میگو پروران
در زمینه آبزی پروری و فعالیت های شیلاتی- وب نگار تخصصی علی کریمی
میگو پروران
در زمینه آبزی پروری و فعالیت های شیلاتی- وب نگار تخصصی علی کریمیمدیریت بهداشت وبیماریهای میگو
پیشگفتار: این مقاله توسط کارشناس هندی جناب آقای براندرا کومار ساهو که تجارب ارزنده ای در امر پرورش میگو در ایران وهندوستان دارند برای مجتمع پرورش میگوی خلیج نایبند واقع در استان هرمزگان ،بندر مقام نوشته شده است. نامبرده با چندین سال فعالیت در مزارع پرورش میگو ی کشور ایران ضمن تسلط به زبان فارسی ، آشنایی کاملی به اقلیم و شرایط پرورش میگو در ایران پیدا کرده اند که یکی از صاحب نظران در این حرفه می باشد این مقاله توسط کارشناسان شرکت مذکور ترجمه گردیده است که در بخش اول توجه شمارا به مدیریت بیماری های میگو وروش های کنترل آن و دستور العمل مدیریت بهداشت وبیماریهای میگو و بیوسکیوریتی و استراتژی پیشگیری از بیماری جلب می نمایم در مباحث بعدی به سایر موارد در ارتباط با پرورش میگو خواهم پرداخت ادامه مطلب ...یکپارچه سازی سطوح غیر اقتصادی مزارع پرورش میگو
علی کریمی
کارشناس آبزی پروری
مقدمه:
در اوج شکوفایی و سود آوری وسوسه انگیز پرورش میگو در سالهای قبل از 1380 تقاضای مردمی برای واگذاری طرح های پرورش میگو به اوج خود رسیده بود و زیر ساخت های آماده شده جوابگوی این حجم تقاضا نبود برای رفع عطش ، مسئولین ناگزیر از واگذار ی مزارع خرد به سیل متقاضیان پرورش میگو بودند تحت آن شرایط و آن برهه زمانی واگذاری مزارع 2.5 ، 10 و 20 هکتاری تصمیمی بجا و اجتناب ناپذیر بود و از امتیاز بالایی درایجاد اشتغال ، محرومیت زدایی ، عدالت در فرصت سازی وبهره برداری از پتانسیل های منطقه ای بر خورداربود . و این موضوع بویژه در مجتمع پرورش میگو ی سایه خوش در استان هرمزگان که در پی موفقیت های بدست آمده در دو مجتمع واگذار شده قبلی در تیاب نمود پیدا کرده موجب گردید که در اواخر سال 79 که اوج شکوفایی پرورش میگو و همزمانی واگذاری این سایت به متقاضیان بود باعث شد بنابر دلایلی که در قبل اشاره شد واگذاری مزارع میگو تا سطح 2.5 هکتار نیز تنزل یابد تا با این شیوه امکان جذب فارغ التحصیلان بیکار بیشتری فراهم گردیده و خود نیز مالک مزرعه شوند. واگذار ی100 مزرعه 2.5 هکتاری و 115 مزرعه 10 هکتاری در سایه خوش و 37 مزرعه 10هکتاری در تیاب برآیند این واقعه بودو هنوز این مزارع در مرحله احداث بوده و به بهره برداری نرسیده بودند و یا در اولین سال فعالیت خود بودند و یا حتی صاحبان آن فرصت احداث و اخذ تسهیلات پیدا نکرده بودند که با بحران جهانی در بازار میگو مواجه شدند بطوریکه بعد از آن مزارع خرد دیگر توان تولید پیدا نکردند و آن تعداد نیز که نتوانستند به مرحله سازندگی برسند همچنان برهوت باقی ماندند . برای برون رفت از این مشکل طرح ادغام و یکپارچه سازی مزارع خرد و پراکنده مطرح است که در ادامه به این موضوع پرداخته میشود
سابقه پرورش میگو در کشور و استان :
از سال ۱۳۶۳ تحقیقات مقدماتی تکثیر و پرورش میگو درکشور انجام شد دستاورد این فعالیت‌های تحقیقاتی منجر به معرفی گونه های مهم و تجاری میگوی موزی، ببری سبز و به صنعت آبزی پروری کشور شد. و به دنبال آن اولین پایلوت پرورش میگو ی کشور از سال 1366 در استان هرمزگان و روستای کلاهی مراحل ساخت آن انجام و در سال 1371 مورد بهره برداری قرار گرفت و از سال 1369 اولین مزرعه بخش خصو صی شروع به فعالیت نمود و کار واگذاری اراضی متمرکز و پس از احداث تاسیسات زیر بنایی از سال 1373 در استان آغاز گردید در این مرکز علاوه بر گونه ها ی میگو که قبلا" معرفی شده بود برای اولین بار میگوی سفید هندی و یا ایندیکوس شناسایی و پرورش داده شده اینگونه بود که از این به بعد گونه اصلی میگو ی پرورشی ایران رقم بخورد .
توسعه پرور ش میگو
سرمایه‌گذاری های انجام شده در پرورش میگو و جاذبه های آن باعث شد تا در دهه هفتاد این صنعت از رشد غیر قابل تصوری بر خوردار گردد .
هم اکنون نزدیک بر 50هزار هکتار اراضی لم یزرع مناسب برای پرورش میگو در استان شناسایی و نزدیک به 5000هکتار از این اراضی به متقاضیان واگذار شده است که6 سایت در حال بهره برداری و 4 سایت نیز دارای زیر ساخت آماده می باشد و بخشی از زیر ساخت ها و پیش نیازهای مورد نیاز صنعت تکثیر و پرورش میگو از قبیل مراکز تکثیر لارو ، کارخانه تولید خوراک میگو و واحدهای فرآوری ایجاد و احداث گردیده است و جمع کثیری از سرمایه گذاران و صادر کندگان به این جمع تولیدی پیوسته اند بطوریکه تولید میگوی پرورشی در کشور از ۵۴تن در سال ۱۳۷۳به بیشترین میزان خود در سال 1383 و بالغ بر 8800 تن رسید .
متاسفانه طی سالهای اخیر بنا به دلایل متعددی که از حوصله این بحث خارج است در این صنعت رکود حاصل گردیده تا جایی که در سالجاری از کل سطوح آماده بهره برداری بخش خصوصی، تنها حدود 53 زیر کشت رفته است.
طرح یکپارچه سازی سطوح غیر اقتصادی
یکی از مشکلات عمده صنعت میگو در کشور توان تولید پایین وضعف مدیریت و بنیه مالی در مزارع خرد است توجه به کاهش هزینه‌های تولید، افزایش تولید در واحد سطح و افزایش سطح زیر کشت میگو و خارج نمودن سطوح غیر اقتصادی و تبدیل به سطوح اقتصادی و یکپارچه سازی مزارع خرد از راهکارهای دستیابی به اهداف کیفی و کمی در برنامه‌های توسعه‌ای این فعالیت است که باید مد نظر قرار گیرد
در حال حاضر 54 در صد سطح مزارع در دو سایت پرورش میگوی متمرکز در استان هرمزگان به مزارع زیر 20 هکتار تعلق دارد و در سال جاری نیز از مجموع سطح زیر کشت تنها 7.7 در صد سهم این واحدها می باشد
یکپارچه سازی و یکجاسازی و ادغام مزارع کوچک از مهمترین سیاست های بنیادی در کشاورزی ایران است که در بخش کشاورزی در حال شکل گیری و اجرا می باشد و در راستای اهداف مکانیزه کردن و بهره گیری از دانش و فن آوری های نو و افزایش کارآیی در تولید باید به آن توجه جدی نمود .
همانگونه که اشاره شد افزایش تقاضا برای پرورش میگو ناشی از سود آوری بسیار بالای آن در سالهای اولیه شکل گیری و افزایش تقاضا برای مواد غذایی به سبب افزایش جمعیت و مصرف جهانی موادغذایی باعث افزایش تقاضا برای منابع محدود و زیر ساخت های آماده در بخش شیلات شد لذا آینده طرح های پرورش میگو به سمتی رفت که پرورش دهندگان خرده پا (با مزارعی در قطعات کوچک) افزایش یافت .
بعد از گذشت مدتی مشکل کوچک شدن مزارع و غیراقتصادی بودن و عدم صرفه جویی های اقتصادی اندازه مزارع مطرح شد که متعاقب آن جهت حل این مشکل و یکپارچه سازی اراضی اقداماتی در حال پیگیری است
تعیین رابطه بین سطح و اندازه واحد پرورش میگو و درآمد و هزینه تولید در پرورش در مقایسه با سامانه های مکانیزه و سنتی و مشخص کردن عوامل مؤثر در اختلاف درآمد و هزینه در واحدهای مختلف، به انتخاب سطح مطلوب و اقتصادی و ترکیب صحیح عوامل تولید کمک خواهد کرد.
ترکیبی از عوامل مختلف تولید که بالاترین کارآیی در تولید میگوی پرورشی دارد می تواند تعیین کننده اندازه مطلوب و سطح اقتصادی واحد پرورش میگو باشد . از آنجاییکه از لحاظ اقتصادی رابطه تنگاتنگی بین هزینه های تولید و اندازه مزرعه وجود دارد هدف اصلی از توسعه واحدهای کوچک و بزرگ کردن آن افزایش بهره وری و کارآیی تولید است. هر واحد تولیدی عموما با دو نوع هزینه هزینه ثابت و جاری روبه رو است . واحدهای بزرگ تولیدی بدلیل صرفه جویی های ناشی از هزینه های سربار در مقایسه با واحد های خرد از نظر اقتصادی بهتر عمل می کنند
دلایل صرفه اقتصادی در واحدهای بزرگ
1- امکان استفاده از حداکثر سطح مفید اراضی در مزارع بزرگ برای ساخت استخرها میسر است که در افزایش سطح زیر کشت و تولید موثر خواهد بود
2- با افزایش سطح مزرعه میگو هزینه های ثابت نظیر ماشین آلات سنگین، نیروی کار و مدیریت مزرعه سرشکن می شود. و هزینه احداث و بهره برداری کاهش می یابد
بنابراین با افزایش سطح زیر کشت هزینه ثابت ماشین آلات و هزینه فرصت کار و مدیریت پرورش نسبت به حجم محصول تولید تقسیم می شود. به این ترتیب در شرایط مساوی هزینه تولید واحدهای بزرگ کمتر از واحدهای کوچک خواهد بود.
3- واحدهای بزرگ پرورش میگو به علت بالا بودن حجم خرید نهاده های تولید از قبیل بچه میگو ، غذا و کود و دارو قادر خواهند بود که این عوامل را بصورت عمده و یک مرحله ای تامین کنند و به قیمت عمده فروشی و ارزان تر خرید کنند. بنابراین این گونه واحدهای تولیدی علاوه بر امتیازات تکنیکی از امتیازات کاهش هزینه نیز برخوردار خواهند بود.
4- واحدهای بزرگ پرورش میگو به علت بالا بودن تولید و حجم فروش در مقیاس بالا به بازار های فروش عمده و مطمئن دسترسی بهتری دارند. همچنین به دلیل اینکه آنها دسترسی بیشتری به اطلاعات روز در خصوص بازار داخلی و جهانی دارند محصولات خود را می توانند بدون واسطه با قیمت واقعی و بیشتری در اختیار خریدار قرار دهند و سهم خود را از قیمت خرده فروشی بازار افزایش دهند.
5- تولیدکنندگان بزرگ بدلیل توانایی مالی و دارا بودن اعتبار تجاری دسترسی بیشتری به اعتبارات بانکی دارند و با توجه به اینکه منابع اعتباری معمولا ارایه وثیقه را شرط اصلی پرداخت اعتبار قرار می دهند از این جهت نیز واحدهای بزرگ از وضعیت بهتری برخوردار بوده و می توانند منابع اعتباری و سرمایه در گرد ش مورد نیاز خود را در وقت مقرر تامین نمایند
6- واحدهای بزرگ قادر هستند حلقه های تولید و صنایع پیشین و پسین صنعت را از قبیل مرکز تکثیر لارو ، کارخانه تولید خوراک و حتی فرآوری و صادرات در اختیار گرفته و با تجمیع این فعالیت ها در یک گروه تولیدی سود پراکنده آن را در تولید سرشکن و به بازده و سود آوری فعالیت و توجیه پذیری طرح های پرورش میگو کمک نمایند
7- دراین نوع شرکت های تولیدی نه تنها خدشه ای به اشتغال و معیشت کارکنان وارد نمی گردد بلکه با توجه به توانایی در تولید بالا و کسب درآمد و به عنوان واحد کارآفرین در جذب نیرو و تداوم و استمرار و پایداری و امنیت شغلی کارکنان خود موفق تر بوده و کارکنان این واحدها می توانند از حقوق و مزایای قانونی بر خوردار شوند
8- واحدهای بزرگ این توانایی را دارند تا از امکانات تحقیق و خدمات ترویجی و تحلیل های بازار و اقتصاد استفاده کنند و حتی قادرند راسا به انجام بعضی از تحقیقات مبادرت ورزند.
9- در حال حاضر واحدهای خرد موجود به دلیل عدم امکان فعالیت راکد مانده و قادر به تادیه بدهی خود به سیستم بانکی نیستند در صورت تجمیع و یکپارچه سازی و واگذار ی به متقاضیان علاقمند و توانا این امکان برای سیستم بانکی فراهم است تا پس از به روز رسانی بدهی آنان و بر اساس مصوبه هئیت محترم دولت سود و دیر کرد را بخشیده و اصل مانده وام را به متقاضیان جدید انتقال داده و ضمن اینکه مطالبات خودرا به حیطه وصول در آورد ه و با مشتریان معتبر وارد قرار داد میگردند مالکین فعلی از دغدغه و بحران های موجود در عدم امکان بازپرداخت تسهیلات وعدم توانایی در تولید خارج خواهند شد ./
فرآیند تولید میگوی مولد پرورشی عاری از بیماری
مقدمه : اغلب مولدین مورد استفاده برای تولید میگوها ی پرورشی وحشی بوده و از طبیعت صید میگردند واغلب مراکز تکثیر اقتصادی نیز متکی به جفت گیری طبیعی در تولید میگو هستند و معتقدند که میگوهای طبیعی دارای توان بالاتری نسبت میگوهای اهلی هستند . علی رغم این مزیت این روش دارای خطرات زیادی است زیرا ممکن است میگوها ی صید شده حامل پاتوژن ها یی از قبیل ویروس ها باشند . برخی از این ویروس ها موجب وارد آوردن خسارات بسیار سنگینی به صنعت پرورش میگو در جهان شده اند وقوع این پدیده غیر منتظره موجب گردیده است تا اتکا تولید کنندگان میگوی پرورشی به سامانه های عاری از پاتوژن بیشتر شود. علاوه برآن نگرانی هایی در خصوص اثرات اکولوژیکی صید میگوهای وحشی وجود دارد از این جهت باعث شده است تا تغییر نگرشی در نوع تفکر غالب صیادان در صید ساحلی میگوها ی وحشی پدید اید. یکی از معایب قابل توجه درپرورش میگوها ی وحشی ناتوانی مزرعه داران در استفاده از میگوهای اهلی و اصلاح ژنتیکی ذخایر است در حالیکه بسیاری از گونه های پناییده دارای قابلیت به گزینی شامل قابلیت پرورش در محیط بسته و اسارت ، کوتاهی زمان تولید مثلی و بارور ی بالا هستند و اخیرا" برنامه های عملی تولید مثلی اضطراری از قبیل اهلی سازی ، اصلاح ژنتیکی ، به گزینی ، تلقیح مصنوعی درآسیا و آمریکا در حال اجرا می باشد.
مدیریت بهداستی و حفاظت زیستی در مراکز تکثیر میگو به رعایت اصول اولیه در فرایند تولید در مراکز تکثیر بستگی دارد. و شامل همه مراحل از شروع انتخاب مولد تا انتقال بچه میگو به خارج از تاسیسات مرکز تکثیر می شود. این فرآیند به دو بخش شامل فرآیند تولید پیش مولدین و مولد تکامل یافته تقسیم میشود.
مراحل فرآیند پیش مولدین شامل انتخاب میگوی مولد ،نگهداری ،رسیدگی جنسی ،خوپذیری ، تخم ریزی و شکوفایی تخم ها میشود
هریک از این مراحل به امکانات مختلف و ویژه نیازمند است که رهنمود های لازم در خصوص نگهداری ، در بخش امکانات مورد نیاز در فرآیند تولید در یک مرکز تکثیر اشاره شده است. و درادامه نیز در خصوص بررسی ذخیره مولدین ، تغذیه و غذا دهی نیز بحث خواهد شد.
1- انتخاب مولدین
دست یابی به مولدینی که حامل بیماری خطرناک نباشند از عوامل موفقیت تولید در یک مرکز تکثیر بشمار می آید. برخی از بیمای های ویروسی از قبیل نکروز مراکز خونساز و هیپودرم عفونی (IHHN) بصورت عمودی از والدین به فرزندان منتقل میشود. در مراکز تکثیر می توان با استفاده از میگو های اهلی که عاری از بیماری ویژه هستند از این نوع انتقال بیماری جلو گیری کرد. اگر میگوهای عاری از ویروس های شتاخته شده قابل دسترسی نباشند باید میگوهای مولد بوسیله یک تست تشخیصی ویژه مورد آزمایش قرار گیرند. و هر گونه آلودگی جداگانه از بین برده شود. میگو هایی که نتیجه آزمایش آنها نسبت به بیماری و عوامل بیماریزایی منفی باشد تا حصول اطمینان از عدم وجود هر نوع بیماری وبه منظور کاهش خطر در مکان مناسبی در حالت قرنطینه نگهداری شوند.
حتی بعداز برود استاک و انتقال به خارج از واحد قرنطینه نیز مراقبت های لازم انجام شود. بعضی از مراکز تکثیر بصورت یک کار عادی و جاری این روند را ادامه می دهند و بصورت پایش های ماهانه سلامتی مولدین و بچه میگوها را کنترل می نمایند
به نسبت یک درصد تخمها از جمعیت بچه میگوها نمونه گیری شده و تست های PCR و همولنف انجام میگردد.و بر اساس نتایج این آزمایشات عکس العمل مناسب اتخاذ شود. تعدادی از نمونه ها باید برای بررسی اندازه جمعیت میزبان و احتمال شیوع برابر جداول نمونه گیری مورد آزمایش قرار گیرند.
درصورت امکان میگوها از مراکزی تهیه گردد که مجهز به سامانه مدار بسته باشند و نسبت به اخذ سوابق عملیات و خصوصیات جانور ووضعیت سلامت از مرکز مربوطه اقدام گردد. مبدا تامین مولد ، محل مزرعه پرورشی و خصوصیات فیزیکو شیمیایی (شوری ،دما و ...) کاملا" مشخص باشد وهمچنین مشخص گرددکه بچه میگوها ازچه منبعی ذخیره سازی گردیده است.
معیارهای استفاده شده برای انتخاب مولدین بستگی به منبع تامین آن دارد که میگوها از نوع وحشی و یا اهلی بوده اند.
مولدین وحشی : برای اینکه عملکرد و سوابق رشد میگوها ی وحشی در دسترس نیست و فرصت لازم برای بهبود ذخایر وجود نداشته است امکان آلودگی اکتسابی و جود دارد قبلا" استفاده از مولدین وحشی ارجحیت داشت اعتقاد براین بود که مولدین وحشی از قدرت تولید بالایی برخوردارند و ناپلی های قوی از آنها بدست می آید لیکن در سال های اخیر با توجه به اینکه خطر بالای آلودگی مولدین وحشی به بیماری های ویروسی شناخته شده مشخص شده است اعتقاد برتری مولدین وحشی دچار دگرگونی شده است
بطوریکه استفاده از امکانات جانبی برای مراکز پرورش مولدین و مراکز تکثیر و استخرها ی پرورشی برای دست یابی به مولدینی که در شرایط اسارت و کنترل شده پرورش داده میشوند رو به توسعه و فزونی است در این وضعیت صید میگوی مولد وحشی با استفاده از تورو با قایق های کوچک ترجیح داده میشود زیرا صید با استفاده از تور ترال موجب آسیب دیده گی مولدین میشود .
میگوهای ماده وحشی که برای استفاده در مراکز نگهداری تا مرحله ی رسیدگی جنسی صید میشوند باید دارای حداقل 60 گرم وزن بوده و دارای تخمدان رسیده و توسعه یافته باشند و میگو های نر نیز با وزن تقریبی 40 تا 50 گرم برای این کار مناسب است
میگوها ی مولد اهلی : طی 10سال اخیر منابع مولدین پرورشی از گونه های
P. vannamei, P. stylirostrisبطور معمول و بصورت تجاری در دسترس قرار گرفته است مولدین پرورش یافته در سامانه های مدار بسته کوچکتر از مولدین وحشی هستند میگوها ی نر تقریبا" 30گرم و میگوهای ماده نیز کمتر از 30 تا 35 گرم نیستند و بطور معمول وزنی در حدود 40گرم دارند
میگوهای ماده در حالتی که تخمدان نارسی دارند قابل تهیه است میگوهای اهلی ممکن است از یک یا چند منبع قابل تهیه باشد. بعضی از کشورها برنامه هایی برای اهلی سازی در دست اجرا دارند و مراکز اهلی سازی مناسبی تاسیس نموده اند. و بعضی ها به واردات مولد از دیگر کشوره تکیه کرده اند.
میگو ها ی اهلی اصلاح ژنتیکی شده و برنامه اصلاح ژنتیکی برای دست یابی به مولدین مقاوم و عاری از بیماری در حال اجرا می باشد .
چندین ویژه گی میگوها ی اهلی موجب کاهش خطر پذیری بیماری ها شده است میگو های عاری از عوامل بیماریزا بطور عموم با امکانات حفاظت زیستی نگهداری میشود وفرزندان آنها دردرجه سلامتی بالاتر از SPF قابل تهیه است
میگو های مقاوم به بیماری خاص (SPR) دارای ویژگی هستند که برای ابتلا به بیماری عفونی و یک یا چند عامل بیماریزا مستعد نیستند و میگو های تحمل پذیر برای بیماری خاص (SPT) میگوهایی هستند که بصورت عمدی و برای مقاوم سازی ، آلوده به یک یا چند نوع ازعوامل بیماریزا پرورش داده میشوند. بطوریکه نژادی از میگوهای گونه Penaeus stylirostris که به بیماری نکروز مراکز خون ساز و هیپو درم عفونی مقاوم شده اند فابل دسترس است .
برای مقابله با مشکلات عوامل بالقوه ژنتیکی و کاهش رشد آمیزش های گرو های نزدیک به هم و رهایی از آمیزش ها ی همخونی باید اطلاعات و جزییات خانواده های مختلف و یا خاستگاه مولدین اهلی شده خواه مولدین بومی و یا خارجی بدست آورده شود.
این موارد برای کارایی و گسترش اطلاعات و سوابق و خانوا ده های انتخاب شده و یا نژاد هایی با محدوده شرایط محیطی قابل اهمیت است
میگو های انتخاب شده از استخر های پرورشی در موقع شیوع بیماری عملکرد بیشتری در بازماندگی از خود نشان داده اند. و در روش انتخاب مولدین دارای سرعت و دقت زیادی است .
برخی از ملاک هایی که در انتخاب فنوتیپ استفاده میشود عبارتند از :
اندازه که ماده ها کمتر از 30گرم و نرها کمتر از25گرم نباشند . نسبت اندازه و ظاهر معمول فیزیکی و عدم بافت مردگی یا دیگر نشانه های بالینی و غیر بالینی و بیماری ، سلامتی در ماهیچه و اسکلت خارجی ، تمیزی و شفافیت پاها ، نبود بد شکلی در رستروم و شفافیت بدن
2- فرآیند قرنطینه مولدین :
ضرورتا" محیط قرنطینه باید کاملا" محصور و بسته باشد و تا زمان غربال گری از نطر ویروس و باکتری ، میگوها بصورت انفرادی در تانک های جداگانه نگهداری شوند
واحد قرنطینه باید از نظر فیزیکی کاملا" ایزوله باشد و امکانات لازم برای اینکه میگو دور استرس و در محیط آرام قرار گیرد فراهم شود درغیر این صورت باید در مرکز تکثیر تغییرات لازم بوجود آید تااز احتمال سرایت بیماری به خارج و سایر بخش ها و تولیدات دیگر جلوگیری بعمل آید و مخصوصا" پساب باید از بین برده شود و آنچه که از مرکز تکثیر خارج میشود کاملا" درمان و ضد عفونی گردد.
کارکنان شاغل دراین بخش ها مجاز به ورود به سایر بخش ها نبوده و باید کاملا" قوانین بهداشتی را رعایت نمایند.
مشخصات واحد قرنطینه :
ü واحد قرنطینه باید از سایر بخش های تولید و پرورش جدا و کاملا" ایزوله باشد و با نصب علایم هشدار دهنده مبنی منطقه آلوده و قرنطینه یاد آوری شود و حتی المقدور از نزدیکی به این منطقه اجتناب گردد.
ü محیط کاملا" بسته بوده و ساختمان از پوشش کافی برخوردار باشد تا دست یابی برای ورود و خروج مستقیم از محوطه امکان پذیر نگردد.
ü امکاناتی در ورودی برای ضد عفونی کردن کفش های افراد ی که مجاز به ورود به منطقه هستند تعبیه شود و دراین حوضچه ضد عفونی از محلول هیپوکلریت فعال ppm50 استفاده شود . و دست ها نیز قبل و بعد از ورود به محوطه با محلول ppm 20ید و یا الکل 70درصد شتسو داده شود .
ü ورود پرسنل به این محوطه باید انحصاری باشد و پرسنلی وپژه برای این بخش به کار گمارده شوند.
ü کارکنان مجاز به ورود در منطقه قبل از ورود در اطاق رخت کن ویژه اقدام به خارج نمودن لباس های خود نموده و پس از استحمام از لباس کار مخصوص بخش استفاده نمایند و مجددا" در پایان نوبت کاری و در هنگام خروج نیز عکس همین مراحل را دنبال نمایند
ü یک تعداد سبد و یا ظروف مناسب پلاستیکی برای کارهای روزانه و جابجایی میگوها در واحد قرنطینه در دسترس باشد.
ü آب و هوای مورد استفاده در تاسیسات قرنطینه باید از منبع مستقل تامین گردیده و بطور جداگانه نیز ضد عفونی گردد و برای جلوگیری از سرایت عوامل بیماریزا به خارج نیز کلیه لوازم و پساب ها خروجی بطور جداگانه درمان و ضد عفونی شود.
ü اب دریا مورد استفاده در واحد قرنطینه فبل از ورود بایددر تانک ذخیره با محلول هیپو کلریت ppm 20 مواد فعال در مدت بیشتر از 30دقیقه ضد عفونی گردد و برای حنثی سازی نیز از تیوسولفات سدیم (1ppmبرای هر ppm کلر رسوب شده) همراه هوادهی شدید استفاده شود .
ü پساب ها نیز باید در یک تانک جداگانه با محلول هیپو کلریت ppm20 بیشتر از 60دقیقه ضد عفونی شده و فبل از ورود به محیط خارج کلرزدایی شود.
ü تمام میگوهای آلوده یا تلف شده باید سوزانده وبا روش های توصیه شده معدوم گردند.
ü تمام ظروف و شلینگهای پلاستیکی قبل از استفاده مجدد باید شتشو و با محلول هیپو کلریت ppm20 ضدعفونی شوند.
ü تمام ابزار استفاده شده در واحد قرنطینه باید بطور کاملا" مشخص علامت دار شده و در بخش مربوطه نگهداری شود و امکانات لازم برای گندردایی کلیه لوازم در پایان هر روز قابل دسترس باشد .
بطور کلی واحد قرنطینه مکانی است که دارای ساختاری است که میگو از حالت آلوده بسوی وضعیت سلامتی کامل پیشروی کند .
بخش های اختصاصی منطقه قرنطینه درحقیقت محلی است که آلودگی و سلامتی وجود دارد و این وضعیت شامل مواردی است که میگو هنوز از نظر احتمال آلودگی غربال گری نشده است و اقدامات مقدماتی در حال انجام است و یا آنکه این مراحل طی شده و مراحل بعد از انجام آزمایش را طی میکند . میگو باید با یک هدف که همان گذر از مرحله آلوده به سمت غیرآلوده است جابجا شود تاسیسات بخش قرنطینه و جابجایی ها باید کنترل گردد و تا فبل از حصول اطمینان از عدم آلودگی از هرگونه اختلاط بین بخش ها پرهیز شود میگوها در بدو ورود به واحد قرنطینه باید در محلول ید ppm20 و یا فرمالین ppm 50 تا 100 بصورت غوطه ور حمام داده شوند. در روز سوم قرنطینه یکی از پاهای قدم زن هریک از میگوها ( اگر بصورت انفرادی نگهداری میشوند) و یا پای یکی از میگوها بعنوان نمونه ( اگر بصورت گروهی نگهداری میشوند) برای آنالیز جدا میگردد. میگو هایی که بصورت گروهی نگهداری میشوند از هر تانک نمونه ها ی تصادفی انتخاب شود تا در ارزیابی کلی و شرایط جمعیت هر تانک که میگو ها در آن نگهداری میشود دقت کافی به عمل آید. از هر جمعیت می توان پای قدم زن ده میگو برای نمونه برداری انتخاب نمود .
گروههایی که دارای جواب مثبت بودند معدوم شده و یا برای نمونه در استخر جداگانه ای نگهداری میشوند. و بعدا" می توان از این گروه میگو ها ی آلوده را جدا و معدوم نمود. میگوهای آلوده باید سوزانده شود و یا با سایر روش ها نظیر اتوکلاو و یا دفن معدوم گردند. تا عامل بالقوه ویروسی منتشر نگردد. مولدین نباید تا قبل ازحصول اطمینان از سلامتی آنها از قرنطینه خارج شوند
دوره قرنطینه بستگی به زمان دارد بطوریکه تمام میگو مشمول عملیات غربال گری گردد در تمام موارد میگوها باید تا حداقل و دست کم 20 روز قبل از انتقال به بخش خوپذیری در قرنطینه تحت مراقبت و انجام آزمایشات مربوطه قرار گیرند.بسته به طراحی و موقعیت تاسیسات واحد قرنطینه نسبت به تاسیسات خوپذیری می توان برا ی انتقال در مسافت ها ی طولانی و یا بخش ها ی دیگر در همان محل مجددا" مولدین بسته بندی شوند و در سطل ها ی مخصوص ضد عفونی شده عمل آداپتاسیون بروی آنها انجام شود.
در این صورت لوازم استفاده شده در منطقه قرنطینه و به ویزه تانکها ی محل نگهداری باید در همان محل نگهداری شود و در پایان روز کاملا" ضد عفونی شوند تا برای اهداف بعدی قابل استفاده باشد .
باید توجه داشت که لوازم آزمایشگاهی و ابزار وابسته به آن نیز مخصوص استفاده برای همین منطقه در نظر گرفته شود .
لوازم اساسی آزمایشگاهی از قبیل میکروسکوپ و وسایل مربوط به میکروب شناسی و ابزارمربوط به آزمایشPCR که برا ی تشخیص بیماری میگو بطور معمول مورد نیاز است و کلیه ابزاری که احتمال آلودگی آن وجود دارد باید بطریقی تامین و طراحی گردد که بطور انحصاری در واحد قرنطینه مورد استفاده قرار گیرد.
3- خوپذیری و سازگاری با محیط :
میگوها پس از عبور از مرحله معاینه و قرنطینه باید با محیط و شرایط جدید در تاسیسات مربوط به رسیدگی جنسی سازگاری پیدا کنند
دوره خوپذیری حدود هفت روز طول می کشد تا مولدین با شرایط محیط جدید و تاسیسات رسیدگی جنسی و غذایی که بعدا" دریافت خواهند نمود سازش پیدا کنند. این موضوع که غذا های فرموله شده همرا با غذا های طبیعی مورد استفاده قرار می گیرد خیلی قابل اهمیت است.
تاسیسات مربوط به رسیدگی جنسی باید دارای امکانات و فضا و تانکها ی کافی برای نگهداری میگو باشد تا در رسیدگی جنسی آنها تسهیل به عمل آید.
این چنین امکاناتی باعث میشود تا بلوغ میگوها در حد مطلوبی بدست اید . سازش پذیری مناسب موجب میگردد تا میگو در آینده و پس از طی دوره رسیدگی جنسی برای تولید ناپلی مناسب آمادگی پیدا کنند
میگوی مولد باید قبل از معرفی به تانکهای رسیدگی جنسی دریک حداقل زمان هفت روزه ویا بیشتر از یک هفته را صرف زمان خوپذیری نماید . درطول این دوره هرگونه اختلاف دما و یا شوری بین منطقه قرنطینه و سازش پذیری باید به تدریج کاهش یاید. قواعدی نیز تنظیم شده است که میگو در مرحله رسیدگی جنسی به غذاهای جدیدی که خورانده میشود عادت پیدا کند. در مراحل پوست اندازی نیز تنها آن دسته از میگوهای ماده که در بین دوره پوست اندازی آمادگی دارند اقدام به قطع پایه چشمی گردد. میگوهای ماده که به واحد رسیدگی جنسی انتقال می یابند باید قبلا" قطع پایه چشمی شوند تا بلافاصله تولید ناپلی از آنها آغاز شود.
4- باروری و رسیدگی جنسی
اولین قدم در تولید لارو ، بلوغ جنسی و باروری و تولید میگو ی بالغ و دارای تخمدان های رسیده است . قواعد توافق شده در این بخش بستگی به وضعیت عملیاتی است که در یک مرکز تکثیر باید به آن توجه شود. که شامل برنامه کنترل پرورش و تولید بچه میگو درحد تجاری است که بر اساس آن باید ظرفیت های لازم و کافی پیش بینی گردد. براساس وضعیت پیش بینی شده ، باید سامانه واحد باروری به گونه ا ی طراحی شود که حداکثر تولید ناپلی برای تولید تجاری بچه میگو فراهم شود و کنترل ها ی لازم بروی جفت گیری و آمیختگی ژنتیکی صورت پذیرد. اگرچه این کنترل به صورت عادی در واحدهای رسیدگی جنسی انجام میشود ولی بهتر است بصورت انفرادی کشت تک جنسی و تلقیح مصنوعی در هر بخش از تولید به نسبت کل تولید هر دوره انجام شود این نوع عملیات باعث میگردد تا اختلاف چندانی در نوع تولید تجاری در یک مرکز تکثیر یا نرسری به وجود نیاید زیر بنا ی اساسی ومناسب برای بررسی و رسیدگی مولدین مربوط به هریک از بخش ها نظیر تاسیسات قرنطینه ، خوپذیری و واحدهای اصلی تولید ( بخش باروری ، تخمریزی و تفریخگاه ) است و باید امکانات لازم برای این منظور تامین و پشتیبانی گردد.
ساختمان واحد باروری جنسی باید به اندازه کافی فضا و تانک رسیدگی جنسی داشته باشد و لوازم مورد نیاز مرکز تکثیر به اندازه لازم تامین و تقویت شود .
عوامل موثر در طراحی تاسیسات به میزان ظرفیت تولید ناپلی و ظرفیت ذخیره سازی و نسبت جنسی مولدین مورد استفاده ، تخمین نرخ تخمریزی ماده ها،درصد تفریخ تخم ها ، تعداد تخم و ناپلی تولید شده و سامانه تولید ( بصورت مرحله ای ویا پیوسته ) بستگی دارد.
شرایط اطاق باروری جنسی باید به طریقی باشد که کاملا" بسته و قابل کنترل باشد.
اطاق باروری جنسی باید نور آن کنترل شود و تاریک باشد . و توسط سامانه ای دوره نوری آن کنترل گردد. دوره نوری باید بطریقی روشنایی را تامین نماید که 10تا 12 ساعت تاریک و 12 تا 14 ساعت روشنایی تامین گردد و تغییر میزان نور نیز در طی این دو دوره باید به تدریج و طی 1 تا 2 ساعت تنظیم گردد. دسترسی به اطاق باروری باید محدود شود . صدا ( مخصوصا" صدای بلند وصداهای متناوب) ، حرکت و جنبش و دیگر مزاحمتها باید به حداقل ممکن برسد بهتر است اطاق باروری جنسی دارای تانک ها ی گرد به رنگ سیاه و دیواره صاف و به قطر تقریبی 5 متر باشد و جریان آب تانک مولدین نیز روزانه و پیوسته به میزان 250 تا 300درصد بطور مرتب با آب جدید و یا آب مدار بسته تعویض گردد ولی نباید هوا دهی بیش از حد قوی باشد عمق آب نیز عموما" در حدود 5/0.تا 0.7 در نظر گرفته شود . و در هر متر مربع تعداد 6 تا 8 قطعه میگو ذخیره سازی شود
و نسبت نگهداری نر به ماده نیز 1 تا 5/1 مناسب است و همچنین در یک تانک با قطر 5 متر می توان 60 تا 80 میگوی ماده و 60 تا 100 میگوی نر نگهداری کرد دما ی آب
ر ا باید کنترل کرد و آن را در محدوده 28 تا 29 درجه سانتیگراد و شوری را نیز بین 30 تا 35 در هزار و پی هاش را در حد 8 تا 2/8 نگهداشت .
محل تامین غذا باید نزدیک ولی در یک بخش جدا از اطاق باروری حنسی باشد
این بخش باید دارای تمام امکانات لازم آشپزخانه ای از قبیل چاقو ، قاشق ،کاسه ، سطل ،تخته برش مواد،مخلوط کن ، پلت زن و غیره باشد و یک دستگاه فریزر و یخچال نیز برای نگهداری مواد وجود داشته باشد . تانکهای رسیدگی جنسی باید دارای سیفون مناسبی باشند تا روزانه و مرتبا" مواد زائد تخلیه گردد. پسمانده های غذا یی استفاده نشده و مدفوع و پوست موجود د ر تانکها ی باروری جنسی باید در طول روز تخلیه گردد . سیفون شامل دو قسمت لوله پی وی سی و شلینگ پلاستیکی است هر تانک باید لوله سیفون مختص بخود داشته باشد ولی شلینگ ها را میتوان برای همه تانک ها استفاده نمود.
شلینگها باید قبل از استفاده برای تانک دیگر با آب عمل اوری شده شتسو داده شود. آشغال و پسمانده هادر یک محفظه توری واقع در انتهای شلینگ جمع آوری شده و پس از عملیات پاکسازی سوزانیده شود در پایان کار روزانه شلنگها باید شستشو داده و در محلول 20ppm هیپوکلریت نگهداری شوند
دیواره و کف تانکها باید بطور متناوب از رسوبات جلبک و دیگر ارگانیسم های غیر متحرک و تک یاخته ها پاک و لایه برداری شود. این موضوع می تواند بعلت رسوب مواد ناشی از کاهش سطح آب در دیواره استخرو عدم جابجایی مولدین بوجود آید. بنابراین لازم است که هر از چند گاه مولدین به تاکها ی جدید انتقال داده شوند. این موضوع ایده مناسبی است تا حداقل یک تانک برای این قبیل عملیات خالی باقی بماند. که بعدا" بتوان با یک برنامه اساسی کار را دنبال نمود.
لوازم استفاده شده برای صید مولدین ماده باید قبل از استفاده برای هر تانک شتشو داده شود.
توری صید برای صید مولدین ماده باید در ماده یدور و یا محلول هیپو کلریت 20ppm مواد متشکله فعال نگهدار ی شود.
لازم است تراکمی از جمعیت مطلوب برای امیزش طبیعی در نظرگرفته شود.
اگر آمیزش مصنوعی انجام شده است شایسته است تراکمی از جمعیت نیز برای امیزش طبیعی در حدود 6 تا 8 قطعه در متر مربع نگهداری شود این تعداد میتواند تا 16 قطعه در متر مربع نیز افزایش یابد.
نسبت نگهداری ذخیره ماده ها به نرها باید در حد مطلوب باشد در اغلب روشها میگوی نر و ماده با هم نگهداری میشوند. معمولا" به نسبت 1 به 5/1 مناسب است. بعضی از مواقع جنس ها جدا از یکدیگر نگهدار ی میشوند. مزایاای این روش این است که هزینه ها ی مربوط به نگهدار ی میگو های نر کاهش مییابد. زیرا آنها را می توان با یک رژیم غذایی کم هزینه نگهداری نمود (اصولا" اسکویید و غذاهای مصنوعی غنی شده ) . افزایش کیفیت اسپرم در نرها با کاهش دما در حد 25 تا 27 درجه سانتیگراد امکان پذیر است. در این روش افزایش تعداد تراکم نرها درتلقیح مصنوعی موثر خواهد بود.
به هرحال جدا سازی نر و ماده مستلزم صید و حابجایی ماده برای هر مرحله از تخمریزی است (یکبار برای انتقال به تانک میگوهای ماده و بار دوم انتقال به تانک تخمریزی ) نتیجه این عمل باعث وارد شدن استرس بیش از حد و آسیب پذیر ی آن خواهد بود. علاوه بر آن نگهداری توام بهتر است زیرا باعث میشود تحریک حنسی به علت افزایش غلظت هورمون جنسی در تانک هایی که میگوها ی نر و ماده نگهداری میشوند بیشتر شود .
در نتیجه این عمل مولدین وحشی معمولا" نرخ رشد تخم ریزی انها در شب بین 4 تا 8 درصد افزایش می یابد. در حالیکه در خصوص میگوها ی اهلی نگهداری شده باروری آنها 10 تا 15 درصد افزایش نشان داده است .
5- تخم ریزی
مکان تخم ریزی باید جدا از اطاق باروری باشد و طوری طراحی شود که قابل تمیز کردن باشد و روزانه گندردایی و شتشو داده شود بطوریکه محیط آسایش مولدین مختل و آشفته نگردد. اطاق تخم ریزی باید به اندازه کافی و اختصاصی دارای زیر بنا ی مورد نیاز برای تولید ناپلی داشته باشد
در حد امکان محل تخم ریزی باید بصورت اختصاصی و خارج از دیگر تشکیلات ساخته شود.
برای کاهش ریسک انتقال افقی بیماری بین ماده ها نشان داده شده است که بافت ترشحی دفع شده در طول دوره تخم ریزی می تواند دارای بشترین میزان برخی از بیماری ها از قبیل (IHHNV, HPV, BP, MBV) باشد و می تواند سایر میگو های غیر آلوده را در طول دوره زندگی گروهی و اشتراکی در معرض خطر قرار دهد. هر وقت که میگوهای تخم ریزی کرده از تانک خارج میشوند ممکن است تعدادی محدود از این نوع میگوه نیز با انها خارج گردند. معمولا" نسبت تعداد میگوهای که در معرض سرایت بیماری قرار میگیرند یک قطعه در هر 200 تا 300 لیتر از آب است.
تانکهای تخمم ریزی دارای ظرفیت 300 لیتر تا 5 تا 8 متر مکعب پیشنهاد شده است که بستگی به نوع سامانه مورد استفاده داردکه بصورت انفرادی و یا اجتماعی باشد. تانک ها ممکن است دارای کف صاف با شند ولی اگر آنها دارای کمی گوشه ویا خروجی زاویه دار باشند استفاده از ان آسانتر است و و در هنگام برداشت به تخم ها کمتر آسیب می رسد . تخم ها را باید بعد از برداشت در فرمالین 100ppm برای مدت 3ثانیه و یا یدور 50 تا 100 ppm 1 تا 3 دقیقه حمام داد. از ترفلان 0.5 تا 0.1 نیز برای جلوگیری از عفونت های قارچی می توان استفاده نمود.
سامانه تخم ریزی باید دارا ی بهترین کیفیت آب باشد. خالص سازی آب از قدم های اولیه و اساسی در تانک تخم ریزی و تفریخ است به ویژه باید از اشعه ماوراء بنفش و کربن فعال و فیلتر کاتریج کمتر از یک میلیمتر عبور داده شود. این آب باید در دمای 28 تا 29 درجه سانتیگراد و شور ی 30تا 35 PPT تنظیم و به تانک تخم ریزی هدایت شود. EDTA هم اضافه میگردد که میزان مصرف ان به میزان فلزات سنگین موجود در منطقه بستگی دارد.
در یک قاعده کلی ، مولدین باید با کمترین استرس دستکاری و جابجا شوند.
مولدین باید از ناحیه شکمی رو بالا در دست گرفته شود بطوریکه باله دمی و تلسون در بین پاهای قدم زن جمع شود و خمیدگی آن به حد اقل برسد و از خطر فرار و افتادن پرهیز شود. وقتی میگو در اختیار قرار گرفت نباید بیش از حد معمول در خارج از آب قرار گیرد به عنوان مثال وقتی که مولد به تانک تخم ریزی انتقال داده میشود آن را باید در یک کاسه و یا سطل حاوی آب همان تانک تخم ریزی قرار داد .
جدا کردن و انتخا ب مولد باید در بعد از ظهر و اوایل غروب انجام شود .
میگوی بارور ماده باید در بعداز ظهر و اوایل غروب انتخاب شود بطوریکه به آخر شب کشیده نشود. یا با دوره نوری این زمان تنظیم گردد. برای اتنخاب و شناسایی مولدین قوی وسالم و دارای باروری کامل از چراغ قوه زیرآبی و ضد آب استفاده می شود. ( میگوها باید دارای تخمدان کاملا" توسعه یافته و رسیده باشند و در مرحله چهار باروری باشند ) وقتی که میگوی بارور شناسایی شد با استفاده از ساچوک و و در کمال دقت و به آرامی صید میگردند. و برسی شود که تلیکوم میگو حاوی اسپرم باشد اگر وجود اسپرم مشخص شد میگوها در مخزن آب نگهداری و به اطاق تخم ریزی انتقال داده میشوند. و اگر فاقد اسپرم بود باید به تانک دیگر ی برا ی انجام تلقیح مصنوعی منتقل گردند.
نرخ باروری و تخم ریزی ( تعداد تخم هر ماده) و زمانی که ماده ها در تانک باروری جنسی نگهداری شده اند باید دقیقا" مورد ارزیابی و بازبینی قرار گیرد. برای اجتناب از عدم کیفیت ناپلی ها باید مولدین که بیش از 3 ماه و یا 15 بار تخم ریزی از زمان قطع پایه چشمی آنان گذشته است برحسب نوع تغذیه و سلامتی از رده خارج و کنارگذاشته شوند. میگوهایی که قطع پایه چشمی نشده اند تا بیشتر از یکسال قابل نگهداری هستند و این عمل مستلزم این است هر میگو به تنهایی و جداگانه شناسایی و علامت گذاری شود
تخم ها و اسپرم ها باید برای تعیین کیفیت لقاح وتولید از طریق روش های معمول شناخته شده شمارش و ارزیابی شود.
میزان تخم رها شده از هر میگوی ماده با وزن 30 تا 35 گرم درحدود 100 تا 140 هزار و میگوهای با وزن 40 تا 45 گرم در حد 150 تا 200 هزار است . برای اطمینان از لقاح تخم ها باید میزان اسپرم به اندازه لازم باشد و کیفیت و کمیت وقدرت آن از طریق میکروسکوپ مورد بررسی قرار گیرد.
ابزار لازم برای جمع آوری تخم باید در دسترس باشد. تخم ها ممکن است از دو میگوی ماده و یا بیشتر در تانک رها شود. یا اینکه به تنهایی از یک میگو باشد . دراین صورت باید سامانه جمع آوری بطریقی باشد که مدفوع و ترشحات بافتی را همراه با خود جمع نکند. ( میتوان از فیلتر 300 تا 500 میلیمتر برای این کار استفاده کرد ). تخم ها را می توان در ظروف با گنجایش کافی و دارای توری با اندازه چشمه کمتر از 100 میلیمتر و بدون اینکه آسیبی به آنها برسد جمع اوری نمود. و جمع آوری نیز در یک مرحله انجام شود. تخم ها باید کاملا" با آب عمل اوری شده دریا ( فیلتره و استرلیزه شده ) شتشو داده شود . و با استفاده از محلول یدور 50 تا 100 ppm در مدت 60ثانیه و قبل از آبکشی مجدد با آب دریا کاملا" تمیز و در ظرف جداگانه ضد عفونی شود
نرخ تفریخ و لقاح باید قابل توجه و بررسی شود.
متعاقب جمع آوری ، تخم ها به تانکهای تفریخ واقع در واحد تفریخگاه انتقال داده میشود. نمونه ای از تخم ها برای انجام آزمایش و شمارش و تعیین کیفیت و باروری و تخمین میزان تفریخ ارسال میشود.
نرخ لقاح و باروری نباید کمتر از 50 در صد باشد و در حد 75 در صد مناسب است. تخم هایی که نرخ باروری کمترا ز 50 در صد دارند قابل تامل است که دور ریخته شود و بررسی گردد که علت و عامل مشکل به وجود آمده چه بوده است.
6- تخمه گشایی یا تفریخ
تفریخ تخم ها باید در محیطی کاملا" تمیز و ایزوله انجام شود. تانک تفریخ دارای ظرفیت 300 تا 1000 لیتر است و دارای کف مخروطی شکل است تا گردش آب و هوا و برداشت از آن با سهولت انجام شود اندازه تانکها خیلی متفاوت و از 10 لیتر تا 1مترمکعب متغیر است. و بالغ بر 4 میلون تخم در مترمکعب می توان ذخیره سازی نمود. خصوصیت آب با دمای 29 تا 32 درجه سانتیگراد و شوری 32 تا 35 PPT برای تفریخ مطلوب مناسب است . برای یکنواختی تخم ریزی به آب تانک تفریخ EDTA بالای 20 PPM و ترفلان 0.5 تا 0.1 PPMاضافه میگردد.
با هوادهی مناسب نیز باید تخم ها را آب به حالت تعلیق در آورد. ناپلی ها تقریبا" هشت ساعت پس از ذخیره سازی تخم ها ظاهر می شوند. بعداز این مرحله ( بطور نمونه 12 تا 15 ساعت ) با قطع هوادهی نسبت به برداشت ناپلی ها اقدام میشود. از طریق یک لفافه تاریک و یا سرپوش که در وسط آن سوراخ کوچکی ا یجاد شده است لامپ بالای این روزنه قرار داده و بروی تانک حاوی ناپلی قرار دهید ناپلی های سالم در دوره 20 تا 30 دقیقه در سطح بالای آب و در مقابل روزنه تجمع می کنند که می توان آنها را در یک سطل جمع آوری نمود و یا با سیفون آنها را به ظرف دیگری انتقال داد. و اقدام به شتشو و ضد عفونی میشود. و بعد ازاین مرحله اقدام به هوادهی نموده یا به بخش پرورش لارو منقل میگردند . تخم های تفریخ نشده و ناپلی های ضعیف که در تانک باقی مانده باید از چرخه تولید خارج شده و به همراه تانک مربوطه شتشو و ضد عفونی گردند. قبل از انجام عملیات مجدد تانکهای تخم ریزی و تفریخ باید با محلول فعال هیپو کلریت سدیم یا کلسیم 30 ppt ضدعفونی شده و با آب فراوان عمل آوری شده کاملا" شتشو داده شود.
7- غربالگری و سلامتی مولدین
علاوه بر غربال گری برای سلامتی عمومی ، مولدین انتخاب شده برای باروری باید از نظر WSSV, IHHN, TSV و YHVنیز گزینش شوند
تعدادی از میگوهایی که بزرگتر هستند در دسته ها ی ده تایی از هرجمعیت انتخاب و از استخر خارج میگردند و حداقل0 15 نمونه از هر جمعیت 1000 تایی انتخاب و در دسته های 10تایی برا ی آنالیزفرستاده مشیوند. برای برنامه به گزینی ژنتیکی و غربال گری دقیق بیماری های باید از عدم وجود هرنوع پاتوژن اطمینان حاصل نمود. اگرچه در مرحله قرنطینه آزمایش PCR برروی میگوها انجام شده است . ارزش آن را دارد که برای به حداقل رسانیدن ریسک بیمار ی لکه سفید این آزمایش مجددا" بعد از تخم ریزی انجام شود. زیرا ممکن است میگویی که در قرنطینه تست آن منفی بوده است برا اثر استرس های ناشی از فعالیت های تخم ریزی تست ان مثبت شود
8- تغذیه مولدین
بهترین رژیم غذایی و غذا دهی مولدین باید شامل ترکیبات ضروری برای باروری آنها باشد که راه حل اساسی برای تولید ناپلی های با کیفیت است . تعیین میزان غذا بستگی به توده زنده ذخایر موجود در تانک دارد . بطور معمول نرخ غذا دهی بالای 20 تا 30 درصد بیو ماس تعیین میگردد ( بر اساس وزن تر و یا وزن غذای تازه یا فریز شده ) وقتی که از غذا ی خشک استفاده میشود نرخ غذا دهی را میتوان کمتر در نظر گرفت. اکثر اوقات مقدار دقیق مصرف غذا براساس میزان غذای مصرف شده در هر تانک معین میگردد. برا ی تعیین دقیق میزان غذا باید تحت این روش از دو ساعت بعد از هر غذا دهی ، باقی مانده غذا ها ی مصرف نشده محاسبه گردد تا به میزان واقعی غذا ی مورد نیاز دست یافت .
ترکیبات ورژیم غذایی و غلظت و تراکم مواد مغذی استفاده شده در غذا نظیر ویتامین ها ، مواد معدنی ، رنگدانه و اسید های چرب از قبیل (20:5n3 و 22:6n3) که برای تولید تخم ضروری هستند باید متعادل و بالانس گردد و از ایجاد هرگونه آلودگی در جریان تولید غذا نیز باید اجتناب نمود و غذا در شرایط و محیط کاملا" بهداشتی تهیه گردد. لوازم آشپزخانه از قبیل چاقو ، میز، مخلوط کن ، پلت زن . غیره بصورت پاکیزه نگهداری شود. و قبل از استفاده با محلول یدور 20PPM شتشو و با آب تمیز آبکشی شود.
غذا ها ی تازه باید به مفهوم واقعی تازه باشند و فاقد هرگونه آلودگی ویروسی بوده ویا استرلیزه شده باشد. وقتی که از غذا ها ی تازه همچون پلی کت ها ، آرتمیا ، کریل ، دوکفه ای ها ،صدف خوراکی و غیره استفاده میشود باید از تازه بودن آن اطمینان حاصل نمود. اطمینان از اینکه غذا ی تازه فاقد خطر حفاضت زیستی باشد و اخذ گواهی سلامت از نظر بیماری های TSV ، WSSV YHV که آزمایش PCR بروی آن انجام شده باشد از مبدا خرید اخذ گردد . برای حفظ کیفیت و بی اثر شدن فعالیت ویروس ها بطور متناوب باید غذا استرلیزه یا پاستوریزه شده تا ویروس ها غیر فعال شوند . وبهتر است که برحسب نوع غذا در فریزرهای جداگانه نگهداری شود.
غذا باید در اندازه مناسب برای هضم بریده شود. و قبل از استفاده برا ی تغذیه با آّ ب تمیز شسته و توزین شود.و در 3 تا 4 نوبت در طول روز یا شب غذا دهی انجام شود.
غذاهای مصنوعی با استفاده از مواد مقوی از قبیل ویتامین C و E ، مواد ایمنی ساز و اگزانتین ، کارتنویید و اسید های چرب اشباع نشده غنی سازی شوند. اگر این مواد برای غذا ی تازه استفاده میشود باید بصورت خشک و یا مرطوب همراه با غذای پلت استفاده شود. برخی از کارخانجات غذایی در حد تجاری اقدام به تولید غذای مصنوعی مولد با مکملهای غذا ی تازه می نمایند اگر چه تا کنون هیچ کدام از آنها بطور کامل جایگزین نشده اند. غذاهای خشک ویا مرطوب اقتصادی به رو شهای اکسترودد و پلت ودر حالت های دانه ای و پودر و بهم پیوسته تولید میشود که مواد اشاره شده در بالا به همراه همبندهایی همچون آلژینات و ژلاتین به آن اضافه میشود. انتخاب غذای مناسب بستگی به احتیاجات ویژه و امکانات واحد بارور جنسی دارد. غذا ی خشک باید جدا از غذا ی تر داده شود و در دو تا سه نوبت در روز و به نسبت 2 تا 3 در صد وزن بدن میگو تغذیه میشوند. برای اطمینان از کاهش یا افزایش میزان غذا لازم است در هر نوبت غذا دهی وضعیت مصرف غذا کنترل شود.
میگوهای اهلی Penaeus vannamei نسبت به میگوی های وحشی هم نوع خود و یا میگوی
P. monodon دارای مزایایی است زیرا آنها با رژیم غذایی پلت پرورش یافته و به این رژیم غذایی خو گرفته اند. معمولا" میگوهای مولد وحشی نسبت به مصرف غذا ی پلت بی میل هستند و باید برای مدت زیادی وقت صرف شود تا به این رژیم غذایی بتدریج عادت کنند. و تمام وقت مدیریت عملی مولدین صرف تغییر و به حداقل رسانیدن استر س خواهد شد. بنابراین هر گونه تغییر در رژیم غذایی ، نوع ، میزان و زمان باید به حداقل برسد.
ترجمه آزاد : علی کریمی کارشناس تکثیر و پرور ش میگو
منبع : -FAO The pre-spawning process
مروری برآخرین وضعیت تولید جهانی آبزیان
علی کریمی کارشناس تکثیر و پرورش آبزیانمقدمه: در حالیکه ذخایرآبزیان دریایی به شدت رو به کاهش است لیکن در مقابل آن تقاضا برای مصرف غذاهای دریایی بطور فزایند های رو به افزایش است و این چرخش ذایقه به سمت مصرف غذاهای دریایی موجب گردیده است تا عرضه کنندگان این نوع غذاها به دنبال ایجاد تنوع غذایی باشنند که در نتیجه آن صید و مصرف انواع آبزیان نیز بالا رفته است و این افزایش علاقه بر سرعت رشد بازار غذاهای دریایی افزوده است بطوریکه آبزی پروری به یک صنعت عمده تجاری در تولید غذاهای دریایی تبدیل شده است .غذاهای تهیه شده از آبزیان از منابع دریایی و آبزیان آب شیرین تامین می شود .
مقایسه بین تولیدات آبزی پروری و صید از دریا
آخرین آمار رسمی تولیدات جهانی که از سوی سازمان خواربار جهانی (فائو) منتشر شده است مربوط به سال 2004 میلادی است که دراین مقاله از آمار همین سال استفاده شده است.
در حالیکه صید از منابع دریایی رو به کاهش است تولید از طریق ابزی پروری روند افزایشی را طی می کند. از سال 1989 به بعد با فشار بر ذخایر طبیعی، صید از دریا رو به نقصان نهاده و در مقابل آن از سال 1996 تولید از طریق آبزی پروری افزایش یافته است بطوریکه در حال حاضر از مجموع 156 میلیون تن تولیدات ابزیان 5/96 میلیون تن و به عبارت دیگر 62% سهم صید از منابع دریایی است و سهم آبزیان پرورشی نیز 5/59 میلیون تن است که 48% تولید رابه خود اختصاص داده است
سیر تحول تولیدات آبزی پروری
رشد سالیانه آبزی پروری طی سالهای 1962 تا 1990 رقمی برابر 1/3% بوده است که با رشد آبزی پروری طی سالهای 1992 تا 2004 به عدد 1/7 % رسیده است و سازمان فائو پیش بینی کرده است که با این روند رشد 50 درصد سهم تولیدات آبزیان در سال 2012 مربوط به آبزیان پرورشی خواهد بود که تولیدی معادل 90 تا 100 میلیون تن را در سال به خود اختصاص خواهد داد.
میزان تولید و ارزش هریک از آبزیان پرورشی گروه بندی شده طی سال 2004
درصد سهم | میزان تولید (تن) | منبع صید |
51% | 30219472 | گونه های دریایی |
6% | 3392449 | گونه های آبهای لب شور |
43% | 25796523 | گونه های آب شیرین |
100 | 59408444 | کل |
سهم ،میزان و ارزش هر یک از گروههای آبزیان
ارزش هرکیلوبه دلار | درصد ارزش | سهم از کل صید | گونه های آبزیان |
42/3 | 7% | 2% | ماهیان دریایی |
93/2 | 12% | 5% | ماهیان مهاجر به دریا |
03/1 | 35% | 40% | ماهیان آب شیرین |
49/0 | 10% | 23% | گیاهان دریایی |
74/0 | 14% | 22% | نرم تنان |
90/3 | 20% | 6% | سخت پوستان |
26/3 | 2% | 1% | سایرآبزیان |
ارزش هریک از گونه های آبزیان در غذاهای دریایی
گونه های دریایی 35/1 دلاردر هر کیلو
گونه های آبشیرین 96/0
سخت پوستان 90/3
علی رغم اینکه سهم سخت پوستان از مجموع تولیدات آبزیان 6 در صد است لیکن از نظر ارزش و قیمت 20در صد از ارزش کل را دارا هستند.
کشورهای عمده تولید کننده آبزیان پرورشی
کشور چین با تولید 3/41 میلیون تن انواع آبزیان پرورشی در راس کشورهای تولید کننده قرار داردو 70در صد تولید جهانی مربوط به این کشور است و 30 در صد از تولیدات خودرا نیز صادر می کند.در رتبه های بعدی کشورهای هند، فیلیپین،اندونزی،ژاپن،ویتنام، تایلند،جمهوری کره،بنگلادش و شیلی قراردارند.
گونه های عمده پرورشی
از نظر دسته بندی آبزیان عرضه شده به بازار مصرف ، آبزیان پرورشی به 23 گروه عمده تفسیم میشوندکه شامل آبزیان دریایی ( ماهی ،صدف ، میگو، گیاهان دریایی ، نرمتنان و سخت پوستان) و اب شیرین (کپورماهیان،قزل آلا،کیاهان و جلبکها،تیلاپیا) می باشند
گروه بندی آبزیان پرورشی به ترتیب میزان تولیدجهانی
میزان تولید (تن) | نوع آبزی پرورشی | ردیف |
4519701 | جلبکهای قهوه ای | 1 |
4429337 | اویستر | 2 |
3876868 | کپورنقره ای | 3 |
3879292 | کپورعلفخوار | 4 |
3387918 | کپورمعمولی | 5 |
2860152 | صدفها | 6 |
2605107 | گیاهان آبزی | 7 |
2101688 | کپور سرگنده | 8 |
1949758 | کپور کاراس | 9 |
1925082 | ماهیان آب شیرین | 10 |
1495744 | تیلاپیا | 11 |
1397660 | جلبکهای قرمز | 12 |
1386382 | میگوی وانامی | 13 |
1244637 | ماهی آزاداقیانوسی | 14 |
1126159 | اسکالوپ | 15 |
1065191 | نرم تنان دریایی | 16 |
761123 | کپور هندی | 17 |
721793 | میگوی مونودون | 18 |
516869 | سیم چینی | 19 |
504876 | قزل آلای رنگین کمان | 20 |
415749 | خرچنگ چینی | 21 |
238637 | مارماهی ژاپنی | 22 |
168650 | سوف چینی | 23 |
.رنگ قرمز آبزیان دریایی
رنگ سیاه آبزیان آب شیرین
میزان تولیدات گونه های مختلف آبزیان
گونه های دریایی 20166521تن
گونه های آب شیرین 23511852تن
گروه بندی آبزیان پرورشی به ترتیب میزان ارزش
اررش هرکیلوبه دلار | ارزش کل | نوع آبزی | ردیف |
53/3 | 4899457 | میگوی وانامی | 1 |
25/3 | 4085052 | ماهی آزاداقیانوسی | 2 |
68/4 | 3376178 | میگوی مونودون | 3 |
83./0 | 3299746 | کپورنقره ای | 4 |
97/0 | 3272177 | کپورمعمولی | 5 |
81/0 | 3149534 | کپورعلفخوار | 6 |
61/0 | 2749837 | جلبکهای قهوه ای | 7 |
42/1 | 2741349 | ماهیان آب شیرین | 8 |
66/0 | 2693147 | اویستر | 9 |
78/0 | 2219537 | صدفها | 10 |
5 | 2079459 | خرچنگ چینی | 11 |
86/0 | 1807357 | کپور سرگنده | 12 |
34/3 | 1687630 | قزل آلای رنگین کمان | 13 |
06/1 | 1584357 | تیلاپیا | 14 |
96/0 | 1418302 | اسکالوپ | 15 |
26/1 | 1371772 | کپور کاراس | 16 |
96/0 | 1338995 | جلبکهای قرمز | 17 |
70/6 | 1129865 | سوف چینی | 18 |
41/0 | 1056946 | گیاهان آبزی | 19 |
30/1 | 990242 | کپور هندی | 20 |
14/3 | 749346 | مارماهی ژاپنی | 21 |
15/1 | 594506 | سیم چینی | 22 |
55/0 | 584576 | نرم تنان دریایی | 23 |
در این میان میگو 5 در صد از کل تولیدات آبزیان را به خود اختصاص داده است و از مجموع آبزیان پرورشی سهم میگو 10 در صد می باشد. و در گروه بندی آبزیان میگو های پاسفید غربی (وانامی ) و مونودون در رتبه های 13 و 18 جدول قرار می گیرند. از نطر قیمت و ارزش نیز میگوی وانامی در رتبه اول و میگوی مونودون در رتبه سوم جدول قرار دارد.در واقع 17% ارزش تولیدات آبزی پروری به میگو اختصاص دارد که 30% کل ارزش تولیدات آبزیان می باشد .
نتیجه گیری:
میزان و ارزش آبزیان
گونه های دریایی 27184128 تن هر کیلو 35/1 دلار
گونه ها آب شیرین 21595239 تن هر کیلو 96/0 دلار
طی 10سال گذشته آبزی پروری به سرعت رشد کرده و به سوی یک صنعت تجاری به پبش می رود و در حال حاضر رشد سالیانه آن 1/7 در صد است یعنی از 20 میلیون تن تولید سال 1992 به 60 میلیون تن در سال 2004 رسیده است. آبزیان پرورشی دریایی نیز 51 درصد از کل تولیدات آبزیان را به خود اختصاص داده اند که سهم آن بدون احتساب گیاهان و جلبکها 37 در صد می باشد.
جایگاه میگوی پرورشی در سبد غذایی خانواده های ایرانی
مقدمه : آبزی پروری به اندازه فرهنگ بشریت عمر دارد. و قرن هاست که پروش ماهی در حال انجام است . پرورش ماهی در ایران نیز داری قدمت قابل توجهی است .
لیکن از عمر فعالیت پرورش میگو سال های چندانی نمی گذرد. آبزی پروری در تغذیه انسان وایجاد اشتغال در جوامع توسعه یافته دارای اهمیت است . ودر جوامع کمتر توسعه یافته نیز در جهت بهبود تغذیه یک ضرورت محسوب می شود . در کشور ما امکان مقابله مصرف گوشت آبزیان با سایر گوشت ها خیلی کمتر از سرانه مصرف جهانی است . و این فرهنگ شاید به اجداد ما برگردد. زمانیکه امکانات حمل ونقل و نگهداری سریع به شیوه امروزی اصلا وجودنداشت . بنابراین در آن زما ن آبزی بصورت تازه قابل عرضه در مناطق دور از ساحل و منابع آبی نبود. و عمده مصرف کنندگان آن تنها ساحل نشینان بودند . و این یک امر طبیعی است که ساکنان دور ازاین نواحی از گوشت جانوران خشکزی و دردسترس استفاده نمایند. و ساحل نشینان نیز به اصطلاح ماهی خور شوند. ولی امروزه به مدد امکانات و فراهم شدن شرایط لازم برای پرورش آبزیان در تمامی نقاط کشور گوشت آبزیان براحتی قابل عرضه به بازار است .
تامین پروتئین مورد نیاز جامعه یکی از اولویت های برنامه کاری دولت ها است و به تبع آن در کشور ما نیز در راستای همین هدف و با توجه به محدودیت ظرفیت تولید گوشت دام وطیور ، در برنامه توسعه اقتصادی و اجتماعی تولید گوشت آبزیان به عنوان منبعی سرشار از ویتامین ها ، پروتئین ها و چربی های ضروری در دستور کار قرار گرفته است.
فرهنگ سازی برای مصرف آبزیان به عنوان غذای سلامتی از وظایف رسانه های ملی است. و اختصاص یارانه برای تبلیغ و عرضه و مصرف گوشت آبزیان از ضروریات در تغذیه مردم کشور است. واینجاست که نیاز به برنامه ریزی بلند مدت احساس می شود.
در حالیکه سرانه مصرف کشور مالدیو 156 کیلو گرم است . و در کشور اسپانیا با سرانه 41 کیلو گرم یک روز مشخص را به عنوان جشن ماهی خوری برگزار می کنند. کشور ایران علی رغم دارا بودن 440 منبع آبی و حدود 70میلیون نفر جمعیت د ارای 5 کیلو گرم مصرف سرانه است . مردم ما با فوائد گوشت آبزیان کمتر آشنا بوده و صرفا به آبزیان به عنوان خوراکی فصلی و مقطعی نگاه می کنند.
مسئولان می توانند علاوه بر فرهنگ سازی بنیادی با قرار دادن مصرف آبزیان در برنامه های آموزشی جامعه فاصله موجود بین سرانه مصرف آبزیان ایران را با معادل جهانی و کشورهای پیشرفته دنیا کاهش دهند.
متو سط مصرف جهانی | کشورهای پیشرفته | افغانستان | ایران | اسپانیا | نروژ | ژاپن | مالدیو | نام کشور |
15.4 کیلو | 23 کیلو | 100 گرم | 5 کیلو | 41 کیلو | 50.2 کیلو | 66.3 کیلو | 156 کیکو | سرانه مصرف آبزیان |
جدول 1 - مقایسه مصرف سرانه آبزیان در برخی از کشورها و متوسط جهانی
فواید گوشت آبزیان :
گوشت آبزیان در برگیرنده بسیاری از ویتامین ها و مواد معدنی با ارزش است. و نسبت به پروتئین جانوران دیگر از خواص بیشتری برخوردار است.
آبزیان با دارا بودن ویتامین های A, B, D, E, k و عناصری مانند فسفر و روی و کار آمدی آنها در کنترل بیش از 20 نوع بیماری نظیر درد مفاصل ، آلزایمر ، گواتر ، افسردگی ، ریزش مو ، مالاریا ، اختلالات رفتاری میتوان در برنامه غذایی خانوار قرار داد.
میگو مهمترین منبع سلنیوم است که مصرف 120گرم آن 81/7 در صد از نیاز روزانه بدن به این عنصر را تامین می کند . تحقیقات و آزمایشات جدید نشان می دهد ، رابطه معکوسی میان سلنیوم و شیوع سرطان وجود دارد . سلنیوم، DNA را ترمیم می کند و مانع از آسیب دیدن سلولها می شود و از تکثیر سلولهای سرطانی جلوگیری می کند. مصرف مداوم ماهی و میگو در برابر سه نوع سرطان خون ، مغز استخوان و دستگاه لنفاوی ایمنی ایجاد میکند.
کلسترول حاصل از گوشت آبزیان به مراتب کمتر از سایر گوشت ها به ویژه گوشت قرمز است . چربی های اشباع نشده گوشت ماهی ، میگو و ساایر آبزیان از نظر سلامتی دارای ارزش خاصی برای انسان است.
در صد آب در صد چربی درصد پروتئین کالری
میگو 71 1.3 22.8 1058
ماهی تن 71 4.1 25.2 1389
(جدول 2- ترکیبات میگو و ماهی تن و ارزش غذایی آ نها )
هدف استفاده از انواع گوشت تامین پروتئین مورد نیاز بدن است . که گوشت آبزیان قادر به تامین آن است. ود رمقایسه با سایرگوشت ها از چربی کمتری برخوردار است . و از این نظر به عنوان غذای سلامتی مطرح است.
در میگو میزان اسید چرب اشباع که برای سلامتی مضر است صفر و اسید چرب غیر اشباع و امگا 3 زیادی دارد که می تواند به کاهش کلسترول خون کمک زیادی نماید. کلسترو ل موجود در میگو باعث افزایش کلسترول خون نمی شود و اصولا آنچه کلسترئل خون را افزایش می دهد اسیدهای چرب اشباع است.
هیدرات کربن | چربی (گرم) | پروتئین (گرم ) | کالری | نوع گوشت |
5/1 | 8/0 | 1/18 | 91 | میگو |
-- | 5/2 | 19 | 104 | ماهی |
-- | 6/12 | 2/20 | 200 | مرغ |
-- | 2/18 | 7/18 | 239 | گوشت گوساله |
-- | 27 | 6/15 | 217 | گوشت گوسفند |
جدول 3- مقایسه ترکیبات در 100 گرم گوشت گاو و گوسفند کم چرب و میگو
اسید چرب غیر اشباع چند ظرفیتی(گرم ) | اسید چرب اشباع | کلسترول (میلیگرم) | نوع مواد |
17/2 | 0 | 160 | 100 گرم میگو |
2/0 | 16/1 | 235 | 1 عدد تخم مرغ حدود 50 گرم |
جدول 4- مقایسه میزان کلسترول موجود در 100 گرم میگو و یکعدد تخم مرغ
آهن | فسفر | سدیم | پتاسیم | کلسیم | ویتامین ب12 | ویتامین ب6 | ویتامین |
6/2میلی گرم | 166میلی گرم | 140میلی گرم | 220میلی گرم | 63میلی گرم | 2/3میلی گرم | 1/0میلی گرم | 9/0میلی گرم |
جدول 5- میزان املاح و ویتامین های موجود در 100 گرم میگو
میگو یک غذای اقتصادی :
بر خلاف پندار عامه مردم که میگو را غذای لوکس و گران قیمت می دانند . این آبزی در مقایسه باسایر گوشت ها اگر ارزانتر نباشد گرانتر نیست .
به عنوان مثال مصرف گوشت مرغ برای خانوار مد نظر قرار دهید . که معمولا یک عدد مرغ با وزن 2/ 1 تا 5/1 کیلو برای 4 نفر مناسب است . که هزینه ای بالغ بر 23400 تا 29250 ریال در بر دارد د ر حالیکه از یک کیلو میگو در اندازه 15 گرم و با قیمت 25000 ریال که از آن اگر غذاهای لوکس هم از قبیل انواع کبابها تهیه گردد . 6 تا 7 نفر می توانند استفاده نمایند. همچنین قابل توجه است که از گوشت میگو نیز می توان همانند سایر گوشت ها غذاهای متنوعی از قبیل ترکیب با پلوها ، استامبولی ، خورشت ، کتلت و کوکو و 000 تهیه کرد . که در این حالت از یک کیلو میگو می توان غذای 10نفر را تامین نمود . پس ملاحظه میشود میگو نیز در صورتیکه در سبد مصرف خانواده ها قرار گیرد علاوه بر ارزش بالای غذایی از نظر هزینه نیز قابل توجه است .
بازار یابی میگوی پرورشی :
سالانه بالغ بر 7/3 میلیون تن میگو در دنیا عرضه میشود. و از این مقدار حدود 30 در صد میگوی پرورشی است. که سهم ایران از کل میگوی پرورشی کمتر از یک در صد است.
در حالیکه بازارهای اصلی واردات میگوی پرورشی اروپا ، امریکا و ژاپن است . میگوی پرورشی ایران راهی به بازاز امریکا ندارد و ورود به بازارژاپن بسیار محدود است و بازار اصلی میگوی پرورشی ایران اروپا است. که برای تجار ما بصورت یک بازار سنتی و محدود در آمده است.
با توجه به افت شدید قیمتی که طی سالهای اخیر نسبت به سال 79 بوجود آمده است ورود به بازارهای اصلی مصرف و رقابت با تولید کنندگان قدیمی یک ضرورت است. بنابراین تلاش برای عرضه میگو با قیمت پایین و یافتن بازارهای مصرف جدید خارجی و داخلی و ایجاد و ارتقای فرهنگ مصرف میگو در کشور از راه کارهای اجرایی برای رفع این مشکل است.
میگو در بازار داخلی :
میگو در بازار داخلی مصرف چندانی ندارد . و علت آن پندار در بالا بودن قیمت میگو در مقایسه با میانگین در آمد سرانه است . از سوی دیگر هیچگونه تنوع و نوآوری در عرضه میگو در کشور وجود ندارد. ودر برنامه ریزی ها و سیاست گذاری ها ی توسعه پرورش میگو تنها بازارهای خارجی مورد هدف بوده است و توجهی به بازار داخلی نشده است .
برای رفع این مشکل راه حل زیر پیشنهاد میگردد:
- تبلیغات وسیع رسانه ای و بکارگیری شیوه های ترویج فرهنگ مصرف آبزیان در کشور
- اختصاص یارانه و جایزه به آن دسته از تولید کنندگانی که موفق به عرضه میگوی پرورشی در داخل گردند
- ایجاد تنوع برای عرضه میگو در بسته بندی و اوزان کم در حد نیاز روزانه یک خانوار و با قیمت های متناسب با درآمد افراد مختلف جامعه
- عرضه میگومتناسب با سلیقه دهکی از جامعه که برای خرید میگو با قیمت های کنونی محدویتی ندارند
- ایجاد صنایع تبدیلی و تولید محصولات فرعی از میگو نظیر انواع غذاهای آماده و کنسرو شده ، کراکر ، چیپس و 000
- توزیع و عرضه میگو به سازمان ها و اداراتی که دارای غذا خوری برای کارکنا ن خود هستند و این موضوع می تواند بطور ماهیانه انجام شود
- بجای ارایه بن و یا پاداش های غیر نقدی به کارکنان دولت در مقاطعی میگو توزیع شود
نویسنده : علی کریمی
منابع :
1- هراجی اصفهانی ، مرتضی 0و نظری ، علیرضا
روش های طبخ میگو ، روابط عمومی شیلات ایران
2- صالحی ، حسن 0ومیگلی نژاد ، ابراهیم (1380 )
اقتصاد آبزی پروری ،معاونت تکثیروپرورش شیلات
3- شکوری ، مهدی (1380 ) توسعه پایدارپرورش میگو درکشور
4- مجموعه مقالات تخصصی آبزیان وسلامتی ، (1381 ) روابط عمومی شیلات ایران
5- تصاویر از منابع اینترنتی