SPR با سلامتی بالا، ناپلی و پست‌لارو قابل دسترس برای پرورش وجود دارد.

انتخاب گونه: وانامی یا سفید هندی

مزایا ی هر دو گونه
سفید هندی	وانامی
1- گونه بومی	رشد سریع
2- ذخیره مولدین آن فراوان و سرتاسر سال قابل دسترس	در 120 تا 150 روز به بیشترین سایز خود یعنی 50/40 می رسد و بازار خیلی خوبی دارد
3- فن آوری تکثیر استاندارد شده		مولدین SPF و SPR که به لحاظ ژنتیکی بهبود یافته‌اند موجود است
4- گونه‌ای به شدت دارای سازگاری با شرایط اقلیمی کشور	گونه‌ای به شدت می‌تواند خود را با شرایط اقلیمی کشور وفق دهد و شرایط را تحمل نماید
5- دارای بقای بالا در مراکز تکثیر و مزارع پرورشی	می‌تواند در مراکز تکثیر و مزارع پرورشی بقای خوبی داشته باشد
6- بی‌همتاست و تنها در ایران و عربستان تولید می‌شود	تولید در مزرعه می‌تواند با این گونه افزایش داده شده

معایب  هر دو گونه
سفید هندی	وانامی
- رشد ضعیف	گونه غیر بومی
FCR بالا	مجبوریم به لحاظ قیمت، هزینه تولید و کیفیت میگو با کشورهایی نظیر چین، تایلند، ویتنام و کشورهای آمریکای لاتین رقابت کنیم
بیشترین سایز 60/50 که طی 150-120 روز به آن  می رسد و بازار خوبی ندارد		شانس ورود ویروسهای TSVو YHV وجود دارد اگر مولدین SPF و SPR نباشند
گونه اقتصادی نیست	در شرایط نامناسب ممکن است پوسته نرمی و پوست‌اندازی افزایش یابد
ذخایر دارای سلامتی بالا و بهبود یافته        است	در مقایسه با گونه سفید هندی تقاضای کمتری دارد

مقایسه گونه سفیدی هندی با میگوی وانامی

	سفید هندی	وانامی
دوره پرورش	150-120روز	150-120روز
سایز	ماکزیمم 18-15گرم	می تواند به 25-20گرم برسد
تراکم	ماکزیمم 25-20قطعه در هر متر مربع بدون هواده	ماکزیمم 4000-2500کیلوگرم در هکتار بدون هواده
ماکزیمم تولید با هواده	ماکزیمم 7000-3000کیلوگرم در هکتار با تعداد بیشتر هواده	ماکزیمم 20000-5000کیلوگرم در هکتار با نیاز به تعداد هواده بیشتر
FCR	8/1-3/1	8/1-2/1
کیفیت غذا و درصد پروتئین	نیاز به 38الی 42درصد پروتئین غالباً پروتئین دریایی	نیاز به 35الی 38% پروتئین غالباً پروتئین گیاهی و کمتر پروتئین دریایی

برگرفته شده از گزارشات آقای ساهو B.K.SAHU)

موقعیت پرورش میگو در هرمزگان

موقعیت  پرورش میگو در هرمزگان

استان هرمزگان یکی از مناطق آب و هوایی مرطوب و داغ کشور می‌باشد که پرورش میگو در این موقعیت، شغل سختی است.

به هر حال مجاورت این استان با خلیج‌فارس و نوار ساحلی گسترده‌ای که از بوشهر در غرب شروع و تا سیستان و بلوچستان در شرق، منطقه مناسبی برای فعالیت پرورش میگو در این منطقه فراهم نموده است.شرایط اقلیمی استان هرمزگان بویژه در سایت تیاب به گونه ای است که  هوا از اردیبهشت تا پایان مرداد خیلی گرم می‌شود. بیشترین درجه حرارت آب به بالاتر از 36درجه سانتیگراد و دمای هوا به بیش از 48 درجه سانتیگراد می‌رسد. و نقطه اوج دما تا شهریور است و از آن به بعد کم می‌شود. به هر‌حال از مرداد تا شهریور آب و هوا خیلی مرطوب است. در شب مطلقاً باد نمی‌آید. تحت چنین شرایطی اغلب استخرها به دلیل داشتن بیوماس بالا با کمبود اکسیژن در شب و استرس میگو مواجه می‌شوند. بعضی وقتها اگر اکسیژن محلول خیلی پائین بیاید در صبح زود سبب مرگ و میر میگو می‌گردد. در نتیجه درجه حرارت بالا، شوری زیاد و اکسیژن محلول کم در استخرها رشد میگو کند میشود در مقایسه با رشد استاندارد میگو ، با تعویض آب خوب و غذای استاندارد میزان متوسط رشد روزانه میگو 7/0 تا 2 گرم در استخرهای مختلف و در مزارع مختلف بر طبق کیفیت غذای استفاده شده، زیر ساخت و مدیریت مزرعه متفاوت بود.

مزارع پرورش میگوی تیاب یکی از اولین مناطق انتخاب شده برای پرورش میگو در ایران است. گرچه در این سایت از15-17 سال پیش پرورش میگو انجام می‌شده است اما رشد و توسعه پرورش میگو با چندین پارامتر تجارتی و طبیعی درگیر بوده است. احتمالاً گونه سفید هندی به دلیل تحمل شوری بالاتر و قابلیت دسترسی به مولدین آن به صورت گونه بومی منطقه، به عنوان گونه پرورشی انتخاب شده است.گونه سفید هندی در شرایطمناسب طی 130-120 روز تنها به 17-15 گرم می‌رسد. میانگین کل سایت کمتر از این مقدار است. در سالهای اخیر به دلیل عرضه زیاد میگو و روند رو به کاهش قیمت میگو در بازارهای بین‌المللی، حرفه پرورش میگو را در ایران تحت تأثیر قرارداده است. همانگونه که وضعیت تجاری تحت فشار می‌باشد. برای بهبود شرایط پرورش میگو و بهتر شدن وضعیت تجاری در این منطقه سایز میگو و میزان تولید بایستی افزایش یابد. پرورش دهندگان میگو بایستی قابلیتهای فنی‌شان را بهبود بخشند. برنامه‌ریزی برای محصول بهتر، گونه بهتر و در نهایت برای مدیریت شرایط اقلیمی صورت پذیرد و کارآمدترین راه‌حل برای مشکلات به کار گرفته شود تا وضعیت تولید بهتر گردد.ذخیره‌سازی پست‌لارو در سایت تیاب بایستی تا پایان تیرماه کامل شود. اگر پست‌لارو کافی در هچریها موجود باشد می‌تواند تا 15 تیرماه ذخیره‌سازی کامل شود.

مشکلات موجود

1-    افزایش پارامترهای آب

2-    نوسان ناگهانی در پارامترها

3-    فقدان هواده در مزارع

4-    تعویض آب غیر ضرور و  بی اثر

5-    کیفیت غذا و مدیریت مزارع

6-    رشد کند میگو و اختلاف سایز زیاد در برداشت

عوامل بروز  مشکلات

1-    استرس ناشی از ناکارآمدی تغذیه‌ای به دلیل کیفیت بد غذا

2-    مشکل اکسیژنی، استرس به میگو و بالاآمدن میگوها

3-    استرس ناشی از درجه حرارت زیاد

 برگرفته شده از گزارشات آقای ساهو B.K.SAHU)